Tribune 11/98 De Kwestie: Het millenniumprobleem
De Kwestie
Het millenniumprobleem
Max Kerremansis woordvoerder van het Millennium Platform dat onder leiding staat van Jan Timmer (foto). Het coördineert vele activiteiten om ons land tijdig te verlossen van het probleem dat talloze computersystemen de overgang naar het jaar 2000 niet kunnen meemaken. We staan we er niet slecht voor, zegt Kerremans. "In Europa behoren wij tot de voorhoede." | ir. Hans van Nekis secretaris van de stichting Tientje van Lieftinck, die bedrijven adviseert hoe ze technisch en organisatorisch moeten omgaan met het millenniumprobleem. "Hordes beeldschermwerkers zullen niets meer kunnen doen," voorspelt hij. "Er zal zich geen rampsituatie voordoen, maar ik ga natuurlijk niet vliegen op 1 januari 2000." | Had het millenniumprobleem voorkomen kunnen worden? | |||
|---|---|---|---|---|---|
| "In strikte zin wel. Het was in de jaren vijftig een begrijpelijke maatregel om jaartallen in twee cijfers weer te geven in plaats van in vier. Achteraf gezien was dat verkeerde zuinigheid, maar achteraf heeft iedereen de wijsheid in pacht." | "De zuinigheid om jaartallen in twee cijfers weer te geven, is maar een deel van het verhaal. Vanaf 25 jaar geleden was dat technisch geen enkel probleem meer. Sindsdien hadden alle systemen millennium-proof kunnen zijn geweest." | Pakt de overheid het probleem voldoende aan? | |||
| "De overheid heeft een dubbele rol: het systeem van de overheid zelf op orde brengen én als hoedster van de samenleving ervoor zorgen dat we zonder al te grote problemen het nieuwe millennium in kunnen. In die laatste rol staat Nederland er relatief niet slecht voor. In Europa behoren wij tot de voorhoede." | "In sommige delen wel, maar in andere niet. In Amerika worden meer dwingende maatregelen opgelegd. Hier praten we langer en houden we niet van een top-down besluitvorming. Toch is dat in dit geval echt nodig. Managers moeten nu echt het voortouw nemen en desnoods mensen met de koppen tegen elkaar slaan." | En het bedrijfsleven? | |||
| "De financiële sector is zó afhankelijk van computers, dat die voorop loopt in het aanpakken van het probleem. Ze hebben daar ook de kennis en het geld voor. Het midden- en kleinbedrijf komt echter onvoldoende uit de startblokken. Wij zien daar ook nog veel ontkenningsgedrag. Uiterst onverstandig. Ook zij zitten vast aan talloze toeleveranciers en afnemers die millenniumproblemen kunnen hebben." | "Banken en verzekeringsmaatschappijen hebben erg complexe systemen. Daar heeft het ook de grootste aandacht. Toch vraag ik me van sommige banken af of ze het wel op tijd in orde krijgen. Maar zelfs als dat niet zo is, is het de vraag of het publiek daar iets van merkt. Het midden- en kleinbedrijf is veel fragmentarischer geautomatiseerd, daar verwacht ik geen rampen." | Wat gaat er straks allemaal fout? | |||
| "Dat is puur speculatie. De huidige aanpak heeft zeker effect, maar er is nog onvoldoende zicht om de situatie goed in te schatten. Je kunt zeggen dat de treinen misschien niet rijden, maar dat weet je niet. Elektriciteit is zó vitaal dat men het daar niet half zal aanpakken." | "Er zullen organisaties zijn waar de systemen niet meer functioneren. Hordes beeldschermwerkers kunnen dan niets meer doen. Primaire zaken als waterleiding en elektriciteit zullen wel blijven werken. Maar de vraag is of de systemen voor de sociale zekerheid op tijd klaar zijn. Ook het probleem van de embedded chips wordt onderschat. Het is niet zo dat atoombommen plotseling afgaan, integendeel, ze doen het gewoon niet meer. Dat is een van de leuke kanten van het millenniumprobleem." | Moeten we aan een ramp- of oorlogssituatie denken? | |||
