Tribune 11/2006 :: Campagne - Op Campagne (2)

Campagne

Op campagne II

Na de tomatensoep volgden de Duplosteentjes, protesterende thuiszorgwerkers en straatvoetballers.

Tekst Ronald Kennedy Foto’s Rob Voss

Waar: Het Plein, Den Haag • Wanneer: 24 oktober • Wat: Manifestatie “Grijs op Reis” en een wel heel toevallige ontmoeting met de demonstranten tegen de WMO, de afbraak van de thuiszorg

Ondanks het druilerige herfstweer zit de stemming er goed in op Het Plein in Den Haag. De protestband op het podium spoort het verregende publiek aan: “Grijs wil op reis... Peijs!” Jongeren van ROOD voorzien ondertussen de oudere actievoerders van tomatensoep uit de SoeP Express, die in de afgelopen dagen al is uitgegroeid tot een begrip bij SP-manifestaties.

Vandaag staat er heel wat op het spel. Het SP-Ouderenplatform heeft de afgelopen maanden ruim honderdduizend handtekeningen – op Duplosteentjes – verzameld voor gratis openbaar vervoer voor 65-plussers. Het resultaat staat breed uitgestald op Het Plein: een tiental bussen en treintjes gemaakt van Duplo. De SP-Heerlen heeft een paar voertuigen ‘geparkeerd’ aan de sokkel van het standbeeld van Willem de Zwijger. Maar dat gaat te ver, vinden twee politieagenten, die de actievoerders verzoeken hun bouwsels te verplaatsen naar het podium. Raadslid Cees Jansen probeert de dienders te vermurwen. “Vollere bussen zorgen voor een betere sociale controle”, licht hij toe en drukt ze een flyer in de hand. Het lijkt de agenten “een goed doel, veel succes met uw actie”. Maar de Duplobussen en -treinen moeten toch verplaatst worden.

Noord-Brabant overweegt gratis OV in de hele provincie in te voeren

Ondertussen zet de band een medley in van liedjes uit grootmoeders tijd. De aanwezigen deinen en zingen vrolijk mee. Dan is het podium aan Marijke Kamphorst van het SP-Ouderenplatform. Ze mag het goede nieuws brengen. “In totaal hebben we meer dan honderdduizend handtekeningen verzameld”, meldt ze trots. Gejuich. “Ik geloof niet dat er bij een dergelijke actie ooit meer handtekeningen zijn opgehaald. Overal waar we kwamen, kregen we enthousiaste reacties.” Terwijl SP-Senator Ronald van Raak het podium betreedt, breekt het zonnetje door. “Wie is er hier allemaal met het openbaar vervoer gekomen?”, roept hij door de microfoon. De aanwezigen steken bijna allemaal hun hand in de lucht. “En wie heeft er alvast gratis gereisd?” Geen vingers. Dat kan anders, vindt Van Raak: “Gewoon zonder kaartje terug naar huis reizen, allemaal!”

Nico Heijmans en zijn Noord-Brabantse Statenfractie weten als geen ander dat actievoeren helpt. Vooral dankzij de SP reizen 55-plussers in Tilburg al gratis met de bus. Gedeputeerde Staten overwegen nu gratis OV in de hele provincie in te voeren. “Het is echt geen luchtfietserij van links”, aldus Heijmans. Experimenten in het Belgische Hasselt, maar ook de jarenlange ervaring met gratis OV voor ouderen in Ierland bewijzen dat het haalbaar is. In Noord-Brabant zijn GroenLinks, ChristenUnie en PvdA inmiddels om. “Toen we het voor het eerst voorstelden, werden we weggehoond. We liepen zogenaamd achter een hype aan”, aldus Heijmans. “Nu lijkt men 180 graden gedraaid en ben ik er voor 99 procent zeker van dat Brabant gratis busvervoer voor ouderen krijgt. Maar natuurlijk moet dat ook in de rest van Nederland. Er valt nog een wereld te winnen.”

