12 lijsttrekkers en hun plannen
In elke provincie speelt weer iets anders. Iedere lijsttrekker heeft daarom een eigen verhaal waarom juist in die provincie de SP groter moet worden. We stellen onze aanvoerders en hun plannen aan je voor.
Nico Heijmans, Noord-Brabant
Nico Heijmans is een veteraan in de Provinciale Staten van Noord-Brabant en neemt als lijsttrekker bakken ervaring mee. Volgens Heijmans bemoeit de provincie zich veel te weinig met de echte problemen van mensen. Op initiatief van de SP gaat zijn provincie dit jaar samen met voedselbanken, de Woonbond, de bond voor ouderen en andere organisaties plannen maken om mensen door de koopkrachtcrisis heen te helpen.
Heijmans: ‘Dat is vrij uniek, want de provincie roept altijd: daar gaan wij niet over! Maar omdat de provincie, tegen onze wil in, energiebedrijf Essent heeft verkocht ligt er nu ruim twee miljard op de plank. De SP wil dat dit geld gebruikt wordt om bijvoorbeeld de 50.000 slechtste huurwoningen in Brabant te isoleren, zonnepanelen op daken te plaatsen en verenigingen te steunen die de winter niet door dreigen te komen.’
De lijsttrekker verwacht dat de campagne in zijn provincie ook over de toekomst van de boeren zal gaan. Heijmans: ‘Als we niks doen, dan gaan we in Brabant van 12,5 duizend boeren naar vijfduizend boeren in 2040. De SP wil minder vee, maar juist méér boeren. Het moet dus kleinschaliger. Maar dat betekent dat boeren een fatsoenlijke prijs moeten krijgen voor hun producten.’
Agnes Bakker, Groningen
Eigenlijk heeft de Groningse Agnes Bakker niet veel op met politiek: ‘Het gaat vaak om ego’s in plaats van idealen.’ Toch wil ze verder als Statenlid: ‘Het is noodzakelijk dat wij daar zijn. De politiek moet niet denken vóór inwoners maar mét inwoners.’ Bakker heeft een duidelijk idee van hoe het anders moet: ‘Als mensen mij vragen naar mijn portefeuille dan zeg ik: de straat. Ze kijken mij dan gek aan maar zo voel ik het echt. Ik haal de verhalen van mensen naar de Statenzaal toe’.
Die inzet is terug te zien bij de onderwerpen waar Bakker zich mee bezighoudt: gaswinning, het in dienst nemen van de provinciale schoonmakers en de mensonterende situatie in Ter Apel. Volgens Bakker is er een gemene deler: ‘Den Haag ziet het belang er niet van in om het op te lossen. De problemen worden genegeerd en Groningen wordt niet gezien als volwaardig onderdeel van Nederland.’
Bakker zegt dat dit ook merkbaar is bij jongeren die ze spreekt: ‘Zij hebben hier minder mogelijkheden. De basis is er niet: betaalbaar wonen, goed onderwijs en een baan waar je van rond kunt komen. Het provinciebestuur moet samen met inwoners opstaan om de tegenaanval richting Den Haag in te zetten.’
Ger van Unen, Zeeland
Lijsttrekker Ger van Unen strijdt al sinds 2005 met de Zeeuwse SP om de Westerscheldetunnel tolvrij te krijgen. ‘Inmiddels hebben we de zekerheid dat dit in 2025 gaat gebeuren. Een mijlpaal. Nu doen allemaal partijen alsof zij hier ook altijd voor waren, maar een lange periode was de SP de enige die zich hier sterk voor maakte’, benadrukt Van Unen.
De ontpoldering van de Hedwigepolder, waarbij met PFAS (een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen, red.) vervuild water de polder is binnengelaten, was een ander heet hangijzer in Zeeland. De SP liep samen met omwonenden voorop in de strijd tegen de lozing van PFAS. Van Unen: ‘Het Belgische chemiebedrijf 3M, het meest vervuilende bedrijf uit de regio, gaat in 2025 helemaal stoppen met het produceren van PFAS. Dat komt ook omdat wij mensen hebben wakkergeschud over de gevaren hiervan voor de volksgezondheid.’
Ook komt de SP in actie tegen de rampzalige gevolgen van de nieuwe aanbesteding van het openbaar vervoer in Zeeland. Van Unen: ‘Ze zijn van plan om alles uit te kleden. Terwijl betrouwbaar OV zo belangrijk is om mensen uit de auto te krijgen. Daarom zeggen wij: een sterke SP is de beste garantie dat er meer wordt geïnvesteerd in het OV.’
