Spanning, januari 2008 :: Column: Internationale solidariteit

Column

Internationalisme en solidariteit zijn sinds het ontstaan van de arbeiderspartijen en vakbonden kernbegippen. De oproep van Marx (‘Proletariërs aller landen, verenigt u’) kwam niet uit de lucht vallen, maar vormde de uitdrukking van het denken en de gerichtheid van de voormannen uit de arbeidersbeweging en de intellectuelen die deel uitmaakten van de Eerste Internationale.

Maar… tussen theorie en praktijk gaat soms een wereld van verschil schuil. Zo ging de Tweede Internationale – die in het teken stond van de opkomst van de sociaal-democratie en de moderne vakbonden – juist kopje onder doordat de leiders van de aangesloten partijen de kant van hun heersende klasse kozen en daarmee medeverantwoordelijk werden voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, die miljoenen jongens uit vooral Duitsland, Frankrijk en Engeland het leven kostte. Ook de Derde Internationale – die zich in de periode tussen de twee wereldoorlogen ontwikkelde – droeg een sterk nationalistisch stempel. Onder de vlag van de internationale solidariteit gebruikte Moskou de communistische partijen in West-Europa als haar lange arm…

Daartegenover staan gelukkig ook tal van voorbeelden van internationale solidariteit zoals die vorm is gegeven door socialistische en progressieve partijen en bewegingen. Vanaf 1936 trokken tienduizenden jongeren, arbeiders en intellectuelen uit heel Europa naar Spanje om daar de republiek te verdedigen tegen het oprukkende fascisme. Uit solidariteit met de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd weigerden in ’47 en ’48 honderden jongens dienst; zij kregen daar behoorlijke gevangenisstraffen voor. In de jaren zestig en zeventig gingen velen van ons de straat op om solidariteit te betuigen met vrijheidsstrijders en slachtoffers van westerse terreur in Derde Wereldlanden.

Papieren solidariteit kost weinig en heeft in landen waar persvrijheid en vrijheid van meningsuiting bestaan maar zelden een reële betekenis. Lotsverbondenheid met anderen krijgt doorgaans pas inhoud wanneer het praktisch wordt gemaakt: voedsel en kleding voor stakende mijnwerkers in Engeland, het bouwen van woningen met en voor slachtoffers van vuile oorlogen, het ondersteunen van vrije media in Birma.

We leven in een tijd waarin links wereldwijd voor de uitdaging staat om zich opnieuw uit te vinden en te ver- nieuwen. Naast lessen trekken uit het failliet van het communisme – dat de vrijheid verstikt – en de sociaal- democratie – die haar ideologische veren heeft afgeschud – gaat het erom de principes van menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit vorm te geven in een wereld die zich razendsnel ontwikkelt en waarin oude grenzen en zekerheden verdwijnen. De toekomst ligt open, wat maakt dat kansen en bedreigingen heel dicht bij elkaar liggen. Aan ons de uitdaging om samen met socia- listen in andere landen en continenten te werken aan een betere samenleving. Leren van elkaar is op dit moment een van de grote uitdagingen op het vlak van internationale solidariteit. Op Wereld Sociale Fora, Europese Sociale Fora en binnen ons politieke netwerk in Europa delen we onze kennis en ervaringen met elkaar. De SP staat midden in de wereld.

Hans van Heijningen

SP-Partijsecretaris

Zie ‘Heel de wereld’:

www.spnet.nl/verslagen/congres