| "Nee, het is een beetje Amerikaans om nu al in een hutje op de hei te gaan zitten in afwachting van een ramp. Dat lijkt mij niet realistisch." | "Nee, er zal zich geen rampsituatie voordoen. Ik hoorde laatst van een noodplan om de voedselvoorziening in Nederland veilig te stellen. Maar voedsel is een van de weinige dingen waar ik me helemaal niet ongerust over maak." | Wie zou er moeten opdraaien voor de kosten? | |||
| "De organisaties die de problemen hebben. De hele aansprakelijkheidskwestie is leuk om na 2000 ruzie over te maken. Als de computers van de Tribune straks niet meer werken, ga je naar de leverancier en stel je die aansprakelijk. Tenzij het heel oude computers zijn, dan is het ook een beetje je eigen schuld. Maar na 2000 heeft iedereen tijd zat om processen te voeren." | "Over die vraag wordt veel te licht gedacht. De KLM kan wel vliegen, maar het bagagesysteem van Schiphol functioneert niet meer. Is Schiphol dan aansprakelijk als ik mijn vlucht mis? Wij adviseren aan bedrijven die problemen verwachten van derden, om nu al processen over aansprakelijkheid te beginnen en niet te wachten tot in het jaar 2000." | Is de wereld té afhankelijk geworden van high-tech? | |||
| "Misschien heeft het millenniumprobleem ook iets positiefs gebracht, namelijk het besef dat we hyper-afhankelijk zijn van allerlei geautomatiseerde systemen. Maar ja, men wil geld uit de flappentap kunnen halen en dat is een volledig geautomatiseerd systeem. Een weg terug naar minder automatisering is er niet." | "Er wordt zeker te veel geautomatiseerd. Men probeert alles door computers te laten doen, ook dingen die beter door mensen kunnen worden gedaan. Allerlei ingewikkelde regels bij de sociale zekerheid, banken en verzekeringen worden in computerprogramma's gestopt. Nu zijn we het overzicht een beetje kwijt en krijgen we dat op ons bord." | Wat zijn de gevolgen in ontwikkelingslanden? | |||
| "Minder ontwikkelde economiën zijn minder afhankelijk van computers en in die zin hebben zij minder last van het millenniumprobleem. Bepaalde sectoren echter in Indonesië, Mexico of Brazilië zijn net zo geautomatiseerd als wij, maar hebben niet dezelfde capaciteit om het probleem op te lossen. En wij zijn ook weer afhankelijk van die landen." | "In landen waar nauwelijks computers gebruikt worden, zal er bijna geen millenniumprobleem zijn. Misschien krijgen die daardoor eindelijk een beetje voorsprong op het Westen. De meeste dingen die daar met computers worden gedaan, kunnen ook nog met de hand gebeuren." | Wat moeten we doen op 31 december 1999? | |||
| "Niemand kan nu zinvol voorspellen wat dan de situatie zal zijn. Maar tegen die tijd weet iedereen precies of er treinen rijden, de winkels open zijn, stroom geleverd zal worden. Ik ga op 1 januari niet vliegen, niet omdat ik het niet zou durven, maar omdat ik verwacht dat een groot deel van het vliegverkeer stil zal liggen. Ik hoop van harte dat het niet nodig is te gaan hamsteren." | "Een heel groot feest vieren. Ik ga geen generator kopen, geen extra kaarsen in huis halen. Maar ik ga natuurlijk niet vliegen op 1 januari. Een piloot is helemaal afhankelijk van computers en ik wil eerst zien of dat allemaal goed gaat." | ||||
Inhoud
- Nieuws: Het Binnenhof / Aktie / Bulletin Board
- Column Jan Marijnissen: Het geheim van IKEA
- Dertig jaar na de "200 van Mertens" brengt de Atlas van de Macht de economische elite in beeld die in ons land écht aan de touwtjes trekt. De top van bedrijven en hun bestuurders én hun invloedrijke netwerken uitgeplozen en in beeld gebracht in een onmisbaar boek
- Het laatste inzicht over de Betuwelijn: ze gaat een verlies opleveren van drie miljoen gulden per dag! En dat terwijl er steeds beter alternatieven voorhanden zijn. Toch weigert het kabinet halsstarrig het aanlegbesluit opnieuw te overwegen. Hoogste tijd voor de SP om de krachten van alle tegenstanders te bundelen en Paars toe te roepen: "Laat de Betuwelijn toch varen!"
- De kwestie: Het millenniumprobleem
- Theo de Buurtconciërge; strip van Wim Stevenhagen