Tribune, nieuwsblad van de SP, nr. 1/2003

Tribune 10 januari 2003

De koude oostenwind snijdt overal doorheen. Maar de strak-blauwe lucht en de zon brengen tenminste nog wat kleur in het verpauperde winkelcentrum van Malburgen-West. Veel panden zijn overduidelijk al maanden of misschien wel jaren gesloten. Een kleine winkel met glas aan drie kanten valt op. De tomaten voor de ramen doen even aan een groetenboer denken. Maar het is 'Motel-Zuid', het informatiepunt van SP en Lokale Minimabond Arnhem voor de wijkbewoners. Binnen is het bovenop het kacheltje nog wel uit te houden en geven Simone Kant en Daniël Boegheim uitleg.

'De wijk is jarenlang op een onvoorstelbare manier verwaarloosd. Woningstichting Volkshuisvesting is al die tijd bezig geweest plannen te maken waarin het woord sloop een grote rol speelt, en is alvast gestopt met onderhoud. Waarop de gemeente ongetwijfeld gedacht heeft: dan doen wij ook maar niets meer. Vervolgens werden de plannen echter steeds verder op de lange baan geschoven. Eerst zou er in 2000 gesloopt worden, toen 2002, nu heet het dat de eerste huizen in 2004 tegen de vlakte gaan. En al die tijd is er geen barst aan onderhoud gedaan. Helemaal niets. Het winkelcentrum staat voor een fors deel leeg, de speeltoestellen voor de kinderen zijn volkomen onbruikbaar en je breekt letterlijk je been over de kapotte stoeptegels.

Bij dat alles werd er op 1 juli wel vrolijk een huurverhoging doorgevoerd. Wij raakten daarover aan de praat en merkten dat we er allebei laaiend over waren. We zijn informatie gaan verzamelen en concludeerden op een gegeven moment: We moeten er maar eens mee naar de SP stappen. Daar waren ze net zelf aan het studeren op de problemen in Malburgen-West. Al gauw kwam toen het idee om tijdelijk een pandje te huren om van daaruit de mensen goed te kunnen helpen. Daar zitten we nu. We noemen het Motel Zuid, de goedkope tegenhanger van het chique Hotel Zuid. Dat was vroeger een echt hotel, in Malburgen-Oost, en is nu het informatiecentrum voor de wijkvernieuwing. Daar kun je terecht als je wilt weten hoe de koopwoningen eruit komen te zien die ze gaan bouwen. We zitten hier drie dagen per week. Iedereen is welkom met vragen over de toekomst van de wijk, klachten over de huizen of de woonomgeving, of zomaar voor een praatje.'

'Voor de woningstichting zijn de kopers van de nieuwe huizen belangrijker. Daar moet je wat voor doen; die kunnen immers ook elders terecht'

Een vrouw komt klagen over de kou. 'We slapen met het hele gezin op een matras in de woonkamer.' In de slaapkamer van haar flat is geen verwarming, dubbel glas ontbreekt en de wind heeft vrij spel door alle tochtspleten. 'Ja, verschrikkelijk hè', antwoordt Simone, die uit eigen ervaring precies weet hoe erg het is. 'Wij slapen ook in de woonkamer.'

Een man komt opgetogen binnen. Hij had de gemeente een voorstel gestuurd en daarop een welwillende reactie ontvangen. 'Ik heb nog nooit zo goed antwoord gekregen.' Daniël spreekt af dat de man een kopietje komt brengen. In zijn enthousiasme had hij vergeten de brief mee te nemen.

'Wij beseffen ook wel dat we de sloop niet kunnen tegenhouden,' gaat Simone verder. 'Het was anders geweest, als men tien jaar geleden gekozen had voor renovatie en deugdelijk onderhoud, in plaats van voor verwaarlozing. Waar het ons om gaat, is dat de belangen van de zittende bewoners zwaar moeten meetellen in de herstructurering van de wijk. Dat gebeurt niet vanzelf. De huidige huurders kunnen immers niet kiezen voor een koophuis of een duur huurappartement. Om hen als klant te behouden hoeft Volkshuisvesting niets te doen. En dus is de woningstichting met haar gedachten vooral bij de koophuizen die ze gaat neerzetten. Wat moeten we doen in de wijk om daar kopers voor te vinden? Hoe halen we het hoogste rendement? Daarom draait het bij de plannenmakers. Wij willen ervoor zorgen dat ook andere vragen nadrukkelijk aan bod komen. Zoals: wat gebeurt er met het onderhoud in afwachting van de sloop? Waar moeten de huidige bewoners heen? Hoe zit het met de huurverhoging en de verhuiskostenvergoeding? En: wat gebeurt er de komende jaren met de woonomgeving?'

Bewoners en winkeliers openden de ogen van de gemeenteraad met hun ervaringen over verwaarlozing

Bij de activiteiten in Malburgen werkt de SP nauw samen met de Lokale Minimabond Arnhem. Voorzitter en wijkbewoner Ton Schadron is inmiddels ook aangeschoven: 'Wij houden ons bezig met werk, inkomen en wonen. Die zaken hangen heel nauw samen: mensen met een laag inkomen zijn overgeleverd aan het slechte woningbeleid in Arnhem. Ze hebben geen keuze, maar zijn aangewezen op een de sociale volkshuisvesting. En daarmee gaat het heel beroerd, sinds de Rijkssubsidies afgeschaft zijn. De klachten over de herstructurering in Malburgen waren voor ons reden om naar de SP te stappen en te zeggen Zullen we samen een vuist gaan maken?'

