Tribune 9/98 Interview: Annie Verdoold

Interview

Annie Verdoold

Als een Rotterdamse huisvrouw erin slaagt een cameraploeg van CNN naar de boorden van de Nieuwe Maas te laten afzakken, moet het wel een bijzonder geval zijn. Annie Verdoold voldoet in alle opzichten aan die kwalificatie. Waar anderen het moede hoofd allang in de schoot hadden gelegd, blijft zij strijden tegen onrecht en verloedering. Het geheim van haar succes? Laat je hart spreken. "Drie kwartier lullen zonder iets te zeggen is niets voor mij."

"Ik zal niet zo snel water bij de wijn doen"

Rotterdam loopt nu voorop in het aanpakken van overlast in buurten en wijken. Maar dat hebben de bewoners moeten afdwingen. Op de gemeente, de politiek of de politie hoef je niet te wachten. Je moet zélf aan de slag. In Spangen zijn we ooit begonnen met het dichtspijkeren van drugspanden. Dan móest de politie wel komen. Om die dealers te bevrijden. Totdat ze er genoeg van hadden. De gemeente sloot de panden, metselde ze dicht en de dealers vertrokken. Daarmee verschoof het probleem wel van de ene naar de andere wijk. Om dat weer wat tegen te gaan, hebben we een opvangtehuis voor dakloze verslaafden geopend. Dat draait nu drie jaar en het idee is overgenomen door de gemeente. Mensen in de "betere wijken" zien dat niet zo zitten. Hun koophuis zou dan in waarde dalen. Maar zij wonen daar met een hypotheek van 400 gulden, terwijl ik voor mijn huurhuisje 600 per maand betaal. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Kijk, de verslaafden komen hier ook niet vandaan. Dat zijn Amsterdammers, of Zeeuwen. Verslaafden blijven over het algemeen niet in hun eigen woonplaats hangen. Maar als ze hier nu toch eenmaal zitten, is het onze verantwoordelijkheid ze op te vangen. Dan hoeven ze niet meer te zwerven of op straat te gebruiken en zijn wij van díe overlast af.

Op de eerste bewonersbijeenkomst in Spangen-Oost, die als doel had iets te doen aan het probleem van drugstoeristen, kwamen maar negen mensen opdagen. Mijn voorstel om de toegangsweg tot de wijk te blokkeren, werd aanvankelijk voor onmogelijk gehouden. Maar als je wilt dat er iets verandert, zul je dat toch zelf moeten afdwingen. Uiteindelijk vonden we vijftig mensen bereid om mee te doen. Tot twee keer toe hebben we de weg geblokkeerd zonder dat de pers, de politie of wie dan ook reageerde. Toen hebben we de publiciteit gezocht en op een maandag de krant gebeld met de mededeling dat we vrijdag de wijk zouden afsluiten voor alle Franse, Duitse en Engelse drugstoeristen. Wethouder Simons reageerde meteen: Een blokkade mocht absoluut niet. Hij zou daar desnoods met de ME een einde aan maken. Dat was niet zo slim van hem, want die uitspraak trok de aandacht van de pers over de hele wereld. Voor hij het in de gaten had stond CNN al op de stoep. Ruim tweehonderd mensen deden aan die blokkade mee en het werd een reusachtig mediacircus. Anderhalf jaar lang hebben we drie keer per week die weg geblokkeerd, steeds op een ander tijdstip. Ook om drie uur 's nachts, ook met twaalf graden vorst. Er zijn in al die tijd maar vier auto's doorgereden. En dat hebben ze geweten ook!

