Tribune 07/2008 :: Elckerlyc - Van luchtkasteel tot speeltuin

Elckerlyc

Van luchtkasteel tot speeltuin

Met circus, theater en muziek is het vijftienjarig jubileum van speeltuin Elckerlyc in Oss gevierd. Wie had kunnen denken dat een ooit troosteloos braakliggend terrein in een stad waar voor kinderen niets te doen was, zou veranderen in een unieke speeltuin? Nou, Mari-Anne Marijnissen (de vrouw van) samen met de lokale SP.

Tekst Marjo van Lijssel Foto’s Paul Peters

Op een braakliggend terrein tussen betonnen flatgebouwen, verpauperde straten en bumper-aan-bumper geparkeerde statusblikken in Oss, verrees begin jaren negentig op initiatief van de lokale SP iets unieks. Een speeltuin; en niet zo maar één. Kastelen met onderaardse gangen, trappen en klimtouwen. Een Grieks theater voor toneel en poppenkastvoorstellingen, glij- en tokkelbanen, schommels, wippen, zandbakken en een haven met een groot zeeschip. Een speeltuin waar kinderen hun fantasie de vrije loop kunnen laten.

Zondag 8 juni 2008 werd het 15-jarig bestaan van speeltuin Elckerlyc feestelijk gevierd. Mari-Anne Marijnissen kwam samen met een aantal andere vrouwen uit haar wijk de Kortfoort in 1990 op het idee om een speeltuin op te richten in Oss. “Er was helemaal niks voor kinderen”, vertelt ze. “Onze dochter Lilian was vier jaar oud. Het enige waar ze in onze wijk kon spelen, was een vieze donkerbruine houten wigwam, waar hangjongeren elke avond vuurtje stookten. Daarom gingen we maar naar speeltuin ’t Heike in Nuland. Daar zaten alle ouders met kinderen uit Oss. Ik vond het belachelijk dat er in een grote stad als de onze geen speelgelegenheid was. Daarom besloten Marleen Claassen en ik ons hiervoor in te zetten. We haalden handtekeningen op en maakten een filmpje waarin bewoners uit Oss vertelden waarom ze een speeltuin wilden. Dat lieten we zien aan de toenmalige wethouder. Oss was toen nog echt een gemeente van CDA en VVD. Die partijen zagen een speeltuin niet zitten. En geld was er natuurlijk al helemaal niet voor! Zelfs toen we met tientallen moeders en kinderen de commissievergadering bezochten en een petitie aanboden, zwichtten ze niet. Alle kinderen keerden met beteuterde gezichtjes huiswaarts. Het was een SP-project en dat werd per definitie met argusogen bekeken.”

Bij de pakken neerzitten? Dat nooit!

Uit een enquête van de SP in het centrum van Oss bleek dat 99 procent van de ondervraagden behoefte had aan een speeltuin voor hun (klein) kinderen. Mari-Anne: “Toen dacht ik: als we het niet van de gemeente krijgen, dan gaan we gewoon zelf aan de slag. We richtten Stichting de Speeltuin op en ik belde alle Osse SP-leden voor hulp. Elke avond gingen de vrouwen langs de deuren om donaties op te halen. De mannen haalden van dat geld materialen, om in hun vrije uurtjes speeltoestellen te bouwen. Met Jan en Lilian reed ik ondertussen elke zondag door Nederland om speeltuinen te bezoeken. Het viel me op dat ze allemaal op elkaar leken: een wip, een schommel en een glijbaan op een rijtje. Ik vond er niets aan. Onze speeltuin moest bijzonder worden, een plek waar kinderen hun fantasie konden gebruiken. Via de Landelijke Organisatie voor Speeltuinwerk en Jeugdrecreatie NUSO, kwam ik in contact met kunstenaar Ger de Wilde. Hij ontwierp heel bijzondere speeltuinen: met kastelen, touwladders en speelschepen.”

