Tribune 7/98 De Kwestie: Boycot Irak?
De Kwestie
Boycot Irak?
Drs. D.A. Leurdijkvan het Clingendael Instituut voor internationale betrekkingen is voor handhaving van de boycot van Irak, tot de Veiligheidsraad beslist dat Saddam Hoessein aan de voorwaarden voldaan heeft. Al lijdt het volk "afschuwelijk" en maakt de dictator er misbruik van, boycot is een legitiem middel "waar we als internationale gemeenschap op hebben ingezet". | Dr. Fred van Ierselalgemeen secretaris van Pax Christi, is voor opheffing van de sancties tegen Irak, want "ze blijken vooral de bevolking te treffen". En er zijn meer verschillen tussen bedoeling en effect. "Saddam kon de internationale gemeenschap voorspiegelen als de boosdoener van alle tekorten in Irak." Hij pleit voor een nieuwe, aan dialoog gekoppelde strategie. | Waarom wordt Irak geboycot? | |||
|---|---|---|---|---|---|
| "Aan het eind van de Golfoorlog was de inzet om het Iraakse potentieel aan massa-vernietingswapens te ontmantelen. Met alleen een staakt het vuren was de Veiligheidsraad niet tevreden. Het ging om het herstel van internationale vrede en veiligheid. En daarvoor moet Irak eerst voldoen aan een reeks van voorwaarden. Zolang dat niet het geval is wordt Irak getroffen door sancties." | "Vanuit het internationaal recht is het te verantwoorden. Aan de andere kant spelen ook economische belangen een rol, met name voor de Verenigde Staten. Zij proberen de olieprijzen te controleren. Daarom wordt die boycot zo lang volgehouden." | Is die boycot een goede zaak? | |||
| "Dat is waar we als internationale gemeenschap op hebben ingezet. Het is feitelijk een inbreuk op de soevereiniteit van Irak, maar als de Veiligheidsraad een land dwingend besluiten oplegt, is daar niks mis mee. Irak zal zich moeten richten naar de wensen van de internationale gemeenschap. Ook als de sancties worden opgeheven, zal er een permanent controlesysteem gehandhaafd blijven." | "Nee, wij vinden dat die sancties lang genoeg geduurd hebben. In het begin was er goede grond voor, al vonden wij toen al dat ze in omvang en effect moesten worden beperkt. Nu blijkt dat de gevolgen vooral de bevolking treffen." | Wat zijn de consequenties voor de bevolking? | |||
| "Die zijn afschuwelijk. Het kan nooit de bedoeling zijn om een bevolking zó hard te treffen. Dat erkent men ook wel. Met het Oil-for-Food programma krijgt Irak wat ruimte voor de aanschaf van humanitaire goederen. Maar het volk lijdt ook door het beleid van Saddam Hoessein. Terwijl de mensen hongeren, worden er overal grote bouwwerken opgetrokken ter meerdere eer en glorie van meneer Saddam Hoessein." | "Die zijn ernstig. Ook door het misbruik dat Saddam van de boycot maakt. De economische ontwikkelingsmogelijkheden van Irak worden ernstig ingeperkt. Het Oil-for-Food programma kon al niet worden vertaald in voedselproductie in Irak zelf. Dat is typerend voor het verschil tussen bedoeling en effect van de sancties." | Wat vindt de Iraakse oppositie van de boycot? | |||
| "Ik kan me voorstellen dat de oppositie sympathiseert met de militaire strafmaatregelen, maar sterfte tengevolge van de boycot te ver vindt gaan. Die oppositie is overigens onderling erg verdeeld. In ieder geval heeft ze geenszins zelf om een boycot gevraagd." | "Wij weten dat zij daar heel sceptisch tegenover staan, omdat zij ook zien dat je met een boycot dit regime niet op de knien krijgt. Wellicht dat zij er aanvankelijk nog wel achter stonden, maar de verwachtingen uit die tijd zijn nu wel achterhaald." | Wat zijn de gevolgen voor de positie van Saddam? | |||
| "Niet zo veel. Saddam zit nog stevig in het zadel, dus wat dat betreft hebben de sancties niet het gewenste effect gehad. Hij heeft de boycot zelfs dankbaar benut voor intern gebruik, bijvoorbeeld om de hoge kindersterfte op af te schuiven." | "Ook hier is er verschil tussen bedoeling en effect van de sancties. Men hoopte de positie van Saddam te verzwakken, maar hij heeft ze juist kunnen aanwenden om zijn steun onder de bevolking te handhaven. Hij kon de internationale gemeenschap voorspiegelen als de boosdoener voor alle tekorten in Irak." | Is deze boycot wel een succes? | |||
