Tribune 12/2006 :: Bij de buren :: De Nijmeegse Turbo

Bij de buren

Het geheim van Zwolle

In de conservatieve regio’s van Nederland liepen de kiezers tot nu toe nooit echt warm voor de SP. Joris de Koning, voorzitter van de SP in Zwolle, weet daar alles van. Maar met zijn optimistische afdeling is hij vastbesloten daar verandering in te brengen. De eerste resultaten zijn binnen.

Zwolle is niet de gemakkelijkste gemeente om als SP voet aande grond te krijgen. In de buurgemeenten Kampen en Zwartewaterlanden is traditioneel de ChristenUnie de grootste partij in de raad, om over buurgemeente Staphorst nog maar te zwijgen. De 26-jarige De Koning, sinds juni voorzitter van de afdeling, liep al vaak tegen de calvinistische inborst van de regio op. “Mensen zitten niet te wachten op gekkigheid hier. We wilden bijvoorbeeld in de stad levend ganzenbord spelen met voorbijgangers, maar dat bleek duidelijk nog een brug te ver.”

Maar de SP-afdeling bruist meer dan ooit. “Nee, zelf zijn wij absoluut niet calvinistisch”, zegt de jonge voorzitter stellig. Het tot stand komen van een sterke SP ging niet van een leien dakje, maar de afgelopen twee jaar heerst er aanhoudend optimisme in de Hanzestad. In maart 2005 moesten de Zwollenaren al naar de stembus voor een referendum over de komst van een grote gokhal. De SP ontpopte zich als de grootste oppositiepartij en zag ruim tweederde van de kiezers ook tegen stemmen. “Daar ligt ook onze kracht in Zwolle”, verklaart De Koning, “alle andere linkse partijen zitten in het college dat een rechts beleid voert, waardoor wij ons veel meer kunnen profileren”.

“En toen gingen we de Europese Grondwet afschieten”, herinnert De Koning, toen nog voorzitter van ROOD, zich met een grijns. Eigenlijk was het een zelfde scenario als met het lokale referendum: de SP was de meest prominente partij die tegen was. Zo kreeg de partij lokaal nog wel het stempel van ‘tegenpartij’, terwijl de SP net bezig was dat imago van zich af te schudden. Maar dat heeft voor zijn afdeling eerder positief dan negatief uitgepakt, denkt De Koning. “Van veel nieuwe leden hoor ik dat ze normaal gesproken PvdA stemden, maar die partij geen ruggengraat meer vinden hebben. De SP daarentegen is lekker kritisch en durft stelling te nemen, ook als dat niet de makkelijkste weg is.”

Wat de afdeling ook zeker heeft doen opbloeien is dat in diezelfde periode ROOD enorm leefde. “Dat was erg gaaf, die campagne tegen de Europese Grondwet werd vrijwel in zijn geheel door ROOD gevoerd, er waren meer jonge leden actief dan ooit”, vertelt De Koning. Net als bij andere afdelingen zijn veel actieve ROOD-leden vervolgens snel doorgestroomd naar de fractie en het bestuur. Zo kwam Tjitske Siderius, nu 25 jaar, op nummer drie van de kieslijst terecht. “Het leuke van de afdeling Zwolle is dat je snel betrokken raakt, de lijnen zijn kort”, vertelt zij. “Daardoor kan iedereen zich bezighouden met de dingen waar hij goed in is, waar hij zich prettig bij voelt.”

Bij de raadsverkiezingen van maart verdubbelde de SP van twee naar vier zetels, en daarmee stond Zwolle in de top 10 van gemeenten waar de SP procentueel het meest groeide. Maar aan de andere kant moesten ze in de raad naast het CDA en de PvdA, ook de ChristenUnie, VVD en GroenLinks voor zich laten. Siderius wijt dat aan het conservatisme in de gemeente. “In vergelijking met andere gemeenten die al zo lang bezig zijn als wij, zoals Arnhem, blijven wij daardoor wel wat steken.”