Lies van Aelst, Zuid-Holland
‘Publieke diensten in publieke handen’. Dat is de boodschap waarmee de Zuid-Hollandse SP-lijsttrekker Lies van Aelst de straat op gaat. Zo wil Van Aelst dat de verschraling van het openbaar vervoer in de provincie wordt teruggedraaid en dat het ov gratis wordt. Van Aelst: ‘Er zijn steeds meer gemeenschappen die niet meer bereikbaar zijn met het ov. Neem het dorpje Goudriaan, waar jongeren niet meer met de bus naar school kunnen en bijvoorbeeld gedwongen zijn om een scootertje te kopen.’
Ook boekte de SP op dit terrein de afgelopen jaren concrete successen. Zo moet er op initiatief van de SP-Statenfractie een nieuwe veerpont tussen Maassluis en Rozenburg komen. ‘Doordat er al maanden geen werkende veerpont is, missen jongeren hun eindexamens en kunnen mensen niet op ziekenbezoek’, aldus Van Aelst.
Maar ook het recht op een betaalbare woning is wat de Zuid-Hollandse SP betreft een publieke zaak. Van Aelst: ‘Op ons initiatief wordt er in de Provinciale Staten besproken of wij als provincie zelf het voortouw kunnen nemen om huizen te bouwen. Dankzij de SP vinden ook andere partijen het lang niet zo vanzelfsprekend meer dat de markt alles moet oplossen. Vier jaar geleden was dat nog ondenkbaar.’
Eric van Kaathoven, Gelderland
Eric van Kaathoven is terug van weggeweest. In 2007 kwam hij in Provinciale Staten van Gelderland, en in 2016 vertrok hij. Hij had twee jonge kinderen van vijf en twee, en na negen jaar wilde hij wel weer eens wat anders. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan, Eric melde zich toch weer aan en tot zijn verbazing werd hij opnieuw voorgedragen als lijsttrekker.
Van Kaathoven: ‘Dit keer doe ik het samen met Carla Claassen, die nu fractievoorzitter is. Terugkomen heeft het voordeel dat ik nu kan wijzen op de gevolgen van de politieke keuzes die er in het verleden gemaakt zijn. De provincie heeft energiebedrijf NUON verkocht, en dus bepaalt een buitenlands kantoor hoe het verder gaat. Zij strijken vette winsten op, terwijl mensen hier de energierekening niet kunnen betalen.’
Van Kaathoven heeft nog twee troeven in de hand: ‘Ook ons oude plan om tienduizend sociale huurwoningen bij te bouwen, kan zo weer uit de kast. Hadden ze het toen maar gedaan, dan hadden we die woningen nu gehad. Ons derde speerpunt wordt beter openbaar vervoer. Daar halen we al successen binnen zoals het dubbelspoor in de Achterhoek wat er nu eindelijk gaat komen.’
Jorge Wolters Grégorio, Limburg
Over het provinciebestuur in Limburg kwam tien jaar geleden een spraakmakend boek uit: ‘De Vriendenrepubliek’. Lijsttrekker Jorge Wolters Grégorio: ‘De SP heeft de afgelopen jaren met succes gestreden tegen de vriendjescultuur die in dit boek wordt omschreven, omdat dit niet een fatsoenlijke manier van besturen is. Ons verkiezingsprogramma heet daarom ‘Limburg is van ons’. Daarmee bedoelen we dat Limburg weer van de gewone arbeider moet zijn en niet mag worden gedicteerd door wat het bedrijfsleven en bestuurders samen in achterkamertjes afspreken.’
Terwijl andere partijen er bijvoorbeeld voor kozen om 200 miljoen in het verlieslijdende Maastricht Aachen Airport te pompen, diende de SP de afgelopen jaren met succes voorstellen in om de rechtshulp voor jongeren overeind te houden en kleine cultuur en sportverenigingen te steunen. Afgelopen december ging er dankzij de SP 150.000 euro naar de voedselbanken, toen deze het moeilijk hadden. Belangrijke plannen waarmee Wolters Grégorio de campagne in gaat zijn onder andere het oprichten van een provinciale energiemaatschappij - ‘Zoals we die vroeger ook hadden en die prima functioneerde’ – en het weer in eigen handen nemen van het openbaar vervoer. Ook wil de SP dat duurzaamheidssubsidies ten goede komen aan Limburgse huishoudens, in plaats van aan winstmakende bedrijven.