Eén van de ruim honderdduizend handtekeningen is gezet door bestuurslid Kees Geveke van ANBO, de vereniging voor en door ouderen. “Natuurlijk is gratis openbaar vervoer niet echt gratis. Alleen het weer krijgen we voor niks. Maar de prijs van gratis OV voor ouderen is erg laag”, aldus Geveke. De bussen en treinen rijden toch, en in de daluren kunnen daar echt wel passagiers bij.”We moeten naar het Netto Nationaal Geluk kijken. Daar kan gratis OV voor ouderen aan bijdragen.”

Geveke ijvert ook voor een betere toegankelijkheid van bussen en treinen. “Probeer maar eens met een rolstoel in een bus te komen. De NS belooft dat tegen 2030 ongeveer 60 procent van de treinstellen rolstoelvriendelijk is. Daar hebben we nu dus niks aan. Wat dat betreft kunnen we een voorbeeld nemen aan de VS waar treinen en bussen allemaal een gelijkvloerse entree hebben.”

“Sociale opbrengst is niet in geld uit te drukken”

SP-Kamerlid Arda Gerkens meldt dat ze een amendement heeft ingediend op de begroting om geld vrij te maken voor gratis openbaar vervoer voor 65-plussers, iets wat ook in het verkiezingsprogramma van de SP is opgenomen. “Lokale experimenten zijn slechts de eerste stap, maar als het straks meezit na de verkiezingen kunnen ouderen vanaf 1 januari al gratis met het openbaar vervoer!”

Het luide applaus wordt overstemd door fluitjes en gejoel dat steeds sterker aanzwelt. Even verderop op Het Plein protesteren vijfhonderd thuiszorgwerkers uit Friesland, Ridderkerk en Dordrecht tegen de WMO, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, die ten koste zal gaan van honderden banen in de Thuiszorg, terwijl dat toch al een zwaar uitgeklede sector is. “WMO. Ho! Ho! Ho!”, roept de massa, die zich gesteund weet door de Kamerleden Kant en Marijnissen. Als enige partij in de Kamer heeft de SP tegen de Wet Maatschappelijke Ondersteuning gestemd.

Terwijl de groep thuiszorgers zich aansluit bij de pleitbezorgers van gratis openbaar vervoer, betreedt OV-deskundige Michel van Hulten het podium. Zijn boodschap is helder: ‘gratis’ OV is haalbaar en betaalbaar, maar wel afhankelijk van politieke wil. “Het gaat om een eerlijke herverdeling”, aldus Van Hulten. “Geef wat minder aan hen die meer verdienen en gun meer aan hen die minder verdienen. Ouderen vallen helaas vaak in die laatste categorie. Ik vind het armoede dat bussen grotendeels leeg rondrijden, terwijl ouderen geen buskaartje kunnen betalen.”

Van Hulten spreekt over de “sociale opbrengst” die niet in euro’s valt uit te drukken. “In Hasselt bleek bijvoorbeeld dat het ziekenhuisbezoek toenam door gratis openbaar vervoer. Veel ouderen wachten langer om hun kwalen te laten behandelen, omdat ze geen geld hebben voor een buskaartje.”

Kamerlid Joop Atsma (CDA) hoort alle argumenten aandachtig aan. Hij neemt de symbolische trein van Duplo in ontvangst. “Elk steentje van déze trein staat voor duizend handtekeningen”, meldt Kamphorst hem. Hij lijkt onder de indruk. “Een prima initiatief van de SP.” Atsma belooft dat het amendement van Gerkens spoedig in de Kamer behandeld zal worden.

Tot slot wordt Caroline de Greeff, woordvoerder van de thuiszorgwerkers, nog even op het podium gehaald. De twee acties op Het Plein zijn immers moeiteloos in elkaar gevloeid. Beiden zetten zich in voor de ouderen en zwakkeren in de samenleving, zo benadrukt partijsecretaris Hans van Heijningen. De Greeff: “Wij zijn hier omdat we met liefde voor ons vak zorg willen verlenen. Maar natuurlijk ondersteunen we ook gratis OV voor 65-plussers, omdat ouderen daarmee mobieler worden dan nu het geval is.”