“Op straat gaat het veel meer om de standpunten”

Van de Tweede Kamerverkiezingen werd dan ook geen spectaculaire winst in Zwolle zelf verwacht. Toch ging de afdeling weer onvermoeibaar campagnevoeren. Balkendende II viel twee dagen nadat De Koning tot voorzitter werd verkozen; hij mocht zich meteen opmaken voor een nieuwe campagne. Al snel was hij verwikkeld in een rel rond de ‘NU SP’-posters. Deze doken in de hele stad op na de val van Balkenende. Tot groot ongenoegen van alle andere partijen. Onder druk van dwangsommen moesten de SP’ers weer op pad om alle posters te verwijderen. “Dat is dan ook wel weer typisch voor Zwolle”, grinnikt De Koning.

Het hoogtepunt van de verkiezingen vindt De Koning dat hij uiteindelijk zo’n 40 actieve leden ter beschikking had. “Terwijl we bij de raadsverkiezingen soms nog mensen tekort kwamen.” Dat komt natuurlijk doordat de landelijke verkiezingen altijd meer mensen aan weten te spreken, maar de voorzitter heeft ook erg geïnvesteerd in netwerken en contact met de leden. “Ik bel de leden af en toe gewoon op en vraag hoe het gaat.”

Netwerken doet De Koning ook veel met de lokale media. Zo kent Zwolle een aantal lokale nieuwswebsites waarop de SP, vooral met de lokale verkiezingen, veel aandacht geniet. Ook de website van de afdeling zelf is zeer compleet en maakte een enorme sprong in het klassement van best bezochte afdelingswebsites. Toch vindt De Koning dit allemaal bijzaak. “Landelijk vond ik de campagne te veel op de media gericht, daar deed de SP ook erg aan mee.” Het ging wat hem betreft te veel om beeldvorming in plaats van de inhoud. “Lokaal in de campagne op straat gaat het veel meer om de standpunten.”

“We zijn gewoon de derde partij van Zwolle!”

Zo voelde de afdeling Zwolle dat er behoefte was aan speciaal materiaal voor allochtonen. Samen met een aantal andere afdelingen en parlementariërs werd er op eigen houtje een folder gemaakt voor die doelgroep. “Mensen kennen de partij gewoon nog niet. Ze moeten meekrijgen dat de SP er voor iedereen is. Je kunt wel met een lijst vol blanke mannen komen aanzetten, maar wij laten zien dat allochtonen lokaal wel degelijk actief zijn.” De Koning vond de lijst dan ook niet kleurrijk genoeg: “Het grote aantal voorkeurstemmen voor Sadet Karabulut geeft aan dat daar wel behoefte aan was.”

22 november verzamelen zich zo’n vijftig SP-leden in een kroeg voor de uitslag. De Koning wordt eerst nog verwacht in het stadskantoor voor de lokale uitslag. Tot zijn grote verrassing is de SP in Zwolle ook spectaculair gestegen. Van 7 procent naar 17! “Dat overtreft mijn stoutste dromen”, zegt de voorzitter glunderend. “We zijn gewoon de derde partij van Zwolle!” Met het grote nieuws arriveert hij in het zaaltje waar zijn achterban al een feestje aan het houden is. Op een groot scherm worden de uitslagen gevolgd, bij elke gemeente wordt er luid gejuicht wanneer de cijfers voor de SP bekend worden.

Marion van Lingen (51) woont nog niet zo lang in Zwolle maar deelt volop mee in de feestvreugde. “De afdeling is ontzettend leuk, er is een grote saamhorigheid”, vindt zij. Eerder was ze al actief in een andere afdeling en in Zwolle vindt ze opvallen dat het geen ‘vriendjeskliek’ is. Ook Baris Özdemir (38), indertijd het 500ste lid van de afdeling, is enthousiast: “Geweldig, super! Hier is iedereen gewoon zichzelf, geen namaak.”

Succes in de regio

In Kampen haalde de SP 12 procent van de stemmen (tegen 4 procent in 2003). De afdeling in oprichting ziet de toekomst zonnig tegemoet. “Hopelijk horen we in januari dat we als zelfstandige afdeling verder mogen”, zegt voorzitter Bjorn Scheggetman. Ook in Staphorst en Zwartewaterlanden verdriedubbelde de SP. En in de Dedemsvaartse Courant zei Marije Griffioen onlangs dat zij een zelfstandige afdeling wil oprichten in haar woonplaats, terwijl deze nog onder de werkgroep Hardenberg valt. “Zodra ik vijftig leden in Dedemsvaart voor de partij kan interesseren, ga ik ervoor.”