Tribune 9/97: Hoe een leger stakers van UPS een belofte waarmaakte

Hoe een leger stakers van UPS een belofte waarmaakte

"We zullen ze wel klein krijgen"

De stakers buiten de poorten van UPS in New York en Chicago halen hun neus op voor hun bazen. "Ze rijden nu zelf in bestelbusjes rond om te laten zien dat er tóch nog gewerkt wordt. Gierige klootzakken! Ze geven ons een loon waar we niet van kunnen leven. Maar we zullen ze klein krijgen!"

Vooral de deeltijdbanen zijn een doorn in het oog van de stakers. Het uurloon van de part-timers, die er vaak al vele jaren werken, bedraagt slechts 16 gulden bruto. Nog niet de helft van wat iemand met een volledige baan verdient. Liefst 60 procent van het UPS-personeel heeft een deeltijdcontract, terwijl er zóveel werk is dat zij vaak een volledige weektaak hebben. De laatste jaren neemt UPS bijna uitsluitend nog part-timers aan. Bovendien besteedt de multinational arbeid uit aan andere bedrijven die nog goedkoper zijn. Geen wonder dat UPS - met 1700 vestigingen in de VS en een marktaandeel in de pakketpost van 80 procent - jaarlijks 2 miljard gulden winst maakt.

Vierentwintig uur per dag posten de stakers aan de poorten. Hun vakbond, de Teamsters, heeft de actie zeer gedegen voorbereid. Al sinds maart is duidelijk dat de directie van UPS niet verder wil gaan dan 1000 full-time banen erbij. De bond bespreekt maandenlang de eisen en de te volgen taktiek met de 185.000 leden bij UPS, die zich ook persoonlijk op een staking voorbereiden. Grote uitgaven worden maar even uitgesteld. Als het werk dan op 3 augustus neergelegd wordt na het volledig vastlopen van de onderhandelingen, is de eensgezindheid en vastberadenheid enorm. UPS zelf moet toegeven dat er in het hele land niet meer dan vier- &agrave: vijfduizend werkwilligen zijn. Steun krijgen de stakers onder meer van de 2000 piloten van het bedrijf - niet aangesloten bij de bond en zelf sinds december 1995 aan het werk zonder contract. En van een meerderheid van de Amerikaanse bevolking, ook al worden velen gedupeerd doordat niet langer dagelijks 12 miljoen pakjes "gegarandeerd binnen 24 uur" hun weg vinden naar de geadresseerden.

Niets kan de eengezindheid breken. Ook niet de dreiging om alle stakers te ontslaan

Pogingen van UPS om de aandacht af te leiden van de deeltijd-kwestie, falen. Evenals de oproep aan de regering-Clinton om de noodtoestand uit te roepen "vanwege de enorme schade die de staking toebrengt aan de economie". Niets kan de eensgezindheid breken. Ook niet de dreiging van UPS alle stakers te ontslaan en werkwilligen van buiten aan te nemen.

Dat Clinton de staking niet verbiedt (wat hij wel deed bij twee andere stakingen dit jaar) heeft alles te maken met de groeiende oppositie die hij ondervindt vanuit de vakbonden. Teamster-leider Tom Carey is een groot tegenstander van NAFTA, het vrijhandelsverdrag met Canada en Mexico, dat in de VS al tienduizenden banen heeft doen sneuvelen. Zonder steun van de drie miljoen Teamsters en hun aanhang is Clinton redelijk kansloos om zich door vice-president Al Gore te laten opvolgen bij de volgende verkiezingen.

Na 18 dagen worden vrijwel alle eisen van de UPS-stakers ingewilligd. Dankzij hun standvastigheid en de brede steun die ze ondervinden. UPS moet toezeggen in de komende vijf jaar 10.000 full-time banen te scheppen. De lonen van de part-timers gaan in dezelfde tijd met ruim 8 gulden per uur omhoog, die van de full-timers met 6 gulden. Iedereen gaat er dus op vooruit, terwijl de verschillen kleiner worden - een belangrijke doelstelling van de bond. Daarnaast zal UPS premie blijven storten in het pensioenfonds van de vakbond en zich niet daaruit terugtrekken en een eigen fonds oprichten, zoals eerder dreigde.

De Amerikaanse arbeidersklasse heeft de buik vol van de neoliberale politiek

Niet alleen de eensgezindheid en het grote succes maken deze staking tot een mijlpaal in de Amerikaanse vakbondsgeschiedenis. Het is voor het eerst in vijftien jaar dat er "offensieve" eisen gesteld worden voor verbetering van de arbeidsverhoudingen. Alle andere stakingen in die jaren waren louter defensief: tegen bedrijfssluitingen en slechtere arbeidsvoorwaarden. Daarmee lijkt het erop dat de Amerikaanse arbeidersklasse de buik vol heeft van de neoliberale politiek die door Ronald Reagan begin jaren tachtig werd ingezet en die geleid heeft tot ongekende loonsverlagingen aan de ene kant en waanzinnige verrijking aan de andere kant. UPS was een toonbeeld daarvan.

De herleving van de vakbondsstrijd heeft ook alles te maken met de frisse wind die in de vakfederatie AFL-CIO waait. Twee jaar geleden koos die een nieuwe leiding - onder voorzitterschap van John Sweeney - die voor de verandering géén banden heeft met de maffia, de CIA of de multinationals. Sindsdien komt de federatie langzaamaan terug van de koers van pure belangenbehartiging voor de eigen leden en wint ze aan strijdbaarheid. Het succes van de Teamsters zou weleens kunnen leiden tot een forse versnelling van dit proces. Solidariteit begint weer te leven in het land waar dat begrip allang begraven leek. En de vakbond komt niet alleen op voor goede arbeidsvoorwaarden, maar durft ook de tanden te laten zien. Met succes! Een waar keerpunt voor een natie, waar de "ongekende mogelijkheden" slechts voor een elite waren weggelegd.