Jan Breur, Utrecht
Utrecht hoopt 5 miljard binnen te slepen voor de aanleg van een metro. PvdA-burgemeester Sharon Dijksma heeft blijkbaar niets geleerd van haar ervaringen met de Noord-Zuidlijn in Amsterdam, en ChristenUnie-gedeputeerde Arne Schaddelee niet van de Uithoflijn, twee megaprojecten die beide veel duurder uitvielen dan gedacht.
SP-lijsttrekker Jan Breur zet liever in op goed busvervoer in de hele provincie. Breur krijgt steeds meer steun voor zijn pleidooi om het provinciale vervoer in eigen hand te nemen. Breur: ‘Op die manier kunnen de lonen omhoog, en de arbeidsvoorwaarden verbeterd worden. Dat zijn de belangrijkste oorzaken voor de grote personeelstekorten. Daardoor brokkelt het openbaar vervoer in de provincie steeds verder af. Onze dorpen worden daarmee steeds onleefbaarder.’
Breur, die al vaker hoog op de kandidaten- lijst stond, is sinds een jaar fractievoorzitter, als opvolger van Andrea Poppe die om gezondheidsredenen haar zetel moest opgeven. Vanuit zijn rol als fractievoorzitter in de gemeenteraad van Veenendaal weet hij alles over de verbreding van de Rijnbrug tussen Utrecht en Gelderland. Dat is óók al een voorbeeld van een megaproject dat veel duurder uitviel — reden voor Gelderland om zich terug te trekken. Door toezeggingen van de Rijksoverheid lijkt Gelderland nu op zijn schreden terug te keren.
Remine Alberts, Noord-Holland
Toen lijsttrekker Remine Alberts twaalf jaar geleden in de Staten van Noord-Holland kwam werd zij geconfronteerd met de nasleep van de affaire Hooijmaijers, de gedeputeerde die zich had laten betalen
door projectontwikkelaars en daar twee jaar gevangenisstraf voor kreeg. Voor de provincie draaide alles om economie. Alberts: ‘Inmiddels begint het wat te schuiven, maar we zijn er nog lang niet.’
Twee grote vervuilers, luchthaven Schiphol en Tata Steel, hebben in Noord-Holland veel in de melk te brokkelen. Alberts: ‘Deze grote jongens worden nog altijd met fluwelen handschoentjes aangepakt. Dat moet eens afgelopen zijn. Maar we hebben de afgelopen periode ook aan de bel getrokken over de komst van grote datacenters in de kop van Noord-Holland. En over de manier waarop er met omwonenden wordt
omgegaan bij het plaatsen van windturbines. Want er wordt altijd eerst naar ondernemers geluisterd en dan pas naar de mensen.’
Dat het marktdenken in Noord-Holland dominant is, blijkt volgens Alberts ook uit de verschraling van het openbaar vervoer: ‘Terwijl het openbaar vervoer een levensader is voor mensen. Daarom wil de SP dat het ov onder een provinciaal bedrijf komt te vallen.’
John Cocu, Flevoland
Toen het coronafonds van de provincie Flevoland werd opgeheven, had het provinciebestuur plannen om het overgebleven geld in tuinbouwtentoonstelling de Floriade in Almere te pompen. Dit geflopte prestigeproject stond namelijk honderd miljoen euro in de min. De SP stak een stokje voor dit onzalige plan.
SP-lijsttrekker John Cocu: ‘We hebben flink tegengas gegeven, waardoor ons voorstel om dit geld niet over de balk te smijten het haalde. Nu komt er dankzij de SP een nieuw noodfonds van minimaal 1,5 miljoen voor verenigingen, organisaties en mkb-bedrijven die dreigen om te vallen door de hoge energiekosten.’ De problemen met energie-armoede die Cocu – momenteel burgerlid van de Provinciale Staten – tegenkomt bewijzen voor hem eens te meer de noodzaak om de energievoorziening weer in eigen handen te nemen.
Maar de SP in Flevoland boekte de afgelopen jaren nog meer successen. Dankzij een aangenomen voorstel van de SP-Statenfractie zijn mensen met een ov-abonnement in de Noordoostpolder 47 euro minder per maand kwijt. ‘Met dat succes gaan we de komende tijd zeker de boer op’, stelt Cocu.