Vanuit Motel-Zuid zijn SP en Minimabond nadrukkelijk in de hele wijk aanwezig

Een serie nieuwsbrieven houdt de bewoners op de hoogte, elke informatie-avond wordt bijgewoond, voor de ouderen is een T-biljetteninvulservice opgezet, er is een enquête gehouden en huis-aan-huis zijn brochures verspreid over de mogelijkheden om huurverlaging af te dwingen. Ook de gemeenteraad is nadrukkelijk met de neus op de wijk gedrukt. Enkele dagen na de feestelijke opening van Motel-Zuid op 13 september maakten Simone en een van de overgebleven winkeliers aan de raadscommissie duidelijk hoezeer de wijk verwaarloosd is.

'Dat heeft de andere partijen echt de ogen geopend,' blikt SP-raadslid Gerrie Elfrink terug. 'De verhalen over de verwaarlozing van de wijk en de woningen en het ontmoedigingsbeleid voor de winkeliers maakten indruk.' Op voorstel van de SP werden de inspraakverhalen gevolgd door een al even confronterende rondwandeling van de raadsleden door de wijk. Elfrink: 'We hebben de andere partijen uitgenodigd om ook spreekuur te komen houden in Motel-Zuid. De VVD wilde wel, maar belde tien minuten van te voren af. De enige die echt geweest is, is Zuid Centraal, een lokale partij.'

De gemeente komt langs, plakt er een sticker op: illegaal gedumpt en gaat weer weg

Vlakbij Motel-Zuid zit hobbywinkel TF-creatief. Eigenaar Thea Henneveld is één van de winkeliers die zich kapot ergert aan het gemeentebeleid. 'Ik ben hier in juni 2001 gekomen, met de toezegging dat het winkelcentrum nog dat jaar opgeknapt zou worden. Er zouden winkels bijkomen, en een dokterspost. Pas later hoorde ik, dat ze dat al jaren roepen. En de plannen zijn nu, dat er juist geen winkels meer mogen komen, maar kantoren en bedrijfjes. Maar er is niemand die je dat rechtstreeks vertelt. Je wordt steeds van het kastje naar de muur gestuurd. Het gevolg is wel, dat ik niet weet hoe ik de huur moet betalen. Ik heb vandaag drie klanten gehad. Daar kan ik de verwarming nog niet van later draaien. De gemeente laat de boel hier bewust verloederen. En daarover klagen helpt niet. Laatst stond er wekenlang een kapotte beeldbuis bij de container. De gemeente gebeld. Die komt langs, plakt er een sticker op illegaal gedumpt en gaat weer weg. Ja echt, zo gaat dat hier.'

De dag na de inspraak bij de raadscommissievergadering trok er een stoet veegkarretjes door de wijk

Gevraagd naar het resultaat van de collectieve inzet van SP en Minimabond noemen Simone en Daniël de activiteiten 'absoluut effectief'. 'De mensen voelen zich eindelijk gesteund, en komen daardoor beter voor zichzelf op. De woningstichting moet nu echt meer rekening houden met de bewoners. En heel zichtbare resultaten zijn er ook: de dag na de inspraakverhalen op de commissievergadering trok er een stoet veegkarretjes door de wijk. Dat hadden we nog nooit gezien. Zelfs de winkelwagentjes werden uit de sloten gevist. Een ander gevolg is de toezegging van Volkshuisvesting dat mensen die dat willen in de wijk kunnen blijven wonen. En ons duidelijkste succes hebben we samen met de kinderen van de wijk voor elkaar gekregen. De speeltoestellen zijn of helemaal gesloopt, of levensgevaarlijk. We hebben een middag lang hier tientallen kinderen gehad die een tekening maakten van de speeltuin van hun dromen. Vervolgens hebben we de speeltoestellen afgezet met rood-wit-lint en de wethouder een stuk verrot hout aangeboden, uit een van die toestellen. En nu hebben we de toezegging dat er nog vóór de zomer nieuwe komen! Met die actie hebben we zelfs nog de prijs van de Buitengewoon Beter-wijken gewonnen - daarmee kunnen we een mooi openingsfeest voor de nieuwe speelplaatsen organiseren.'

Motel-Zuid is eind december, na drieëneenhalve maand, ontruimd. Simone: 'Het is altijd als een tijdelijke service bedoeld geweest. Maar natuurlijk blijven we de ontwikkelingen in de wijk heel nauwgezet volgen. De mensen weten mij inmiddels ook wel te vinden zonder spreekuur. En ook het plaatselijke SP-kantoor is voor veel wijkbewoners een stuk dichterbij gekomen, en hebben we eigen site voor Malburgen opgezet: www.malburgenwest.cjb.net

Opmerkelijk was de reactie van woningstichting Volkshuisvesting. Die had de activiteiten in Motel-Zuid eerst met de nodige argwaan bekeken, maar stelde later voor dat de SP ook maar zoiets moest doen in Presikhaaf, de volgende Arnhemse wijk die geherstructureerd wordt.