Tribune 1/97 Gastcolumn: Marcus Bakker

De citaten van

Marcus Bakker

Hij herinnert zich, verhaalt Koos van Zomeren, hij herinnert zich dat de partij onder alle omstandigheden over een passend citaat beschikte. Zoals Marx al zei, zoals Lenin al zei. Maar die citaten zelf herinnert hij zich niet. Dat lees ik in NRC-Handelsblad, in een kerstbijlage zelfs, en er kriebelt iets in me. Ik ben niet tevreden. Een hele pagina NRC, waarvan een groot deel Russische affiches, maar toch geen geringe ruimte voor Koos van Zomeren; een prikkelende mededeling, over een partij die onder alle omstandigheden een citaat had dat van toepassing was - en hij herinnert er zich niet één van. Koos van Zomeren heeft geen slecht geheugen. Hij herinnert zich alles wat hij ooit gezien en gelezen heeft over flora en fauna, hij kan eindeloos stukjes schrijven over wat zijn hond doet en denkt, en wat hij, K. van Z., daar van zijn kant weer tegenaan bespiegelt, maar net als we dan iets graag willen weten, zoals die Marx- en Lenin-citaten, dan wordt het ons ontzegd. Het vervelende is ook dat je niet alternatief geholpen wordt, in dat boekje van Jan Marijnissen bijvoorbeeld. Ik heb het gelezen, maar de citaten in kwestie vind ik er niet.

En dat verwacht je toch eigenlijk, als je leest dat "de partij" over dat citaten-fonds de beschikking had. "De partij" die citeerde, wat moet je je daar bij voorstellen? Marijnissen, denk ik dan. Maar nee hoor, 200 pagina's tekst en de meest geciteerde man is Bolkestein. Net als in de NRC, waar Van Zomeren in schrijft.

Ik ben geen SP-lid. Ik stem op GroenLinks, waarvan ik lid ben. Ik heb van 1943 tot de opheffing in de CPN gezeten, bijna al die tijd in het bestuur, en toen het afgelopen was heb ik actief meegewerkt om de overstap naar GroenLinks te bewerkstelligen. Ik heb daar ook geen spijt van. Ik zag en zie het als een nuttige stap naar een zo groot mogelijke progressieve krachtenbundeling, waar naar mijn stellige mening ook de SP bij hoort. Het is zeker geen CPN, maar ik herken er veel.

Vooral als ik zo'n stukje van Van Zomeren lees, ben ik weer thuis. Je mocht, móest bijna altijd citeren om in de politiek mee te mogen doen: Churchill, Drees, het Oude Testament, het Nieuwe Testament, Luns, Lou de Palingboer - hoe meer hoe beter. Maar wee, als je het daar niet zocht. Dan was je een Marxistisch-Leninistische citatenmachine. Ik heb, meen ik, als kamerlid eenmaal Lenin geciteerd, maar dat was genoeg voor een heel leven.

Koos van Zomeren is niet door een kinderlokker de bosjes van de SP ingesleurd. Hij was, zegt hij, 25 jaar toen hij lid werd. Nou, zeg ik dan, gedraag je dan ook volwassen. Als je je beter buiten een partij voelt, met stukjes in de NRC, vooruit dan, maar maak van je niet zo heel erg jeugdige zonde geen steeds herhaalde, karikaturale aanklacht tegen een club waar je je ooit vrijwillig bij aansloot.

Een partijgenoot van me, die een tamelijk succesvolle ondernemer was geworden en zijn eerdere overtuiging vaarwel zei, werd door de BVD benaderd voor informatie. Hij antwoordde toen: "Ik spuug niet in de bron waar ik uit gedronken heb." Dat was geen Marx-citaat, maar het waren woorden die klinken als een klok. Hij was het gevoel van eigenwaarde dat de CPN hem gegeven had, niet kwijt geraakt. Een partij, hoe gebrekkig ook, die je ooit heeft leren kiezen dwars tegen lamlendigheid en omkoperij in, moet je in ere houden. Je moet niet aan je weglopen nog willen verdienen ook.

Marcus Bakker, Tweede-Kamerlid voor de CPN van 1956 tot 1982