Tribune 9/97 Interview: Hans Dulfer

interview

Hans Dulfer

Zeg tegen Hans Dulfer nóóit dat hij zomaar jazz speelt. Dan steigert de wereldberoemde tenorsaxofonist. "Ik wil als vooruitstrevend te boek staan", en dus laat hij zich ook geen eenvoudig etiketje opplakken. Wat haalt Dulfer dan wel voor moois uit zijn instrument? Dit: Latinsoulfunkbebopswingpunk-

metavantgarderockendiscocountryinvloeden. Monoloog van een muzikale rebel, die de wereld verdeelt in twee simpele categorieën: goeie mensen en klootzakken.

"Ik wil maar niet in een hokje passen"

"Uit een écht muzikale familie kom ik niet. Maar op een gegeven hoorde ik jazzmusici spelen en ik zag als het ware hun vrijheid, hun onafhankelijkheid. Ze maakten zelf uit wat en hoe ze speelden. Dat stond me wel aan. En als je daarvoor dan op een sax moet blazen, nou oké, dan maar op een sax blazen. De jazzmusicus was vooruitstrevend, hip, anders dan anderen. Daarna is het muziek geworden voor conservatieve types die ergens aan bleven vasthouden. Sindsdien noem ik mijn muziek geen jazz meer, want ik wil wél als vooruitstrevend te boek staan. Latinsoulfunkbebopswingpunkmetavantgarderockendisco-

