Tribune 08/2009 :: Flexinspectie: “En morgen zitten jullie in Amsterdam, hè”

Flexinspectie

“En morgen zitten jullie in Amsterdam, hè”

Voor de derde keer onderzocht ROOD deze zomer de praktijk van het vakantiewerk. Met onaangekondige flexinspecties willen de actievoerders controleren of werkgevers zich aan alle flexwerk-regels houden. Ditmaal hadden ze de winkeljes op treinstations in het vizier. Er wachtte de actievoerders echter een verrassing.

Foto's: Rob voss Tekst: Jola van Dijk

3 augustus, Utrecht Centraal. Een beetje onzeker zijn ze wel, de ROOD-jongeren die de eerste flexinspectie van dit jaar gaan uitvoeren. Zouden ze bij de AH to Go voldoende de kans krijgen om rustig met het personeel te praten? Maar ROOD-bestuurslid Lieke Smits verzekert: “Werknemers hebben het recht om op de werkvloer te praten over hun arbeids-voorwaarden.”

Strijdlustig stapt de groep het kleine supermarktje binnen. En dan... verbijstering alom. Want daar staan midden in de winkel de filiaalmanager van de AH to Go en de regiomanager van NS-

winkeluitbater Servex triomfantelijk de ROOD-leden op te wachten. Breeduit glimlachend wordt de groep begroet en spontaan begint filiaalmanager Wilco Tromp uit te leggen hoe hij met z’n werknemers omgaat. “Dit is onze belangrijkste winkel, we zorgen er daarom zeker voor dat alles hier in orde is. We hebben niets te verbergen. De computer is zo geprogammeerd dat we niet tegen de CAO in kunnen gaan.”

Ah ja. De enkeling van ROOD die nog denkt aan toeval, wordt snel wakker als vervolgens de Burgerking, Smullers, Swirl’s en De Tijd worden bezocht. Normaal gesproken is de NS heel streng ten aanzien van media en acties, maar vandaag mag bijna alles. Zonder te vragen wie ze is en wat ze komt doen stappen de NS-toezichthouders op Lieke Smits af. “Je mag iedereen alles vragen en overal fotograferen, als je maar geen flyers uitdeelt.”

De managers van Servex blijken zelfs zo goed voorbereid, dat ze het ROOD- inspectieschema uit hun hoofd weten: “En morgen zitten jullie in Amsterdam, hè.”

Smits: “Hoe wisten ze dat we zouden komen? We hebben niet eens een pers-bericht naar hun gestuurd!” Tijdens de tweede inspectieronde in Amersfoort valt het Smits op dat werknemers veel vrijer praten: “Geheel toevallig geven mensen hier ook uitgesproken negatieve reacties, terwijl in Utrecht niemand dat deed.” Zelfs de managers zijn loslippiger in Amersfoort. Zo laat een van hen met een vette knipoog weten: “Ach, we werken lang en we betalen slecht.”

Aan het einde van de inspectieweek, kijkt Smits argwanend terug op de flexinspecties. “Ik heb zelfs gehoord dat ze extra personeel ingehuurd hebben om alle klanten te kunnen helpen tijdens de inspectie”, aldus Smits. Kan ze dan wel iets zeggen over de resultaten? “We hebben hele wisselende verhalen gehoord. Sommige mensen waren positief, maar we hebben ook gehoord dat jongeren op hun drieëntwintigste geen contractverlenging meer krijgen, omdat ze dan te duur worden. We hebben ook het vermoeden dat de behoefte van jongeren aan zekerheid door werkgevers vaak gebruikt wordt om tot slechtere arbeidsvoorwaarden te komen. Bovendien merkten we dat werknemers andere antwoorden gaven als hun managers niet meekeken.”

Smits heeft sterk het vermoeden dat de uitslag van het onderzoek heel anders geweest zou zijn als de managers niet op de hoogte geweest waren. ROOD heeft daarom besloten om het resultaat nog niet te publiceren en verder te gaan met de flexinspecties.

“Servex is een dochterbedrijf van NS, en de Nederlandse staat is honderd procent aandeelhouder van NS. Het zou toch wel heel erg zijn als zo’n bedrijf zich al niet aan de regels houdt. We gaan daarom net zo lang door met actie voeren tot we zeker weten dat Servex zijn werknemers echt fatsoenlijk behandelt. Juist in deze onzekere economische tijden moeten jongeren ook een bestaan kunnen opbouwen.”