| "Als straks de massa-vernietigingswapens zijn verdwenen, is dat het resultaat van het dwingende karakter van de resoluties en het werk van UNSCOM, met als ultieme dreiging een militair ingrijpen. Daarmee is de achilleshiel van Hoessein geraakt." | "Nee, eigenlijk niet. Er zijn meer negatieve neveneffecten voor de burgerbevolking dan de bedoeling was. En het echte doel, Saddams regime op de knien krijgen, is niet gehaald. Daarom moet de boycot stoppen. Als later blijkt dat Irak de wapeninspecteurs heeft misleid, kan altijd nog besloten worden tot precisiebombardementen op Iraakse wapeninstallaties." | Wanneer houdt de boycot van Irak op? | |||
| "Als de inspecteurs van UNSCOM constateren dat Irak geen massa-vernietigingswapens meer heeft, moet de Veiligheidsraad beslissen of de sancties kunnen worden opgeheven. Men verwacht nu op korte termijn antwoorden op de laatste vragen van UNSCOM inzake het wapenpotentieel." | "Als voldoende partijen daar belang bij hebben. Als de dooi tussen de VS en Iran doorzet, kan het voor de VS interessant zijn om de handel tussen Iran en Irak te stimuleren en dus de boycot op te heffen. Dan kan de VS ook zelf weer in Irak investeren en daarmee de olieprijzen blijven controleren. Want dat is wel hun bedoeling." | Zijn er alternatieven voor een boycot? | |||
| "Nauwelijks. Men had kunnen beslissen Irak volledig te ontwapenen, zoals men na de oorlog met Duitsland en Japan heeft overwogen. Daar is bewust niet voor gekozen. Een sport- of culturele boycot zou echter in het geval van Irak helemaal niets hebben opgeleverd." | "Een sport- of culturele boycot werkt niet meer als er al hardere sancties bestaan. Het had een eerste stap kunnen zijn, maar meer dan symbolisch effect heeft zoiets niet. De internationale gemeenschap zou een aan dialoog gekoppelde strategie moeten bedenken waardoor je de economische kansen van de bevolking én haar toewijding aan een toekomstig overgangsproces weet te vergroten. Het is ook tijd voor een reeds voorgenomen Pax Christi-missie naar Irak." | Wat zijn de beste sancties tegen "foute" regimes? | |||
| "Dat is een eeuwig discussiepunt. De internationale gemeenschap heeft best moeite met het hanteren van instrumenten om druk uit te oefenen op landen waarvan het gedrag ons niet bevalt. Dat speelt ons nu ook parten in Kosovo. Maar een boycot behoort tot de mogelijkheden." | "Het is heel moeilijk te voorkomen dat naast het regime ook de burgerbevolking getroffen wordt. Sancties moeten proportioneel en doelgericht zijn. Bijvoorbeeld nu in Kosovo. Pax Christi is voorstander van bevriezing van de tegoeden van de Servische autoriteiten. Daarmee maak je een regime vleugellam zonder de bevolking te treffen." | ||||
Inhoud
- Nieuws: Het Binnenhof / Aktie / Bulletin Board
- Ook in de stroomvoorziening moet er meer concurrentie komen. Dat schrijft de nieuwe Elektriciteitswet voor. Het Zuid-Hollandse energiebedrijf Eneco neemt alvast een voorschot op de komende ontwikkelingen en kondigt aan 900 mensen op de keien te zetten. Dat is nog maar het begin. Wild-west op het elektriciteitsnet zal verregaande consequenties hebben voor werkgelegenheid, veiligheid en de prijzen.
- Interview: "Ik werk graag voor de dierenbescherming, de milieubeweging en ontwikkelingssamenwerking. Omdat die organisaties appelleren aan mijn gevoel voor rechtvaardigheid. Wat ik onrechtvaardig vind, wil ik op mijn manier helpen bestrijden." Politiek tekenaar Len Munnik schetst in heldere lijnen zijn motieven en zijn werkwijze.
- Staatssecretaris Tommel heeft becijferd dat de komende jaren ruim 750.000 woningen gesloopt of veranderd worden. Op papier klinken de "herstructureringsplannen" heel mooi. Maar de harde werkelijkheid is dat op grote schaal goede, betaalbare woningen tegen de vlakte moeten om plaats te maken voor dure koopwoningen. Donkere sloopwolken hangen boven heel Nederland, maar in Groningen is het onweer al losgebarsten.
- Brazilië is niet alleen onmetelijk groot, het kent ook onmetelijk grote tegenstellingen. Landloze boeren en indianen bestrijden eendrachtig de ongelijke verdeling van de grond. Daarbij gaat het hard tegen hard. Landbezettingen en landhervorming staan daardoor hoog op de agenda voor de komende presidentsverkiezingen.
- Theo de Buurtconciërge; strip van Wim Stevenhagen