Tribune 05/2006 :: Virtueel verslag uit de Iraakse hel

Tribune, mei 2006

Virtueel verslag uit de Iraakse hel

‘Lieverd, probeer in geen geval naar huis te komen. De kogels vliegen je hier om de oren.’

Tekst: Cecile LandmanFoto's: Hollandse Hoogte

Iraakse bloggers of webloggers, die via eigen websites verslag doen, worden steeds belangrijker om nog enig inzicht te krijgen in de dagelijkse hel van Irak. Cecile Landman volgt de bloggers al enige jaren en zorgt dat zij in contact kunnen komen met anderen, via www.streamtime.org. ‘Ieder moment maak je deze simpele rekensom in je hoofd: Auto + Bom = Autobom. Het kan de auto zijn die naast je rijdt.’ (Uit een recente chat, een virtueel gesprek, met een IT specialist in Bagdad).

De berichtgeving uit de woelige onderbuik van Mesopotamië, sinds de invasie door de VS en de Coalition of the willing afgezakt tot het treurige rijtje ‘Congo’ en ‘Darfur,’ gaat mank aan steeds grotere hiaten. Voor een aantal Amerikaanse en Britse kranten reden ertoe over te gaan Iraakse bloggers direct voor hen te laten schrijven. Ook de BBC radio weet hen te vinden.

Het aantal Iraakse bloggers is sinds het begin van de invasie gegroeid tot bijna tweehonderd. Het zijn studenten, tandartsen, een oogarts van in de tachtig, stringers voor internationale media, IT-specialisten, een kernfysicus, architecten en ingenieurs, would-be rockstars en dromers, schoolkinderen, gelovigen en ongelovigen. In mijn speurtocht naar authentieke verhalen uit Irak voor streamtime.org, een organisatie die onafhankelijke berichtgeving uit onder meer Irak verzorgt, heb ik sinds twee jaar onregelmatige (verbindingen en elektriciteit zijn instabiele factoren) weg maar frequente directe contacten met een groeiend aantal mensen in Irak, via het web.

Voor jonge in het Westen opgroeiende moslims vormt Irak een ‘trigger’ tot radicalisering, zeggen westerse veiligheidsdiensten. De AIVD liet recentelijk weten een groep van 150 potentiële ‘jihadis’ waar te nemen, die ze in staat achten tot het plegen van aanslagen in Nederland. ‘In geen ander Europees land staat de nadruk op de jihad in eigen land zo centraal.’ Maar wat houdt al dan niet islamitische jongeren in Irak bezig? Zij leven middenin deze ‘trigger’ en zijn dagelijks omringd met de gevolgen van radicalisering in reli-saus.

In Iraakse weblogs staan harde observaties over – politieke – ontwikkelingen en gebeurtenissen, maar er wordt ook gekletst over verliefdheden en bands als de Armeens-Amerikaanse System of a Down. De verhalen geven dieper inzicht in uiteenlopende perspectieven en de dagelijkse mallemolen van de oorlog. De bloggers vertellen over de groeiende wanhoop, maar geven ook een beeld van de onwil van de Irakezen toe te geven aan de groeiende sektarische strijd. In weerwil van het meer algemene beeld vertonen Irakezen nog een ferme tegenzin zich te laten meeslepen op de golven van haat. Of zoals een blogger observeert: ‘Slechts weinigen schenken aandacht aan de honden die niet blaffen.’

De eenentwintige jarige blogger Konfused Iraki Kid - veel webloggers gebruiken een virtuele schuilnaam - is met zijn introspectie een van de opvallende schrijvers, een natuurtalent. Hij weet op een lichte, originele manier schokkende voorvallen te beschrijven. In zijn eerste stuk voor zijn blog schreef hij: ‘I would like to present u with my own esteemed political analysis of the situation: I don’t give a Jeeraydee*’s ass’ [*Jeeraydee: ‘grote rat’ in het Arabisch].

De ontdekking van andere Iraakse bloggers waren een openbaring voor hem. ‘Nooit geweten dat in mijn land zo’n diversiteit aan mensen bestond.’ Maar kort na deze start zei hij te zijn veranderd door het bloggen. Het lezen van blogs van andere Irakezen gaven zijn eigen belevingen, observaties en beschrijvingen een andere toon en inhoud. Eind maart van dit jaar schreef hij ‘De dag dat ik probeerde naar huis te gaan’:

[Eerder die dag in Bagdad]

Een Kia met daarin een paar van slaap tollende studenten, tuft traag door de Adhamiya-buurt, bekend om zijn hoge ‘insurgency-graad’ (insurgency is een militaire term die wordt gebruikt voor georganiseerde, gewapende opstand). Konfused Kid leest naast de bestuurder een examentekst, een pose die hij al weken ophoudt. Er zijn examens in aantocht, maar van werkelijk leren komt gegeven de omstandigheden weinig terecht. De nauwe straten staan vol gemaskerde mannen die checkpoints bewaken. Konfused Kid: ‘Er is iets niet in de haak.’ Kia-bestuurder (van dezelfde leeftijd als de Kid): ‘Ze zijn nog van de wacht van vannacht.’