countryinvloeden is de term die ik zelf maar bedacht heb, om wat ik doe te omschrijven. Maar in feite speel ik gewoon wat ik leuk vind. Inmiddels is daar ook house bij gekomen, ongeveer een doodzonde in de jazz. Jazz is altijd op z'n best geweest, als het was verbonden met actuele populaire muziek én met actuele sociale ontwikkelingen. De voorhoede van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging bestond bijvoorbeeld uit jazzmuzikanten. In die tijd was men zowel muzikaal als politiek bezig. Als een van die elementen ontbreekt, is het fout. De huidige generatie kan wel jazz spelen, maar weet niks over de hedendaagse popmuziek of maatschappelijke omstandigheden. De samenleving is niet meer geënt op generalisten zoals ik. Iedereen is tegenwoordig specialist. Weet van een klein gebied veel af, maar van de rest helemaal niks. Zo is de opvoeding in Nederland. Kinderen moeten op hun vijftiende al een specialisatie kiezen. Op het conservatorium wordt nu les gegeven door mensen die toegelegd zijn op een bepaalde stijl. Dus komen daar leerlingen vanaf, die zo'n stijl tot in de perfectie beheersen, maar niet weten waar hij vandaan komt, of hoe hij refereert aan andere stijlen. Dan heb je ook niet door hoe je die stijl moet spelen onder bepaalde omstandigheden. Jazz is juist heel communicatieve muziek. Je speelt het altijd weer anders. Afhankelijk van het publiek en de omstandigheden. Mijn dochter Candy weet wel hoe ze zich op het podium moet gedragen. Dat heeft ze van mij meegekregen. Ze kent ook geen angst voor grote sterren. Omdat ze thuis heeft gezien dat ook grote sterren dronken worden, de WC onderkotsen en vervolgens op de bank in slaap vallen. Als je dat meegemaakt hebt, ben je niet meer bang voor die lui. En dat is heel belangrijk geweest. Zonder die achtergrond is het allemaal veel moeilijker. Zelf kom ik vaak in de problemen, omdat ik tegen allerlei dingen aanschop. Aan de ene kant eren de Nederlandse cultuurpausen me als die eigenzinnige saxofonist die altijd wat bijzonders weet. Aan de andere kant krijg ik door die eigenzinnigheid ruzie met iedereen. Want ik wil maar niet in een vakje passen, ben altijd opstandig gebleven. Niet zomaar, om de opstandigheid zelf. Maar omdat ik overal onzin zie gebeuren. Neem nu bijvoorbeeld dat nieuwe VPRO-gebouw. Die twee architecten worden bewierookt. Als ik de baas was, liet ik ze oppakken en tegen de schandpaal zetten. Het gaat niet eens over de vraag of je het pand mooi of lelijk vindt, maar puur over de kwaliteit. Ik garandeer je dat er binnen zes weken doden vallen in die VPRO-studio. Want ze hebben het de mensen wel erg makkelijk gemaakt om van de trap af te donderen. Daar zijn twee charlatans bezig geweest. Weet je voor wie ik wél respect heb? Voor Bill Clinton! Een man met charisma. Al blijft hij natuurlijk gewoon een groenteman die omhoog geschoten is in de politiek. Maar hij beweegt zich gemakkelijk onder moeilijke omstandigheden. Toen hij in Rotterdam was, zag je daar het voltallige Nederlandse kabinet overal tegenaan stuiteren, gekke dingen zeggen en maffe bekken trekken. De enige die normaal deed was Clinton. Dat vind ik mooi. Dijkstal is ook een goeie vent. Ik heb hem nog nooit saxofoon horen spelen. Mijn vrouw wel, die zegt dat hij er niets van kan. Maar ik heb Dijkstal wel eens horen drummen, en dat was lang niet gek. Hij doet gewoon, en dan mag hij van mij best foute beslissingen nemen. Hij kan tenminste communiceren. Dat is al heel wat. Als je Lubbers zag, of al die andere idioten die we gehad hebben, dat zijn toch verknipte lui... Zo deel ik de wereld in: niet in blank of zwart, katholiek of mohammedaans, links of rechts, maar in klootzakken en goeie mensen. En mijn levenservaring is, dat beide soorten overal doorheen lopen. Dus voor mij kan Dijkstal daarom een goeie vent zijn en die andere VVD'ers debielen. Dat schijnt niet te mogen, je moet ze allemaal goed of allemaal debielen vinden. Maar zo zit de wereld niet in elkaar. Vroeger was ik bij Radio Stad Amsterdam veel bezig met krakers en zo. Automatisch was je dan links en moest je ook achter allerlei mafkezerij staan. Maar dat weigerde ik. Ik kwam alleen voor die krakers op. Ik hou er niet van om in een hokje gestopt te worden. Ik los het liever op mijn manier op. Onafhankelijk zijn, dat vind ik heel belangrijk, ook in de muziek. En daarbij is het een groot voordeel als je - zoals ik - ook financieel onafhankelijk bent. Ik kan gewoon elk moment besluiten iets anders te gaan doen, nieuwe dingen te proberen. Daar ligt ook mijn bezwaar tegen subsidies aan individuele muzikanten. Dat leidt vooral tot ruzies en belemmert nieuwe ontwikkelingen. Als je geld krijgt voor een bepaalde stijl, dan zul je daar niet zo gauw van afstappen. Zo is het ook buiten de muziek. In de jaren zeventig, begin tachtig, gaf de gemeente Amsterdam miljoenen uit aan buurthuizen voor integratie van minderheden. Totale mislukking, daar kwam niemand. Maar in een tent genaamd "De Kroeg" was een podium en daar kwam iedereen. Blanke en zwarte muzikanten, gewoon door elkaar. Na verloop van tijd kwam het buurtcomité klagen over geluidsoverlast. Als ik nou kunstambtenaar was, zou ik zeggen: daar gebeurt wat - op muzikaal gebied, op sociaal gebied en op cultureel gebied - maar dat geeft geluidsoverlast. Nou, laten we het zaakje dan op onze rekening geluiddicht maken. Dan hebben we mensen aan het werk en kunnen die ontwikkelingen doorgaan. Het is maar een klein voorbeeld, maar zo zou ik met subsidie omgaan. De juiste omstandigheden creeren, iets wat op gang komt, ondersteunen. Want subsidie zet nooit zelf iets op gang. Met dat skaten hebben ze die ontwikkeling ingezien en zo'n baan aangelegd. Daarvoor is nodig dat ambtenaren en politici midden in de maatschappij staan. Maar de lui die ik tegenkom... Als je problemen aan wilt pakken, moet je niet marginaal gaan prutsen, maar buiten alle kaders denken. Dan wordt de oplossing vaak heel eenvoudig. Een interviewer van Voetbal International vroeg me ooit hoe het voetbal nou interessanter gemaakt zou kunnen worden. Ik zei: Je wilt doelpunten, snelheid, combinaties en actie? Ga dan met twee ballen spelen. Dan wordt het pas spannend. Met kleine maatregelen bereik je nooit iets. In een ingezonden brief werd ik voor gek verklaard. Nou, dat zal wel. Maar het blijft een geweldig idee, toch? Als je niet nadenkt over onzinnige ideeën, kom je nooit tot iets creatiefs."

Hans Dulfer (57) is een van de meest markante figuren uit de Nederlandse jazzscene. Vanaf 1957 heeft hij als tenorsaxofonist in tientallen bands gespeeld. Jarenlang combineerde hij dat met banen als autoverkoper, directeur van Paradiso of medewerker van Radio Stad Amsterdam. Inmiddels maakt ook zijn dochter Candy furore in de internationale muziekwereld.