Spanning 5/2017 • Wonen en Strijd
In dit themanummer van Spanning over wonen een beschrijving door Tijmen Lucie van de roemruchte geschiedenis van volkshuisvesting in Nederland. Dankzij bevlogen bestuurders en acties van bewoners zijn er, sinds de Woningwet van 1901, ruim tweeënhalf miljoen sociale huurwoningen gerealiseerd door woningcorporaties met steun van de overheid. Maar nu de overheid zich steeds verder terugtrekt en de woningbouw meer en meer aan de markt wordt overgelaten, dreigt er opnieuw een tekort te ontstaan aan kwalitatief goede, betaalbare woningen.
Remco Bouma laat zien dat tussen 1990 en 2008 de huizen bijna drie keer zo duur zijn geworden, vooral omdat er veel meer geleend kon worden. Stijgende huizenprijzen passen in de trend van de financialisering van de wereldeconomie, die steeds meer drijft op schuld en steeds gevoeliger wordt voor crises.
Particuliere huisbazen laten jongeren veel betalen voor kleine kamers en zadelen omwonenden op met overlast. Lisa de Leeuw betoogt daarom dat de markt aan banden gelegd moet worden. Roel Griffioen en Abel Heijkamp leggen het verband tussen flexibilisering van arbeidsmarkt en woningmarkt, waardoor voor veel mensen permanente bestaansonzekerheid op de loer ligt.
De stijgende huizenprijzen zijn ook een motor achter de toenemende ongelijkheid in Nederland, analyseert Remco Bouma. Het gebrek aan sociale huurwoningen en betaalbare koop drijft steeds meer mensen de particuliere huurmarkt op, waar een groeimarkt ontstaat voor particuliere investeerders.
Vanaf de jaren tachtig is in veel Europese landen de hypotheekmarkt geliberaliseerd, met toenemende vermogensongelijkheid als gevolg. Socioloog Barend Wind vertelt over het woonbeleid dat in verschillende Europese landen is gevoerd en over de lessen die wij daaruit kunnen trekken.
Socialisten willen het verschil maken voor iedereen die een woning zoekt, of juist wil behouden. Bart Linssen sprak met SP’ers in het hele land die betrokken zijn bij de strijd voor meer en betere woningen.
Eduard van Scheltinga verdiepte zich in de wijkaanpak: een poging om de omstandigheden van mensen in volksbuurten te verbeteren. Hij sprak onder anderen met de directeur van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid, Marco Pastors.
Hoogleraar Algemene Sociologie Godfried Engbersen doet onderzoek naar sociale samenhang in relatie tot de zelfredzaamheid van burgers. Hij pleit voor een nieuwe verzorgingsstaat, die weet waar mensen zichzelf kunnen redden en waar mensen een steuntje in de rug nodig hebben.
De gemeenschapszin en de samenhang waaraan we identiteit ontlenen, verdwijnen. Maar het verlangen om onderdeel te zijn van een gemeenschap blijft bestaan. Eduard van Scheltinga zoekt uit hoe buurtbewoners in Heerlen daarmee omgaan.
In het kader van de buurtencampagne organiseert de SP veel acties die te maken hebben met huisvesting. Bart Linssen schrijft over de acties in Pekela, Nijmegen en Amsterdam, en laat zien hoe deze passen binnen een lange traditie van strijd voor betere woningen.
Journalist Mirjam de Rijk zet voor Spanning de vier grootste kronkels in de woonpolitiek van de afgelopen twintig jaar op een rij. Tevens komt zij met drie concrete oplossingen.
SP-woordvoerder Wonen Sandra Beckerman stelt in het slotartikel dat wonen de komende tijd topprioriteit moet hebben voor de partij. Zij haalt (historische) voorbeelden aan uit binnen- en buitenland die als inspiratie kunnen dienen voor een woonpolitiek die zich richt op ‘de velen, niet de enkelen’, om met Jeremy Corbyn te spreken.
