Tribune, 01/2006 - Stop de oorlog in Irak

Tribune, januari 2006

Stop de oorlog in Irak

In Londen werd op 10 december een grote, internationale vredesconferentie gehouden met vredesactivisten uit Engeland, de VS en Irak. De Tribune was erbij en sprak onder meer met Cindy Sheehan, de ‘peace mom’ uit Californië, die de Amerikaanse vredesbeweging nieuw leven heeft ingeblazen. ‘Roep ook in Nederland jullie regering ter verantwoording en dwing haar om zich terug te trekken uit de Amerikaanse coalitie.’

Tekst: Pepijn BrandonFoto: Simon Green / eventful.org en st.indymedia.org

‘Ik ben gestopt met protesteren,’ houdt de tachtigjarige socialist Tony Benn de twaalfhonderd toehoorders voor. ‘Wie protesteert geeft toe dat hij verloren heeft. Onze beweging stelt eisen. We eisen de terugtrekking van de troepen uit Irak. We eisen dat menselijke rijkdom wordt uitgegeven aan menselijke ontwikkeling, niet aan oorlog.’ De Internationale Vredesconferentie in Londen houdt het midden tussen de teach-ins uit de tijd van de Vietnamoorlog en de Sociale Fora die sinds een paar jaar overal ter wereld worden georganiseerd. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat volgt een eindeloze rij sprekers elkaar op, met af en toe een pauze. Maar met een mix van een aantal van de beste sprekers uit Engeland, gezaghebbende vertegenwoordigers uit Irak, activisten uit de Amerikaanse vredesbeweging, familieleden van gesneuvelde militairen, de grote Italiaanse toneelschrijver en Nobelprijswinnaar Dario Fo en vele anderen, verveelt de aaneenschakeling van toespraken geen moment.

Historische betekenis

De enorme hal in de buurt van het Victoria Station is vanaf tien uur ‘s ochtends overvol. Een deel van de conferentie moet de sprekers zelfs vanuit een andere zaal op een videoscherm volgen. De akoestiek levert soms wat problemen op, maar dat schijnt een Engelse traditie te zijn. Veel aanwezigen weten in ieder geval moeiteloos de weg te vinden naar de galerijen, waar het geluid inderdaad beter is.

Het is niet toevallig dat deze conferentie in Londen plaatsvindt. Niet alleen is Groot-Brittannië de centrale Europese bondgenoot van Amerika, maar het is ook het land waar op 15 februari tussen de één en twee miljoen mensen de straat opgingen, om ‘nee’ te zeggen tegen de oorlog. De Britse Stop the War Coalition bracht sinds 11 september twaalf keer honderdduizende mensen op straat om te protesteren tegen het buitenlandse beleid van Tony Blair.

‘De opkomst is heel goed, maar voor Engelse begrippen niet heel uitzonderlijk,’ vertelt John Rees. Hij is een van de hoofdorganisatoren van de conferentie, en is daarnaast landelijk secretaris van Respect, de partij van anti-oorlogsparlementariër George Galloway, die uit Labour gezet werd vanwege zijn oppositie tegen Blairs Irak-beleid. Door een spectaculaire verkiezingscampagne kon Galloway een jaar later opnieuw het parlement betreden. Rees wijst op de historische betekenis van de bijeenkomst. ‘Mijn schatting is dat tussen de driehonderd en vijfhonderd aanwezigen door hun vakbondsafdeling zijn afgevaardigd. Dat laat zien hoe diep geworteld de vredesbeweging in Engeland is. Is het geen unieke kans om al deze mensen samen te kunnen brengen met vertegenwoordigers van de vredesbeweging in de VS en met activisten tegen de bezetting uit Irak zelf?’

Studenten uit de VS en Engeland organiseren in de lunchpauze een picknick om ervaringen uit te wisselen. Vooral de succesvolle campagne om wervers van het Amerikaanse leger van scholen en universiteiten te weren oogst bewondering.

Doodseskaders

Wie wil weten wat er op dit moment gebeurt in Irak, komt ook aan zijn trekken. Zo waarschuwt de Amerikaanse schrijfster Phyllis Bennis voor een belangrijke verschuiving in de militaire strategie. Onder druk van de publieke opinie zoekt het Witte Huis manieren om een deel van de troepen terug te trekken zonder een einde te maken aan de bezetting. Troepen aan de grond worden gehuisvest in permanente bases, en de oorlog wordt vooral vanuit de lucht voortgezet. Andere sprekers wijzen op de angstaanjagende bewijzen voor een toenemende activiteit van doodseskaders in Irak. Geen verrassing voor wie weet dat een groot deel van de Amerikaanse adviseurs van de nieuwe Irakese regering in de jaren tachtig carrière maakten in Latijns-Amerika.

