Tribune 11/2006 :: Campagne - De SoeP express

Interview

Op campagne I

De verkiezingscampagne nadert zijn ontknoping met de stembusgang op 22 november. De abri’s met een tomatensoep etende Jan Marijnissen zijn inmiddels een vertrouwd onderdeel van het straatbeeld, net als de affiches met NU SP. Het begon allemaal met het uitdelen van ‘kosjere, halal, vegetarische, veganistische’ tomatensoep.

Tekst Ronald Kennedy Foto’s Rob Voss

Waar: Nieuwmarkt, Amsterdam • Wanneer: 20 oktober • Wat: Introductie SoeP Express en officiële aftrap verkiezingscampagne

“Maar dat is zeker een heerlijk soepje.” De grijze snor van culinair recensent Johannes van Dam is rood gekleurd door de tomatensoep. Helemaal objectief kan de recensent niet zijn deze keer. Hij heeft namelijk zelf de receptuur ontwikkeld voor de SoeP. Over de ingrediënten is goed nagedacht. “Nee, het bevat geen suiker. Tomaten zijn van nature echter wat zurig. Het geheim van de zoete smaak is dat de uien lang hebben gesudderd waarbij fructose vrijkomt. De SoeP is verder kosjer, halal, vegetarisch, veganistisch en dus geschikt voor iedereen. Er zitten alleen maar zielige plantjes in.”

Jan Marijnissen, uiteraard ook aanwezig op de Nieuwmarkt, benadrukt dat die keuze niet zozeer ideologisch als wel praktisch is. “We willen niet Roomser zijn de paus”, aldus de SP-voorman. “Maar we willen wel dat zoveel mogelijk mensen er van kunnen genieten.” Op de Nieuwmarkt is de SoeP in elk geval niet aan te slepen en de lovende opmerkingen zijn niet van de lucht. Ook ‘Rastaman’ geniet zichtbaar. De bullterriër, geboren in Tsjechië, likt zijn Thonik-design soepkom gulzig leeg. “Hij eet sowieso alleen vegetarisch”, meldt zijn baasje Annemarie Bybau. Zelf vindt ze de soep ook heerlijk en ze is SP-fan bovendien: “De enige partij met hart voor mens en samenleving, die naar meer kijkt dan economische belangen alleen”.

“Linkse politici koken beter dan rechtse”

Van Dam heeft zijn kom ondertussen ook helemaal leeg gegeten. “En dat terwijl ik eigenlijk niet zo van tomatensoep houd.” De culinaire fijnproever vindt de soep in ieder geval typisch voor de SP: “Puur en eerlijk.” Hij is zwevend links kiezer, maar overweegt dit jaar toch weer voor de SP te gaan. “Ik sta heel sympathiek tegenover de SP. Maar ik word niet snel lid van een club en verkiezingsprogramma’s zeggen me helemaal niks. Het gaat om de instelling van de mensen in een partij. Bij de SP zit dat helemaal goed.” En als Femke Halsema om soep had gevraagd? “Dan had ik voor haar een heerlijke groentesoep gemaakt.”

Van Dam is onlangs jurylid geweest bij een kookwedstrijd in het Amsterdamse restaurant van de Britse topkok Jamie Oliver. Marijnissen schitterde daar – net als Oliver zelf trouwens – door afwezigheid. “Best jammer”, vindt Van Dam. “Maar ik begrijp ook wel dat hij niet mee wilde doen aan dat circus.” Van Dam concludeert dat linkse politici beter koken dan hun rechtse collega’s. “Het is flauw om daar conclusies aan te verbinden, maar toch is het zo. Verdonk was erg voortvarend in de keuken, maar ze dreef – net als in haar politieke loopbaan misschien – te veel haar eigen zin door. Ze luisterde helemaal niet naar tips van de beroepskoks, daardoor mislukte haar pasta finaal. Pechtold had weer pepertjes toegevoegd. Scherp op de tong, maar de pit verdween alweer snel.”

“Sorry Joep, zullen we het dan toch maar op de SoeP Express houden?”

Dat geldt zeker niet voor Marijnissen, die op de Nieuwmarkt de verzamelde menigte oproept vooral nu SP te stemmen. “Daarmee maak je de SP groot, houd je de PvdA links, de VVD buiten de regering en voorkom je een vierde kabinet Balkenende!” Er gaat een instemmend gejuich op. Naast hem staat kunstenaar Joep van Lieshout. “Dames en heren, ik stel u voor aan iemand die roder is dan ik”, zegt Marijnissen doelend op de opvallende outfit van Van Lieshout – zijn pak, overhemd, schoenen en zelfs sokken zijn knalrood. Hij kleurt daarmee mooi met de door hem ontworpen Soep Express. “Hiermee zullen we de komende weken door Nederland rijden om onze actievoerders een hart onder de riem te steken.” Marijnissen naar Van Lieshout: “Hoe zullen we je creatie noemen?” De kunstenaar: “Ik noem hem zelf ’t Rode Gevaar.” Marijnissen lachend: “Sorry Joep, zullen we het dan toch maar op de SoeP Express houden?”

De SoeP Express, met daarin kunstig verscholen gaspitten, ruimtes voor potten en pannen en natuurlijk de soep zelf, is vrij abstract en heeft iets weg van een enorme verschrompelde tomaat. Aarzelend vragen we de kunstenaar wat zijn creatie precies voorstelt. “De kleur lag al snel vast. Maar ik wilde geen tomaat maken, dat ligt te veel voor de hand. Het moest iets vormeloos worden. Dit is er uiteindelijk uitgekomen. Zoiets ontstaat gewoon.” Maar is het ook kunst? Een rotvraag, vindt Van Lieshout. “Daar overval je me mee. Ik sta daar nooit bij stil. Het zit in je hoofd en komt uit je handen. Of dat kunst is, weet ik niet.” Galeries en musea in wereldsteden als New York, Parijs en Londen, maar ook het Kröller-Müller zien in ieder geval wel kunst in de creaties van gebruikskunstenaar Van Lieshout, die twee maanden gewerkt heeft aan de soepkar. Met liefde. “Sinds het opheffen van de CPN ben ik een SP-stemmer”, aldus Van Lieshout. “De partij straalt daadkracht uit, daar hou ik van. Bovendien vind ik mijn standpunten terug in hun visie op de publieke sector, musea en de kunsten in het algemeen. Sinds ‘Fortuyn’ heeft Nederland een enorme zwiep naar rechts gemaakt. De PvdA van nu is zo rechts als de oude VVD, ik vind dat je daar tegenwicht aan moet bieden. De SP doet dat. Een politicus moet idealen uitdragen en niet een PR-strategie volgen.” Dan plotseling: “Waar kan ik me inschrijven als lid?”

Eén van de vele vrijwilligers in SP-hesje op de Nieuwmarkt is de 18-jarige Tomas Wiewel, die de tomatensoep voor voorbijgangers inschenkt. Hij blijkt een neefje van Van Dam. “Ach, het blijft toch gewoon soep”, relativeert hij. “Weliswaar heel lekkere soep.” Zijn culinaire oom wordt ondertussen elders op het plein aan de tand gevoeld door BNN-verslaggever Filemon Wesselink. “Maar dat kan toch niet, soep uit een plastic bakje”, probeert de presentator van Lijst 0 pesterig. Van Dam dient ad rem van repliek. “Oh, maar dat is recyclebaar materiaal, hoor.” Wesselink is zeer te spreken over de soep. “Net die van mijn grootmoeder. Zij stemde altijd VVD.”