Waar: Schouwburgplein, Rotterdam • Wanneer: 25 oktober • Wat: Straatvoetbal en een demonstratie voor het behoud van I/D-banen

Het gaat wat ver om de regels van Panna uit te leggen, maar in het kort gaat het om mooie schijnbewegingen, je tegenstander ‘poorten’ en meer scoren dan de tegenpartij. Als het om Panna gaat, is er in Nederland niemand beter dan Mourad Boukhari. Zelfs een voetbalhater kan nog bewondering opbrengen voor zijn snelle moves, sublieme balbeheersing en souplesse. De tientallen kids op het Rotterdamse Schouwburgplein kijken met open mond toe hoe ‘Bouka’ dribbelt, minutenlang een balletje hooghoudt en de ‘zeehond’ uitvoert (bal op de neus laten balanceren).

Zo ver is kandidaat-Kamerlid Renske Leijten nog niet. Ze staat desondanks behoorlijk haar mannetje met het jonge voetbaltalent van Rotterdam. “Voetbal is echt mijn spelletje”, zegt Leijten (nummer 9 op de kandidatenlijst) enthousiast. “Als dat op tv is, moet je er bij mij niet doorheen praten.”

“We denken wel aan parkeerplaatsen, maar niet aan speelplaatsen”

Maar Leijten is hier niet alleen om een balletje te trappen met de Rotterdamse jeugd. De manifestatie, een initiatief van de Rotterdamse SP, is niet alleen bedoeld om de tientallen kids een leuk uitje te bezorgen, maar ook om aandacht te vestigen op de vele I/D-werknemers en buurtwerkers die ervoor zorgen dat kinderen veilig buiten kunnen spelen. Hun banen staan echter op de tocht. “Wij als SP vinden buurtwerk enorm belangrijk, wat mij betreft moeten ze er reguliere banen van maken”, zegt Leijten. De SP staat bovendien voor meer speelruimte, benadrukt Leijten. “Vooral in grote steden als Rotterdam schort dat er nog al eens aan. We denken wel aan parkeerplaatsen, maar niet aan speelplaatsen.”

Een man in het publiek maakt enthousiast foto’s van ‘Bouka’ en motiveert zijn zoontje om ook een duel aan te gaan met de stervoetballer. Hij stelt zich voor als Ahmed Boukhari, oom van Mourad maar ook van voormalig Ajacied Nourdin Boukhari. “Ik heb ze allebei als kleine jongens begeleid en gecoacht”, zegt hij met gepaste trots. “Ik ben echt blij dat ze het zo ver geschopt hebben.” Maar oom Boukhari heeft wel meer talent onder zijn hoede. Hij werkt namelijk als buurtwerker bij Thuis Op Straat (TOS). “Dit zijn allemaal mijn jongens.” Van 12 uur ’s middags tot acht uur ‘s avonds is hij op de Rotterdamse speelpleintjes te vinden. Dat strekt verder dan alleen het begeleiden van sportactiviteiten. “Je moet een praatje met die jongens maken en als er problemen zijn die doorgeven aan hulpinstanties of de wijkagent. Het is ook maatschappelijk werk.”

Het Rotterdamse voorbeeld wordt overal gevolgd, maar zelf heeft de Maasstad er nog maar een halve cent voor over

Martine van der Velden die langs de kant staat te kijken, onderstreept dat. Ze kan het weten want ze is adjunct-directeur van Buurt- en Speeltuinwerk (BSW) Rotterdam. “De basistraining duurt twee jaar. De begeleiders weten dan ook precies hoe ze bijvoorbeeld corrigerend kunnen optreden zonder dat de kinderen weglopen,” aldus Van der Velden. “Die ervaring en kennis kun je niet zomaar vervangen door bijvoorbeeld tijdelijke participatiebanen.” Maar dat is Rotterdam helaas wel van plan.

Ook ‘Duimdrop’ staat onder druk, vertelt Van der Velden. Duimdrop is een omgebouwde zeecontainer die aan een pleintje wordt geplaatst. Zodoende kunnen kinderen tot 14 jaar veilig spelen, onder het wakend oog van professionele begeleiders. Het Rotterdamse initiatief vindt overal in Nederland navolging, maar de Maasstad zelf heeft er inmiddels nog maar een halve cent voor over. De BSW kampt met stagnerende subsidies en oplopende kosten. “We moeten steeds vaker een beroep doen op onze vrijwilligers. Die kunnen niet de hele week op het speelplein zijn en ze zijn ook niet zo ervaren als onze begeleiders. We zijn bang dat we Duimdroppen moeten gaan sluiten.”