Konfused Kid: ‘Kan, maar waarom zijn ze allemaal gemaskerd?’

Kia bestuurder Tantal: ‘Gisteren zijn drie mensen die terugkwamen uit Kerbala in Amriya gedood... misschien is er een verband...’

(Even later – Tantal’s telefoon gaat, het is zijn moeder)

‘Hé lieverd, Tantal, luister, probeer niet, in GEEN geval naar huis terug te komen vandaag, het is erg gevaarlijk, de kogels vliegen je om de oren en elke minuut zijn er explosies. Ga alsjeblieft naar je tante in Palestine street.’

Tantal: ‘Okee.’

Tantal gaat naar zijn tante, waarna de Kid een meisje en een jongen ontmoet Jubba en Jidida. Gedrieën keren ze met een taxi terug naar Adhamiya. Jubba’s moeder belt tijdens de rit en zegt haar dochter niet naar Adhamiya te komen omdat het er op dat moment een slachthuis is. De vuurgevechten zijn hevig, en de kogels vliegen door de lucht. Het meisje weet niet waar ze heen kan en vertelt met twee jongens van haar studie te zijn. Haar moeder accepteert dit tandenknarsend. Ze drukt Jubba op het hart voorzichtig te zijn en de grote wegen te mijden.

‘We zien nu uit over de brug die naar Adhamiya leidt: politie-eenheden houden iedereen tegen. De andere kant van de brug ziet er veelbelovend uit - van verschillende plaatsen stijgt rook op, geweerschoten, kleinere explosies hier en daar...’

Kid: ‘’t Klinkt als een feestdag.’

De drie stappen uit de taxi.

Jidida tegen een voorbijganger: ‘Hé, hoe kunnen we daar langs? Is de Kadum-route open?’

Voorbijganger: ‘Gesloten, net als Kassra’s. Alles is geblokkeerd vandaag.’

Na veel vijven en zessen is Jubba thuis, de Kid en Jidida besluiten naar het huis van een vriend, Jesus, te gaan. Ook zijn straat puilt uit van de gemaskerde mannen met AK47’s. Een man praat tegen een van hen.

Man: ‘Yo Mohammed, zet die maskers af. De Amerikanen patrouilleren in de Jirdaagh straat.’

Het masker antwoordt niet. Drie andere gemaskerden arriveren. Uiteindelijk passeert een auto die de gemaskerden oppikt en verdwijnt, wie weet waarheen.

Terwijl hij toekijkt, pist Jidida bijna in zijn broek.

Jidida: ‘Wie zijn die kerels?!’

Kid: ‘Waarschijnlijk Mujahideen uit de buurt.’

Jidida: ‘Godverdomme.’

Kid: ‘Eindelijk thuis na een van de moeilijkste dagen. Ik verloor mijn vertrouwen en was uiterst overtuigd van de hopeloosheid van het politieke spel. Zeker, ik houd van mijn land, maar ik ben optimistischer geweest, tot grote bewondering van die verwarde Amerikanen die alleen hun legaliteit van de oorlog bevestigd willen zien. FUCK THE EXCUSE: het land valt uiteen, en hoop vergt hier een sterke wil. Kijk om je heen, kijk overal op de Iraakse blogs. De hoop is snel aan het sterven. Ik zou mijn reet willen afvegen aan de verschrikkelijke puinhoop waarin we zijn afgezakt. Ik zeg je dat het nu onmogelijk is geworden niet te denken in sektarische termen, sinds we zijn verdeeld over Shia- en Sunni-territoria. Zes maanden geleden wist ik niet eens wat het woord ‘sektarisch’ betekende in het Engels, maar nadat een nauwe familievriend was gedood door de Badr-brigades begon ik iets van het gevaar te zien. Ik schudde het af als iets dat een lang bestaande eenheid niet kan aantasten. Maar nu, het is verbazingwekkend hoe opeenvolgende kwaaie daden een geloof zo snel kunnen veranderen. Deze dagen hoor ik in mezelf een klein stemmetje bij iedere persoon die ik ontmoet, dat wil weten of hij Sunni of Shia is. Met al de discriminaties tussen Shia en Sunni en hoe te duiden wie wie is, ben ik hatelijk familiair geworden.’

De recente artikelen op de blog van The Kid verhalen over de onophoudelijke gevechten in Bagdad waarvan geen einde in zicht is. Het beschrijven van uitzichtloosheid is een energievretende opgave. Ze houden vol, maar een groeiend aantal bloggers in Irak is van plan snel te vertrekken. Te vluchten.

Voor meer informatie over bloggers uit Irak zie:

Inhoud