Simon Zandvliet, Drenthe
De 29-jarige Simon Zandvliet is geen typische kandidaat voor de Provinciale Staten in Drenthe. Tussen de toch wat grijze andere lijsttrekkers valt hij op met zijn frisse energie. Maar vergis je niet: ondanks zijn leeftijd loopt hij al vier jaar rond in het provinciebestuur. Ervaring die hij in gaat zetten om Drenthe eens flink op te schudden.
De jonge lijsttrekker zit middenin een verhuizing terwijl de campagne al volop bezig is. Na een omzwerving keert hij weer terug naar Drenthe waar hij is opgegroeid. De afgelopen periode zat Zandvliet in de Staten van Overijssel. Daar is hij nu aan het afronden. Zijn gehoopte afscheid? Een aangenomen initiatiefvoorstel over de huisvesting van arbeidsmigranten dat binnenkort besproken gaat worden.
Zandvliet: ‘Het gaat hierbij om een veelal onzichtbare groep mensen die wordt weggedrukt op vakantieparken. Ze worden simpelweg uitgebuit door de bedrijven die zie hier naartoe halen. Ik ben dagenlang op verschillende parken geweest om te zien wat er daar gebeurt. Nu heb ik een voorstel ingediend voor goede tijdelijke woningen voor deze mensen. De provincie moet daarbij regie pakken om te voorkomen dat gemeenten tegen elkaar worden uitgespeeld. In Drenthe is die situatie niet anders dan in Overijssel dus die strijd ga ik daar voortzetten.’
Hanneke Goede, Fryslân
Twee jaar geleden vertrok Michiel Schrier uit de Staten van Fryslân om burgemeester van Vlieland te worden. Plots was Hanneke Goede fractievoorzitter. Nu is ze ook lijsttrekker bij de komende verkiezingen. ‘Het was onverwacht maar ik zit hier echt op mijn plek.’ In coronatijd zag Goede sportverenigingen worstelen. Ze bedacht een plan om de clubs te helpen: ‘Dankzij de SP is de Sportbibliotheek ontstaan. Een app waar verenigingen zelf plekken kunnen aanbieden voor hun activiteiten, waar mensen zich vervolgens voor een vast bedrag op kunnen inschrijven. Het maakt de drempel lager om iets nieuws te proberen en de clubs zijn verzekerd van meer deelnemers.’ De Sportbibliotheek wordt momenteel uitgeprobeerd in twee gemeenten. Goede wil dit uitbreiden naar de hele provincie en ook onderdeel maken van het minimabeleid.
Er moet volgens Goede sowieso meer worden geïnvesteerd in de samenleving: ‘De huidige coalitie wil gigantisch bezuinigen op maatschappelijke organisaties. Zoveel dat zij hun werk niet meer kunnen doen. Moet je als oudere naar een verzorgingstehuis dan word je uit je eigen buurt gehaald en in een grote kern of stad neergezet. Als je als overheid dat soort dingen niet ziet en niet wil verbeteren dan ben je echt verkeerd bezig.’
Herman Kalter, Overijssel
Herman Kalter, lijsttrekker voor de SP in Overijssel, volgde Harry Broekhuijs op die in 2020 vertrok. Hij had al jaren ervaring opgedaan in de gemeenteraad van Hof van Twente.
Toen de SP de landelijke campagne voor het nationaliseren van de energie aftrapte, is Kalter meteen aan de slag gegaan in Provinciale Staten. Kalter: ’Er was niet meteen een meerderheid voor, maar we hebben wel voor elkaar gekregen dat er in de commissie over gesproken werd. Er is nog werk aan de winkel, maar sommige partijen hebben er wel oren naar.’
Kalter is een financiële man, en daar is hij dan ook op gedoken: ‘We hebben onze aandelen Essent in 2009 voor € 1,6 miljard verkocht, en een groot deel daarvan is uitgegeven, maar er staat ook nog zo’n drie, vierhonderd miljoen vast, daar kunnen we niet bij. Geef dat weer vrij, zeg ik, dan kunnen we onze energie nationaliseren, of regionaliseren.’
Ook over gratis openbaar vervoer heeft hij duidelijke ideeën. Kalter: ‘er worden steeds weer buslijnen opgeheven, want het kan financieel niet uit, zeggen ze dan. Maar het hoeft ook niet uit te kunnen. De maatschappelijke opbrengst is dat mensen van A naar B kunnen.’