Alle kinderen op het Schouwburgplein zijn nagenoeg dagelijks te vinden in de Duimdroppen. Zo ook de 8-jarige Nordin Zourval, het nieuwste talent van ‘oom’ Boukhari, die hem naar voren roept. Hij mag een duelletje met zijn idool Mourad aangaan. Het kleine ventje struikelt bijna over zijn veel te grote Feyenoord-tenue, met daar overheen ook nog eens het ‘Vote ROOD’-shirt.

Nordin glundert wanneer hij aan de bal is, maar aan media-aandacht is hij nog niet gewend. Hij tuurt naar de grond en durft niet meer dan “ja” en “nee” te zeggen. Wie is zijn favoriete voetballer? “Boussaboun”, laat hij zich voorzeggen. Hoe vaak voetbalt hij? “Elke dag”, zegt hij zachtjes. “Ik hoop het”, fluistert hij als antwoord op de vraag of we hem ooit in het ‘echte’ Feyenoord gaan zien. Opgelucht huppelt hij het veld in en gaat met het grootste gemak de strijd aan met veel oudere voetballertjes. Ahmed Boukhari: “Als begeleider moet je ook talent in de gaten houden. Deze jongen is bijvoorbeeld te goed voor de pleintjes. Dan praat je met de ouders en vraag je of hij geen lid kan worden van een voetbalclub.”

“Henk en Kees zijn nu ook al weg”

Het veld is inmiddels het terrein van een iets oudere ‘sterrenselectie’. SP-Kamerkandidaat en begenadigd amateur-zaalvoetballer Jasper van Dijk neemt het op tegen onder andere ‘Bouka’, sportjournalist en schrijver Hugo Borst, Straatkrant-redacteur Sander de Kramer en Willem II-spits Geert den Ouden.

De 11-jarige Halil Kaynak kijkt aandachtig toe, maar wil ook wel weten wat dat kladblokje te betekenen heeft. “Hij schrijft voor de krant”, legt “oom” Boukhari uit. Halil: “Zó, vèèèt!” Hij blijkt uit Amsterdam te komen en logeert bij zijn neefje ömer die zich inmiddels ook nieuwsgierig heeft gemeld. Halil weet als geen ander te formuleren waar het vandaag om draait. “Er moet gewoon meer plek komen om buiten te spelen. We voetballen op pleintjes, maar vaak worden we weggestuurd omdat mensen last van ons hebben. Maar buiten spelen is gezond, je speelt samen, hebt lol en wordt ook nog eens beter in voetballen ook.” Is hij ook goed? “Nee joh”, zegt hij bijna verlegen. “Maar het gaat toch gewoon om leuk buiten spelen?”

Neefje ömer (10) springt in: “Ik wel, ik ben wel goed.” Dan plotseling: “Maar er is nog al wat mis met onze Duimdrop. Er zijn te weinig mensen om ons te begeleiden. Henk en Kees zijn nu ook al weg. Misschien moet onze Duimdrop verdwijnen. Dat vind ik echt jammer.”

Schrijver en sportjournalist Hugo Borst bindt na afloop van de wedstrijd zijn schouderlange haar in een staartje. “Waarom ik hier ben?” Vertwijfelde blik. “Het heeft iets met speelplaatsjes te maken, geloof ik. Eigenlijk kom ik hier gewoon voor een potje voetbal, en omdat Sander er bij betrokken is. Dan ga ik er blind voor.” Vriend Sander de Kramer is hier wel voor ‘de goede zaak’. “Sport en voetbal in het bijzonder verbroedert. Rotterdam heeft het zaakje nog redelijk goed geregeld met de Duimdroppen en zo,” aldus De Kramer. “Maar dan moeten die wel blijven en de opgeleide beheerders ook. Het is vaak genoeg bewezen dat als het toezicht verdwijnt, de pleintjes het terrein worden van de scooterjeugd en de kleine kinderen worden verdreven. Dat moet natuurlijk voorkomen worden.”