Spanning mei 2009 :: Jan de Wit leidt parlementair onderzoek kredietcrisis

Jan de Wit leidt parlementair onderzoek kredietcrisis

Tekst: Sjaak van der Velden Fotografie: Ari Versluis

Onderzoeken; daar is de SP goed in. Logisch dat we eindelijk een keer een voorzitter van een parlementair onderzoek mogen leveren. Het werd Jan de Wit.

Een SP’er als voorzitter van het parlementair onderzoek naar de kredietcrisis – een mijlpaal in onze geschiedenis?

“We kunnen dit zeker als een mijlpaal opvatten. De partij mag hier erg trots op zijn want het feit dat ik ben aangesteld geeft aan dat anderen in de Tweede Kamer hun vertrouwen in ons uitspreken. Dat vertrouwen kregen we uiteraard ook omdat ik al jaren meeloop in Den Haag en zitting had in de commissie die de bouwenquête uitvoerde.”

Krijgen we nu ook rechtstreekse televisie zoals enkele jaren gelden bij die parlementaire enquête naar de bouwfraude?

“Er is nu sprake van een parlementair onderzoek. Dat is iets anders dan een parlementaire enquête zoals dat onderzoek naar de bouwfraude. Bij een enquête zijn mensen verplicht te verschijnen en moeten ze hun verklaringen onder ede afleggen. Dat is allemaal geregeld in een wet en is al zo sinds de grondwet van 1848. Wij kunnen mensen dus niet onder ede horen, maar toch is de kans dat er op televisie verslag van ons onderzoek zal worden gedaan aanwezig, want het is uiteraard een heel belangrijke zaak.”

Jullie kunnen dus niemand verplichten om te komen? Wat dan als niemand van de bankiers en falende toezichthouders op komt dagen?

“De Tweede Kamer kan in zo’n situatie altijd nog besluiten om een parlementaire enquête te houden, maar laten we niet op de zaken vooruitlopen.”

Waarom heeft de SP, bij monde van Ewout Irrgang, al in een vroeg stadium voor een onderzoek gepleit?

“Deze crisis is één van de grootste sinds de Tweede Wereldoorlog en raakt ons allemaal. Het parlement moet kijken of het mogelijk is om lessen te trekken uit wat er is gebeurd. Hebben alle betrokkenen juist gehandeld? De SP is ervan overtuigd zijn dat de crisis een gevolg is van het neoliberale systeem dat niet deugt omdat het de banken enorm veel vrijheid gaf. Daar kwam volgens Ewout en de SP nog het falen van de toezichthouders bij. Andere partijen denken misschien dat er slechts menselijke fouten zijn gemaakt of dat het allemaal de schuld is van de Amerikanen. Ons onderzoek zal daar als het goed is meer inzicht in geven.”

Wat gaat de commissie nu precies onderzoeken?

“We beginnen met een onderzoek naar de oorzaken van de crisis in de financiële sector tot september 2008. Als we daar zicht op hebben dan gaan we verder met het tweede deel. Dat deel behandelt de periode daarna, toen de staat die sector te hulp schoot met allerlei ingrepen en financiële injecties. Dat deel gaat voor een groot deel over het handelen van de minister (PvdA minister Bos) en de rol van de Tweede Kamer. Deel twee is uiteraard voor de politiek erg gevoelig.”

Wanneer moeten jullie klaar zijn?

“De afspraak is dat het onderzoek moet zijn afgerond voor de zomer van 2010. Het wordt dan ook hard werken want er valt heel veel te zeggen over de achtergronden en oorzaken van deze crisis. Hopelijk is iedereen bereid lessen te trekken uit onze bevindingen.”