SP Tribune 11/2004 :: De slag is gewonnen - de strijd gaat door

Tribune 19 november 2004

De slag is gewonnen – de strijd gaat door

‘We bewegen niet,’ riepen Zalm, De Geus en Brinkhorst om het hardst na de massale demonstratie van 2 oktober. ‘De besluiten rond WW, WAO en prepensioen liggen vast. Daaraan valt niet te tornen en daarover valt niet te praten.’ Maar het kabinet ging er wél over praten. En het moest inbinden. Op alle onderwerpen worden de afbraakplannen aangepast.

Foto's: Suzanne van de Kerk

In de vroege ochtend van 6 november sloten vakbeweging, werkgevers en kabinet een akkoord met duidelijke verbeteringen op een aantal belangrijke terreinen. Zowel rond de WW en de WAO als bij de aanvulling op het ziekengeld en de prepensioenregelingen heeft het kabinet heel wat moeten slikken. En er is méér bereikt. In de eerste plaats is luid en duidelijk het signaal afgegeven dat massale actie wel degelijk tot resultaten leidt. Verder is het kabinet enorm afgegaan en daardoor verzwakt. En, heel belangrijk: de vakbonden hebben de aanslag op hun positie glansrijk afgeslagen en zijn juist versterkt uit de strijd gekomen. Actie helpt. Dat kan niemand nog ontkennen na de gebeurtenissen van de afgelopen maanden. De zelfverzekerdheid en de starheid van het kabinet kenden kort na de zomer geen grenzen. ‘Met de maatregelen is absoluut niets mis,’ bleven de ministers herhalen. ‘De fout ligt bij de mensen, die begrijpen niet wat er aan de hand is.’ De eerste barst kwam bij de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer: onder druk van de achterban en de slechte peilingen zagen de coalitiepartijen zich gedwongen voor ruim een miljard te verspijkeren in de begroting: een unicum in de Nederlandse politiek. Vervolgens moest het kabinet slikken dat de huisarts uit de No- Claimregeling in het ziekenfonds gehaald werd en op 6 november kon de vlag uit bij de bonden: ook op punten als de WW, de WAO en het prepensioen heeft het kabinet moeten inbinden.

Tijd om lang te juichen is er echter niet. De bonden en alle actievoerders verdienen een hartgrondige felicitatie met het behaalde resultaat tot nu toe. En dan moeten we snel over gaan tot de orde van de dag. De slag is gewonnen, maar de strijd gaat door. Het kabinet heeft zijn afbraakkoers immers echt niet opgegeven. Op het gebied van zorg en onderwijs, huren en huursubsidie, sociale zekerheid en belastingen; over de hele linie moet het neoliberale beleid van Zalm en Balkenende gestopt worden. Acties blijven daarom bikkelhard nodig. Kabinet Balkenende II moet weg, en vervangen worden door een regering waarin de VVD eens een keer níet de lakens uitdeelt.

Hoofdlijnen van het akkoord

Prepensioen

De huidige prepensioenregelingen verdwijnen op termijn. In plaats daarvan komen twee nieuwe regelingen. Wie veertig jaar heeft deelgenomen in een pensioenfonds en 63 of ouder is, kan stoppen met werken en krijgt dan een pensioen van 70 procent van zijn laatstverdiende salaris. Daarnaast wordt het mogelijk om via een levensloopregeling maximaal drie jaar extra verlof te sparen. Dat verlof kan tijdens het werkzame leven opgenomen worden, maar ook opgespaard worden tot het einde van de loopbaan. Samen met nieuwe pensioenregeling wordt het dus in theorie mogelijk om met zestig jaar te stoppen met werken. Voor het sparen van verlof komen belastingvoordelen.

De huidige vut of prepensioenregeling blijft bestaan voor mensen die op 1 januari 2005 55 jaar of ouder zijn. Voor de mensen tussen 50 en 55 jaar komt er meer ruimte in de levensloopregeling. De precieze invulling daarvan wordt geregeld in de verschillende CAO’s.

Lonen

Over de lonen zijn geen afspraken gemaakt. Wel heeft het kabinet opgeroepen om de lonen te matigen. Het al gepubliceerde besluit om CAO’s met een loonsverhoging niet algemeen verbindend te verklaren wordt ingetrokken. Loonsverhogingen die in de CAO worden afgesproken, blijven dus gelden voor de hele sector.

De wet die aanvulling van loondoorbetaling in het tweede ziektejaar onmogelijk zou moeten maken, wordt niet ingediend. Afgesproken is dat het loon over twee jaar ziekte niet meer mag bedragen dan 170 procent van het loon. Afwijkingen daarvan worden echter niet bestraft door een lagere WAO-uitkering.

Werkeloosheidswet

Het korten van de ontslagvergoeding op de WW-uitkering is volledig van de baan. De voorstellen om de kortdurende WW-uitkering af te schaffen en de drempel voor de WW te verhogen, worden voorlopig niet ingevoerd. Hierover wordt eerst advies gevraagd aan de Sociaal Economische Ra ad (SER).

WAO

Mensen die langdurig en volledig arbeidsongeschikt zijn, en toch een kleine kans op herstel hebben, houden recht op een uitkering van 70 procent van hun oude salaris. In de kabinetsplannen zouden zij een minimumuitkering krijgen. Als aan enkele voorwaarden is voldaan, gaat de uikering van lang­durig volledig arbeidsongeschikten per 1 januari 2006 omhoog van 70 naar 75 procent van hun vroegere loon. De strenge herkeuring van de huidige WAO’ers waarmee op 1 oktober is begonnen, wordt beperkt tot mensen die op 1 juli 2004 nog geen 50 jaar waren. Eerder lag de leeftijdsgrens op 55 jaar.

Arbeidsomstandigheden

Over aantasting van de regels voor bescherming van de veiligheid en gezondheid (arbo-regels), verlenging van de arbeidstijden en verslechtering van medezeggenschap wordt in het akkoord niet gesproken. De kabinetsplannen staan op dit terrein dus nog overeind.