Door die acties heeft het probleem van het drugstoerisme eindelijk aandacht gekregen. Voor de wijkbewoners die daaraan meededen betekende dat heel veel. Het waren vaak emotionele acties, waar mensen openlijk met elkaar spraken over hun angsten. Sommigen durfden hun huis niet uit als er drugsrunners in de straat stonden. Anderen durfden hun kinderen zelfs niet meer naar school te brengen. Door er tijdens die blokkades over te praten leerden ze niet alleen veel, ze werden ook minder bang en daardoor actiever in hun wijk. Het buurtgevoel verbeterde enorm. En dat beperkte zich niet tot Rotterdam. Een bewonersvereniging uit Terneuzen zag onze acties op de televisie en nam contact met mij op. Zij hadden het idee dat zij er in hun wijk alleen voor stonden. Nu wisten ze dat het anders kon. Er bleek in het hele land zóveel behoefte aan overleg tussen bewonersorganisaties om ervaringen en tips uit te wisselen, dat we hebben besloten om ons landelijk te organiseren. Inmiddels is dat een netwerk met 127 wijk- en buurtorganisaties geworden. Op die manier kun je ook beter druk uitoefenen op "Den Haag", want veel wijkproblemen zullen toch door de landelijke politiek moeten worden aangepakt. En dan is een blik agenten niet genoeg. Gemeenten hebben geld nodig om huizen op te kopen van huisjesmelkers, die kapitalen verdienen aan het verhuren van drugspanden. Bovendien moet er geld komen voor de stadsvernieuwing, die nu overal stagneert. Wat dat betreft verwacht ik wel wat van het nieuwe ministerie voor grotestedenbeleid. En van Bram Peper, als hij tenminste net zo eigenwijs blijft als ie in Rotterdam altijd is geweest! Ook de overlast van het drugstoerisme hangt nauw samen met het landelijke drugsbeleid. Wat ik hier trouwens niet zo slecht vind. Als je ziet dat de gemiddelde verslaafde in Nederland 23 jaar is en in Frankrijk 18, doen we het echt niet zo beroerd. Ook als je het aantal sterfgevallen vergelijkt, of de overlast door verslaafden op straat, zijn we beter af dan de Fransen. Ik ben ooit op werkbezoek geweest in Lille, waar de meeste drugstoeristen vandaan komen. Dat is ongelooflijk, zó beangstigend. Daar heb je wijken waar je echt niet in durft.

De grootste moeilijkheid in Nederland is de gedoogsituatie. Het drugsbeleid zou bij wet geregeld moeten worden, want nu is het zo krom als de pest. Coffeeshops mogen hasj verkopen, maar als zo'n winkelier onderweg is om een voorraad te halen, wordt-ie opgepakt. De vraag naar softdrugs is er, mensen willen nou eenmaal roken. Ik heb vroeger ook wel eens een jointje opgestoken en ben daar geen slechter mens van geworden. Je moet voorzien in de vraag van degenen die in Nederland wonen. Maar we hoeven niet ook Duitsland en Frankrijk te bevoorraden! Er zou dus een betere grenscontrole moeten komen, zodat Duitsers bijvoorbeeld hun spul hier niet meer kunnen komen halen. Van coffeeshops op zich heb je geen overlast. Wel van dat toerisme en de runners. Die staan op de hoeken van de straat en proberen klanten te trekken. Dat is zeer intimiderend voor de buurtbewoners. Gooien met deuren, spuiten, vechten op straat... Mensen die daar wonen, voelen dat terecht als bedreigend.

Waarom de meeste runners in Rotterdam Marokkanen zijn, weet ik niet. In Den Helder zijn het juist weer Antillianen. Wat ik wél weet, is dat er inmiddels een grote antipathie tegen die groep is ontstaan. Zelfs mijn Marokkaanse buurman laat zijn zoontje van tien niet voetballen op het plein waar alleen maar Marokkaanse kinderen spelen. Omdat die man bang is dat het jochie anders het verkeerde pad opgaat.

Het Nederlandse minderhedenbeleid is volgens mij gevaarlijk aan het worden. Men heeft de mond vol van integratie, maar elke nationaliteit krijgt z'n eigen clubhuis. Dat islamieten een moskee hebben is logisch, want hun godsdienst kun je niet in een christelijke kerk uitoefenen. Maar je kunt hier zelfs "islamitisch zwemmen". Wat is dat nou weer? Soms denk ik wel eens dat het beleid bewust aanstuurt op problemen. Willen ze soms een opstand of zo? Daar lijkt het af en toe wel op. Er moet een hele hoop veranderen in Nederland. En ook al heeft niet elke actie meteen succes, ik geloof daar wél in. Dat geeft me de kracht om door te gaan. Als mijn kinderen uit huis zijn wil ik misschien de politiek in. Maar ik moet wel gewoon "pleur op" kunnen blijven roepen. Dat geouwehoer van drie kwartier lullen zonder iets te zeggen is niets voor mij. Wat ik ook - koste wat kost - wil behouden, is de karaktertrek dat ik niet tegen mijn verlies kan. Daardoor zal ik niet zo snel water bij de wijn doen.

Annie Verdoold (47) werd geboren in Leeuwarden, maar verhuisde al na een paar dagen naar Amsterdam. Vervolgens bracht ze twintig jaar door in kindertehuizen en pleeggezinnen, waarna zij zich definitief vestigde in Rotterdam. Bekendheid verwierf zij vooral als initiatiefnemer van buurtacties tegen drugsoverlast in de wijk Spangen. In 1996 werd Annie Verdoold Rotterdammer van het Jaar en in 1997 won ze de Rooie Reus-prijs voor haar vasthoudende verzet tegen onrecht en verloedering.