Tribune 07/2008 :: Reportage - Retour Kabul

Reportage

Retour Kabul

De vluchteling en de fotograaf

In 2002 ontmoette de Bredase fotograaf Piet den Blanken (1951) de Afghaanse vluchteling Shafiq Farukh (1976). Hij fotografeerde hem tijdens zijn omzwervingen door Europa en na zijn terugkeer naar Kabul.

De kust van lesbos, waar Shafix aanspoelde

Tekst en foto's: Piet den Blanken

Weer thuis: ‘Ik weet hoe dit land geholpen kan worden’

Ineens was daar bericht uit Kabul. “Je moet komen”, mailde hij. “Ik verdien goed, ik ben getrouwd en ik word binnenkort vader. Ik ben gelukkig. Kom gauw.” Het was een uitnodiging die ik niet kon weigeren. Ik had Shafiq Farukh, nu zo gelukkig in Kabul, de voorbije jaren vaak in droevige decors ontmoet en gefotografeerd.

Samengepakt in plastic tenten

Alexandrapark, Athene

Voor het eerst in 2002, toen de Afghaanse vluchteling met anderen een plastic tentje deelde in het Alexandrapark in Athene. Later kwamen we elkaar bij toeval ook tegen nabij het toen al gesloten vluchtelingenkamp Sangatte. Vanuit Calais wilde Shafiq de oversteek maken naar Engeland, wat mislukte. Hij leed, verstopt in een botenhuis, bittere kou.

Bittere kou in een botenhuis nabij Sangatte

Vanaf dat moment zouden we contact houden en elkaar nog vaak treffen. Ook toen Shafiq in Duitsland belandde, waar hij in verschillende dorpen en steden enkele jaren vergeefs op een verblijfsvergunning wachtte. Hij werkte zwart – als bezorger van reclamefolders, in een hotel en in een bar – en hield geld over om naar zijn ouders en jongere broer in Kabul te sturen. Uiteindelijk zou hij, het wachten op een status beu, in 2007 terugvliegen naar zijn vaderland. Ook dat vertrek bracht ik in beeld. Maanden later volgde het mailtje met de uitnodiging die ik wel móést aanvaarden. De fotoserie was immers nog niet af: het slot lag in Kabul.

‘Tussenstation Nederland’

Jarenlang wachten in Duitsland …

…maar de verblijfsvergunning kwam niet

Shafiq Farukh ontvluchtte Afghanistan in de zomer van 2001. Hij voelde zich bedreigd door de radicale koranstudenten van de Taliban, de machthebbers van dat moment. Hij trok door Iran, sjokte achter mensensmokkelaars aan te paard door de bergen naar Turkije. In Istanbul zag hij op tv hoe twee vliegtuigen zich in de torens van het World Trade Center in New York boorden, zonder de consequenties voor zijn land te onderkennen. De reis ging verder met een motorboot, die het onderweg naar Lesbos begaf. Shafiq dobberde rond en overleefde de gevaarlijke oversteek, maar zag landgenoten die hij eerder op zijn reis had ontmoet als lijken aanspoelen op het Griekse eiland. Na Lesbos volgde Athene. Hij verstopte zich in een vrachtwagen met kleding en liet zich meevoeren naar de Italiaanse havenstad Bari. Via Frankrijk, België en Nederland werd Duitsland in 2003 zijn voorlopige eindstation. Onderweg had hij op verschillende plaatsen illegaal gewerkt om zijn vlucht te kunnen betalen. Onderweg leerde Shafiq Engels en Duits spreken.

Zijn talenkennis komt goed van pas bij de VN

Dat kwam hem na zijn terugkeer in Kabul goed van pas. Hij vond direct werk bij een wederopbouworganisatie van de Verenigde Naties. Daar ontvangt hij een bovengemiddeld salaris. Zijn vader toonde hem op zekere dag een foto van Helej, dochter van een vriend. Met haar is Shafiq getrouwd. Hij zegt gelukkig te zijn, tussen de ruïnes van Kabul, temidden van zijn familie en vrienden. Met de kanttekening dat hij zijn Afghanistan een bezet land vindt, een field of war.

Vader en zoon herenigd

“Ik weet beter dan een buitenlander hoe dit land geholpen kan worden. Als Amerika en Europa ons met rust laten, bouwen we zelf een toekomst op. Geef ons de tijd.”