Tribune 11/2000: Superjohan

Tribune 17 november 2000

Superjohan

(Burge)meester in bijbaantjes

Is het een vogel? Is het een vliegtuig? Nee, het is Superjohan. De hyperactieve burgemeester van Tilburg die niet alleen zijn stad redt, maar het ook in 18 andere functies opneemt voor de mensheid. Toch is er een duidelijk verschil met Clark Kent: Superjohan laat zich vorstelijk betalen voor zijn activiteiten.

Tekst Peter Verschuren Foto Marc Bolsius/ANP

Oud-vakbondsman Stekelenburg is gewild in het bedrijfsleven. Zo mag hij zich commissaris noemen bij ING, KLM, DSM en de Sluis Groep, zit hij de raad van commissarissen van de Weekbladpers voor en treedt hij op als vice-voorzitter van de commissarissen bij Tennet. Verder is hij bestuurder van Start en adviseur van KPMG. Ook is hij lid van de Eerste Kamer en vervult hij nog een aantal – minder commerciële – nevenfuncties.

Slokken al die bijbaantjes niet te veel tijd, aandacht en energie op, wilde Tilburgs SP-fractievoorzitter Johan van den Hout weten. Kort samengevat antwoordde Stekelenburg dat zijn nevenfuncties jaarlijks 105 vergaderingen vergen, tezamen 398 uur, en dat hij die steeds voorbereidt op de achterbank van zijn dienstauto met chauffeur. Zo kosten de commissariaten bij ING, DSM en KLM inclusief voorbereidingstijd elk niet meer dan 30 uur per jaar. De burgemeester geeft verder aan gemiddeld 80 uur per week te werken (‘overigens zijn het regelmatig meer uren’) en concludeert dat de nevenfuncties maar 13,7 procent opslokken van zijn werk-uren. En wat hij in dat beetje tijd verdient, dat gaat niemand wat aan.

‘Naast het besturen van de zesde stad van het land, kun je er echt geen 18 baantjes bij hebben. Dat merk je ook’

Niets aan de hand dus? Toch wel, vindt Van den Hout: ‘De belasting van een bijbaan is méér dan de uren die je vergaderend en stukken lezend doorbrengt. Het houdt een deel van je aandacht vast. Naast het besturen van de zesde stad van het land, kun je er echt geen 18 baantjes bij hebben. Dat merk je ook. Stekelenburg kwam kort na zijn aanstelling nog wel eens onder de mensen in de stad. Nu nooit meer. En hij laat steken vallen, zeker waar het gaat om de regiefunctie in het college van B en W. Neem de Stationszone, waar maar steeds niets gebeurt, of het station in de Reeshof. Niet zijn eerste verantwoordelijkheid maar als ‘teamchef’ moet hij bijspringen als hij ziet dat wethouders het niet redden. Niet voor niets heeft de Amsterdamse gemeenteraad in de profielschets vastgelegd dat de nieuwe burgemeester geen nevenfuncties mag hebben die niet rechtsreeks voortvloeien uit het ambt.’

Van den Hout ergert zich ook aan de dubbele moraal in Tilburg. ‘De gemeente heeft onlangs de regels voor de nevenfuncties van ambtenaren aangescherpt. Zo zou een brandweerman naast zijn baan bij de gemeente geen les mogen geven als brandweerinstructeur, omdat de rusttijden dan niet gehaald worden. En een ambtenaar die over subsidieaanvragen van sportverenigingen gaat, mag geen bestuurslid worden van een voetbalclub. Waarom gelden voor Stekelenburg dan geen rusturen en waarom mag hij wel commissaris zijn bij ING, een concern waarmee de gemeente zeker van tijd tot tijd te maken heeft? Bovendien, ambtenaren die in de tijd van de baas geld verdienen met nevenfuncties, moeten dat volledig afdragen aan de gemeente. Volkomen terecht. Dan kun je toch niet volhouden, dat Stekelenburg de tonnen die hij bijverdient wél zelf mag houden? Hij zegt nota bene zelf dat hij zeven dagen per week, 24 uur per dag beschikbaar is voor de gemeente. Dan worden alle nevenfuncties dus verricht in de baas z’n tijd.’