Er werden tienduizenden guldens opgehaald. Maar dat was helaas niet genoeg om een speeltuin te realiseren. “We hadden bovendien nog niet eens een terrein toegewezen gekregen”, vervolgt Mari-Anne. “Wij vonden het een plicht van de gemeente om bij te dragen aan de unanieme speeltuinwens van de inwoners van Oss. Maar ze deden helemaal niets! Tijd dus voor een nieuwe aanpak. Want bij de pakken neerzitten? Dat nooit! Zeker niet nu we zo’n enorm draagvlak gecreëerd hadden. Met steun van de bewoners en de lokale media werd de druk op de gemeente flink opgevoerd. We organiseerden spandoekacties, bezoeken aan wethouders en raadsleden, enquêtes en ludieke acties in het centrum van de stad. Er werd een rapport aan de wethouder overhandigd, waarin stond hoe de speeltuin eruit moest komen te zien en wat het allemaal zou gaan kosten. Uiteindelijk zwichtte de gemeente. We kregen een braakliggend terrein van 6000 vierkante meter toegewezen in wijk de Ruwaard. Het zag er niet uit. Dat deel van de wijk was enorm verwaarloosd, echt zo’n hoek waar ze toch niks mee konden. Maar dat gaf niets. Wij hadden nu een plek voor de speeltuin en we hoefden er maar een symbolisch bedrag voor te betalen. Daarnaast kregen we een financiële tegemoetkoming van 40.000 gulden. We plaatsten een bord met de tekst ‘Hier komt de speeltuin’ en startten direct met nieuwe geldinzamelingsacties bij bewoners. Zelf ging ik alle bedrijven en verenigingen af in de omgeving. Het liep allemaal buitengewoon goed.”

“Ger de Wilde maakte het ontwerp. Ossenaar Ad Schoenmakers had een eigen timmerbedrijfje, met zijn medewerkers zorgde hij voor de uitvoering van het ontwerp. Maar zonder de onvoorwaardelijke steun van honderden vrijwilligers was dat nooit gelukt. Iedereen in Oss hielp mee. Van kinderen, vaders, moeders, opa’s en oma’s tot leden van verenigingen en medewerkers van bedrijven. De een haalde geld op, de ander sjouwde met zand, hield toezicht of deed schilder- en timmerwerk. De speeltuin werd door iedereen gedragen, ongeacht leeftijd, geslacht, nationaliteit of politieke voorkeur. We besloten de speeltuin Elckerlyc te noemen, een Oudnederlands woord dat ‘iedereen’ betekent. Dat leek ons mooi. Want de speeltuin is gemaakt door iedereen en voor iedereen. Een aantal maanden voor de officiële opening ontvingen we zelfs al een prijs van het NUSO, omdat de speeltuin ook toegankelijk was gemaakt voor gehandicapte kinderen. De gemeente bekeek alles van een afstand, goedkeurend, maar gaf verder geen financiële steun meer. Heel lastig, want de boel moest ook draaiende gehouden worden na de opening en dat lukte gewoon niet met alleen maar vrijwilligers. We hadden al zo veel geld opgehaald via donaties, prijzen en fondsen om de speeltuin op te bouwen en iedereen had er zo veel vrije tijd in gestoken. Op een gegeven moment kun je niet meer aankomen bij de mensen.”

“Organisatie, financiën en onderhoud doen we gewoon zelf”

“Na veel getouwtrek met de gemeente kregen we uiteindelijk toch betaald beheer. De algemene organisatie, de financiën, het organiseren van evenementen en het verrichten van onderhoud aan het terrein en speeltoestellen doen we nog altijd gewoon zelf. Acht jaar na de opening van de speeltuin kregen we onverwachts nog een dreun uitgedeeld van het toenmalige gemeentebestuur. De speeltuin moest verplaatst worden, want hier moest een nieuwe flat komen. We zouden een nieuw terrein krijgen en geld om speeltoestellen te kopen. Echt, we wisten niet wat we hoorden. Na al die enorme inspanningen van alle inwoners van Oss. Respectloos! Uiteraard gingen we niet akkoord. We hebben er vervolgens nooit meer iets van gehoord. Kennelijk wilden ze het gewoon even proberen. Intussen is speeltuin Elckerlyc een begrip in Oss. De kinderen van toen zijn ouders geworden.

Hun kinderen spelen nu ook weer in de speeltuin en zelf zetten ze zich in als vrijwilliger. Na de komst van Elckerlyc is de wijk enorm opgeknapt. De oude, verpauperde flats zijn vervangen door nieuwbouw en het park eromheen is mooi aangelegd. De omwonenden helpen mee en houden ’s avonds en ’s nachts een oogje in het zeil. Ik ben er trots op dat de SP dit samen met de inzet van alle Ossenaren heeft bereikt.”