Tribune 5/2010 :: Verkiezingen in Belgie

België

Verkiezingen in België

“We zijn het gezever van die prutsers zat”

Tekst: Jola van Dijk

Foto’s: Koen Fasseur

Toen de Belgische premier Leterme voor de vijfde keer in drie jaar tijd naar de koning moest om het ontslag van de regering aan te bieden was zijn politieke krediet echt op. Net als de Nederlanders mochten de Belgen daarom begin juni naar de stembus. België is vlakbij, maar democratie heeft een ander gezicht in een land met stemplicht en taalstrijd.

Antwerpen, zondagochtend 12 juni. Om acht uur staat een flinke groep bejaarden al mopperend te wachten totdat ze tussen de klimrekken en touwen van basisschool De Clowntjes hun stem uit kunnen brengen. De enige jongere in het gezelschap is al niet veel positiever. “We zijn het gezever van die prutsers zat.” Even verderop in de rij verklaart een mevrouw leunend op haar wandelstok dat ze niet zo lang kan staan en daarom maar vroeg gekomen is. Ironisch genoeg is het de rest van de dag bij veel van de 350 stembureaus in Antwerpen juist veel rustiger. Om elf uur is Sofie Sas, een actief lid van de marxistische PvdA die overigens niet de kiesdrempel haalde, vrijwel meteen aan de beurt in lagere school Via Louiza. Zij herkent het pessimisme wel. “Veel mensen zijn de politiek beu. Begrijpelijk, want veel politici doen verkiezingsbeloftes die nooit nagekomen kunnen worden. We hebben wel een planbureau, maar dat becijfert de verkiezingsprogramma’s niet. Daardoor blijft het onduidelijk of de programma’s wel realistisch zijn.”

In Nederland is elektronisch stemmen gestopt omdat de gebruikte computers fraudegevoelig waren. In België hebben ze een op het eerste gezicht omslachtige oplossing: stemmers krijgen een magneetkaart waar de computer de stem op zet. Dan gaat de kaart in een stembus die het aantal magneetkaartjes registreert. Aan het einde van de middag worden alle stemkaartjes van Antwerpen centraal verzameld en uitgelezen. Het tellen gaat zo redelijk snel, terwijl het proces goed te controleren is.

Betekent dit alles dat de verkiezingen niet leven in België? Integendeel, volgens de Vlaamse politicoloog Kristof Jacobs van de Radboud Universiteit Nijmegen. “De verkiezingen leven juist heel erg, de opkomst was weer 89 procent. Dat is niet vanwege de stemplicht, want je wordt al tien jaar niet meer vervolgd als je niet gaat stemmen.” Uit de verkiezingsuitslag blijkt wel waarom de Belgen massaal zijn gaan stemmen, ze willen dat hun problemen eindelijk eens opgelost worden. Het conflict over het kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde – dat gesplitst moet worden om een grondwettelijk kiesstelsel te hebben, terwijl die splitsing brandpunt is geworden van de taalstrijd – blokkeerde drie jaar lang de agenda. De economische problemen bleven daardoor onopgelost.

Jacobs: “Premier Leterme heeft zelfs vijf keer zijn ontslag aan moeten bieden bij de koning. Bijna alle partijen hebben bij deze verkiezingen zetels verloren, maar vooral de Vlaamse christendemocraten van Leterme, CD&V, en het intern verdeelde Vlaams Belang van Filip Dewinter.” De Nieuw-Vlaamse Alliantie van Bart De Wever pleit voor een zelfstandiger Vlaanderen en is op slag de grootste partij van België geworden. “De Vlaamse kiezer heeft voor een radicale partij gekozen, de Waalse kiezer juist voor de gematigde Parti Socialiste. Beide kiezerskorpsen hebben zo hetzelfde signaal gezonden: er moet een oplossing komen zodat de echt belangrijke problemen van de economische crisis opgelost kunnen worden.”

Lees online