Ook de Irakese vertegenwoordigers spreken hun zorgen uit over de effecten van de geheime operaties. Ze zijn ervan overtuigd dat veel van het geweld tussen Irakese bevolkingsgroepen onderdeel is van een bewuste strategie om soennieten, sjiieten en Koerden tegen elkaar op te zetten. Verdeel en heers is altijd een beproefd middel geweest van koloniale machten. Maar ondanks de ernst van de situatie hebben de aanwezigen uit Irak ook hoop. Ze benadrukken het belang van de vredesbeweging in het Westen. Ayatollah Khalisi (ayatollah omdat hij hoofd is van een school in Bagdad, niet vanwege verwantschap met het regime in Iran), vertelt een dag na de conferentie dat hij telefoontjes heeft gekregen van vrienden uit Bagdad. In de Arabische media blijkt uitgebreid verslag te zijn gedaan van de bijeenkomst in Londen.

Andere Irakese gedelegeerden wijzen op de mogelijkheden voor concrete solidariteit. In Irak is een chronisch gebrek aan medicijnen, en ook aan materiaal dat nodig is om mensen te organiseren. ‘Stuur ons drukpersen, inkt en papier, dan kunnen wij ons werk doen’, zegt Hassan Jumaa van de onafhankelijke olievakbond in Basra.

Vredesmoeder

Gewone mensen kunnen het verschil maken tegenover militaire supermachten – dat is de gedachte van de Vredesbeweging. Niemand illustreert dit beter dan Cindy Sheehan, de bekendste spreker op de conferentie. Cindy Sheehan was een doodgewone huismoeder uit Vacaville, Californië, maar werd na de dood van haar zoon Casey in Irak een van de belangrijkste tegenstanders van Bush. Deze zomer kampeerde ze uit protest tegen de oorlog voor de Ranch in Texas, waar Bush een van zijn lange vakanties hield. Haar eenvrouwsactie bezorgde haar de titel ‘Peace Mom’ (vredesmoeder) en zorgde voor een heropleving van de Amerikaanse vredesbeweging. Overal in Amerika organiseerden groepjes mensen solidariteitsacties. De golf van kleinere protesten eindigde in een massale demonstratie voor het Witte Huis.

Sindsdien reist Cindy Sheehan de VS rond, met één boodschap: geen slachtoffers meer voor een oorlog die gebaseerd was op leugens. ‘Geen enkele taak is op dit moment zo belangrijk als vechten voor de vrede,’ houdt ze de conferentie in Londen voor. ‘We moeten de oorlogsmisdadigers in Downing Street en het Witte Huis voor het gerecht brengen. Denk je eens in wat we voor moois zouden kunnen doen met de miljarden die nu in wapens en oorlog worden gestoken. Als ik mocht kiezen zou ik zeggen: dit geld gaat niet langer naar oorlog. Haal onze troepen terug. Het geld gaat vanaf nu in het opbouwen van onze gemeenschappen.’

Met haar duidelijke taal bereikte Cindy Sheehan de wereldpers. Ook tijdens de conferentie is dat merkbaar: vanaf het moment dat ze het podium verlaat, wordt ze omringt door pers. Ze accepteert haar rol met een zekere gelatenheid. Als ik haar later op de dag aanschiet, is ze eigenlijk al te moe. Ik hou het kort, en vraag haar naar de waarde van de bijeenkomst, en wat Nederland ervan zou kunnen leren. ‘Ik hoop dat deze conferentie mensen energie geeft voor het opbouwen van een internationale vredesbeweging. Zonder samenwerking komen we er niet,’ zegt ze. ‘Roep ook in Nederland jullie regering ter verantwoording en dwing haar om zich terug te trekken uit de Amerikaanse coalitie.’

Gezien de opstelling van de Nederlandse regering rond de jongste ‘missie’ naar Afghanistan, lijkt dat geen overbodige luxe. Energie en aanknopingspunten om de vredesbeweging ook in Nederland op de kaart te zetten, gaf de conferentie in Londen zeker.

De conferentie heeft besloten tot een gezamenlijk protest op 18 en 19 maart 2006, drie jaar na de invasie. In Engeland en de VS zullen demonstraties worden gehouden, en mogelijk zelfs in Bagdad en Basra.