Spanning, september 2008 :: Rood begroot

Rood begroot

Wim Sonneveld zong ooit ‘Poen, poen, poen, poen, de een zegt geld, de ander money, maar wij zeggen poen’. Politici praten niet over ‘poen’, maar geld laat de wereld wel draaien, om een ander liedje te citeren. Wil je politiek iets betekenen dan moet je nadenken over geld. Hoe wordt het verdiend en wat kun je ermee? Omdat de regering onlangs de Miljoenennota publiceerde en de SP haar tegenbegroting, gaat deze Spanning grotendeels over geld en begrotingen.

‘De SP bestuurt’, schreven we in de vorige Spanning. Dat doen we echter slechts op lokaal niveau. Landelijk mochten we in 2006 namelijk niet mee doen. Of we besturen of niet, een socialistische partij houdt zich bezig met de manier waarop de zittende bestuurders het gemeenschapsgeld beheren. Hoeveel geld er waar vandaan wordt gehaald, en hoeveel geld waaraan wordt uitgegeven. Hét moment om daar extra aandacht aan te schenken, is rond de derde dinsdag in september. Op die dag spreekt de koningin de troonrede uit en presenteert de Minister van financiën de Miljoenennota.

De Miljoenennota is de rijksbegroting voor het komende jaar. Hoe gaat de staat belasting heffen en waaraan gaat ze dat geld uitgegeven. Het is daarbij natuurlijk niet anders dan in het dagelijks leven van gewone stervelingen. De vergelijking tussen de staatsbegroting en het huishoudboekje van een gezin ligt voor de hand. Ze komt zelfs tot uitdrukking in het woord economie, dat uit het Grieks stamt en ‘regeling van het huis’ (oikos nomos) betekent. Je kunt niet meer uitgeven dan je hebt of je moet schulden maken. Ook moet je prioriteiten stellen. Waaraan wil je je geld uitgeven. Tegenwoordig praten economen over alles mee en voor sommige politici is hun oordeel zelfs het belangrijkste wat er is. Voor socialisten geldt dat niet. Die kijken vooral of de begroting in overeenstemming is met hun kernwaarden: menselijke waardigheid, de gelijkwaardigheid van mensen en de solidariteit tussen mensen. Dat is voor de socialisten van de SP de maatlat die ze langs de begroting leggen. Bevorderen of benadelen de maat-regelen van Balkenende en Bos onze idealen of niet.

Ronald van Raak interviewde SP-kamerlid Ewout Irrgang over het avontuur van het maken van een tegenbegroting. Een begroting die meer in overeenstemming is met de socialistische idealen, maar ook financieel gezond. Een kort overzicht van de belangrijkste punten uit zijn tegenbegroting staat na het interview.

In enkele gemeenten beheert een SP-wethouder de financiën. Zoals Nijmegen. In een gesprek met Peter Lucassen komt aan de orde hoe moeilijk, maar tegelijk succesvol het kan zijn om als socialist de portemonnee te beheren. Geert Reuten laat zien dat de huidige regering een riskant spel speelt. Niet alleen voeren Bos en Balkenende een onsolidair beleid, maar dat beleid is ook financieel niet solide.

Naast de staatsbegroting was ook het buitenland in het nieuws. Is Iran nu wel of niet een atoombom aan het maken en hoe moeten we de ontwikkelingen in Bolivia interpreteren. Karel Koster schrijft over het eerste, en Ewout Irrgang en Riekje Camara analyseren de gebeurtenissen in het land van Morales.

Tiny Kox en Nico Schouten sluiten deze aflevering af. Tiny vergelijkt de tekst van het Communistisch Manifest met Heel de Mens, de Kernvisie van de SP. Voor de oudste van de twee heeft hij wel respect, maar zijn voorkeur gaat uit naar de modernste tekst. Nico Schouten bespreekt in een column de niet verrassende reacties op zijn rapport over de aanbestedingen in het openbaar vervoer.