Regels SP zijn wettig en terecht

De SP is een bijzondere partij met bijzondere regels. Maar zeker niet minder democratisch dan andere partijen, zeggen Laurens Ivens en Ronald van Raak.

Het Amsterdamse deelraadslid Joop Lahaise vindt de democratische ‘regeltjes’ van de SP maar niks (in de Volkskrant van 2 augustus). Hij stapte uit de SP-fractie en wilde de afdrachtregeling van de SP niet meer nakomen. Dat mag, maar zijn stelling dat die interne regels in strijd zouden zijn met de wet klopt niet. Elke politieke partij heeft het recht om zelf interne regels op te stellen, mits die in overeenstemming zijn met algemene wetgeving. Dat is bij de SP zeker het geval.

Afdrachtregelingen in politieke partijen zijn niet bijzonder. Toen partijen nog niet zoveel overheidssubsidie kregen was de afdracht, naast de ledencontributie, een belangrijke bron van inkomsten. Veel partijen hebben nog steeds een afdrachtregeling, of hadden die tot voor kort. Afdrachten zijn een goede manier om vergoedingen aan individuele politici deels te investeren in het gezamenlijke werk van de partij die zij vertegenwoordigen.

Wel zijn er verschillen tussen partijen in de omvang van de afdracht. Bij de SP zijn die afdrachten het grootst. Raads- en Statenleden betalen uit hun vergoeding de onkosten die zij maken en hun verlet, de compensatie voor de uren die zij niet kunnen werken. Wat overblijft wordt ingezet voor de partij. Dat kan ook gemakkelijk.

Raads- en Statenwerk is nergens een dagtaak. In de grootste steden, waaronder Amsterdam, vergt het raadswerk meer tijd dan gemiddeld en daar gelden voor SP’ers dan ook ruimere vergoedingen.

Kamerleden en europarlementariërs krijgen een heel forse vergoeding, zij behoren tot de vijf procent best betaalde mensen in Nederland. Dat zorgt voor een onnodig grote kloof tussen kiezers en gekozenen. In de SP krijgen Kamerleden daarom een modaal salaris en natuurlijk worden ook hun onkosten vergoed. Wat resteert, komt opnieuw ten goede aan het werk van de partij. Dat gaat al zo sinds de oprichting van de SP en dat wordt door de leden op partijcongressen en partijraden keer op keer als juist en nuttig bevestigd.

De afdrachtregeling is een bijzondere vorm van solidariteit. De SP laat op deze manier zien dat kleinere inkomensverschillen niet alleen met de mond worden beleden, maar ook in de praktijk worden gebracht. Bovendien past de afdracht goed bij een vrijwilligersorganisatie. SP-politici kunnen een beroep doen op veel actieve leden. Dit zijn vrijwilligers die acties voeren, scholingen geven, of actief zijn in de plaatselijke hulpdiensten, waar jaarlijks duizenden mensen terecht kunnen met vragen over het werk, de gemeente of de belastingen. Veel SP-leden zijn actief in hun buurt, hun bedrijf en de vakbond, en zijn de ogen en oren van de SP-politici. Dat doen zij allemaal zonder financiële beloning.

In tegenstelling tot wat Lahaise zegt verzet geen enkele wet zich tegen een afdrachtregeling, ook niet die van de SP. De wet verbiedt een volksvertegenwoordiger niet zijn vergoedingen in eigen zak te steken en evenmin om die te delen. Het staat partijen volgens de wet ook vrij afspraken te maken over welke kandidaten gekozen kunnen worden. Partijen moeten bovendien intern afspreken hoe fracties functioneren en wat er moet gebeuren als kandidaten en gekozenen handelen in strijd met die partijdemocratie.