Voor alle extra vergaderingen zullen belangrijke Tilburgse zaken ongetwijfeld hebben moeten wijken

Het overzicht dat Stekelenburg gaf van zijn werkuren en verdiensten prikkelt de nieuwsgierigheid. Is 30 uur per jaar voor een commissariaat bij miljardenconcern ING of probleembedrijf KLM niet wat weinig? En wat schuift het eigenlijk?

Erg toeschietelijk is woordvoerder Hugo Baas van de KLM niet op vragen naar de beloning van zijn commissaris. ‘Ik vind niet dat ik op zijn stoel moet gaan zitten om daar antwoord op te geven.’ Ook het totaalbedrag dat de luchtvaartmaatschappij betaalt aan haar negen commissarissen kan er niet af. Over hun werkbelasting wil hij wel iets kwijt. ‘Die hangt sterk van de situatie af. Soms een of twee keer per maand. In tijden van onderhandelingen hebben de commissarissen het druk, dan zijn er veel extra vergaderingen.’ Nu heeft de KLM de laatste tijd heel veel onderhandeld: zowel met Alitalia als met British Airways zijn moeilijke fusiegesprekken gevoerd. Het aantal van zes vergaderingen per jaar dat Stekelenburg noemt, is dus onwaarschijnlijk laag. Bovendien, bij een werkweek van 80 uur heb je niet even een gaatje vrij voor crisisberaad als de Italianen of de Britten de samenwerking willen opblazen. Daarvoor zul je echt andere – Tilburgse – zaken uit je agenda moeten schrappen.

Peter Jong van ING is wat meedeelzamer. ‘De kosten voor onze twaalf commissarissen komen per jaar op een half miljoen euro. Maar dat mag je niet eenvoudig door twaalf delen, want de voorzitter en de vice-voorzitter krijgen meer dan de anderen.’ Oké, maar omgerekend in guldens schatten we Stekelenburg dan toch echt niet onder de 80.000. En dat is leuk verdiend voor 30 uur werken. Of zou de tijdsinvestering wat groter zijn? Jong: ‘Er zijn zes reguliere vergaderingen per jaar en verder regelmatig ingelaste vergaderingen, bijvoorbeeld als er grote overnames in de maak zijn. Dat is het laatste jaar verschillende keren het geval geweest.’ De ING-woordvoerder schat dat de commissarissen het afgelopen jaar toch wel een keer of vijf, zes extra bij elkaar gekomen zijn. En ongetwijfeld geldt ook hier dat zo’n extra vergadering niet kan wachten tot de burgemeester een gaatje heeft in zijn uitpuilende agenda. Opnieuw dus zullen Tilburgse zaken hebben moeten wijken.

Als een bijstandsmoeder even slordig omspringt met de boekhouding van haar bijverdiensten, dan zat ze snel bij de sociale recherche

Nico Schouten van het Wetenschappelijk Bureau van de SP verricht veel spit- en graafwerk naar de normen in het bedrijfsleven. ‘De betaling van de commissarissen hangt nauw samen met de grootte van het bedrijf. Tachtigduizend gulden voor een ING-commissaris lijkt mij heel reëel. DSM betaalt een half miljoen aan tien commissarissen en bij de KLM schat ik de beloning rond de 50.000 gulden. Als je alle banen van Stekelenburg optelt, ook de 44.000 gulden voor het lidmaatschap van de Eerste Kamer, kun je minimaal uitgaan van een jaar-inkomen van 300.000 gulden naast het burgemeesterssalaris.’

Tot slot nog even de 80-urige werkweek. Juist onder Stekelenburg pleitte de FNV nadrukkelijk voor verkorting van de werkweek. En het was zijn opvolger als FNV-voorzitter, Lodewijk de Waal, die onlangs in Intermediair liet optekenen: ‘Ik geloof er geen ruk van als managers zeggen dat ze zeventig uur per week werken. De teller begint te lopen zodra ze de financiële pagina openslaan en stopt pas na de laatste borrel op de laatste receptie.’ Daar kan Superjohan het mee doen.