Roemer: 'Ons belastingstelsel is een kopstoot voor gewone man'
Woensdag waren de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer. Lees hieronder zijn inbreng.
Voorzitter,
Wat is Nederland?
Dat is de vraag die wij ons vandaag moeten stellen.
Voor mij is Nederland een land waar mensen de mogelijkheid hebben om zichzelf te ontwikkelen.
Door goed onderwijs en uitdagende kunst en cultuur.
Een land waar we voor elkaar zorgen en naar elkaar omkijken.
Met goede zorg en fatsoenlijke pensioenen. Een land waar mensen rond kunnen komen.
En waar politici niet alleen bezig zijn met geld en cijfers, maar een betrouwbare overheid die de verantwoordelijkheid neemt voor de samenleving.
Maar dat Nederland dreigen we steeds meer te verliezen.
Als ik zie hoe jongeren niet worden opgeleid, maar naar een diploma worden gejaagd.
Kunst en cultuur niet méér zijn dan bezuinigingsposten.
Als ik zie hoe ‘eigen verantwoordelijkheid’ wordt misbruikt, om noodzakelijke zorg aan zieken te onthouden en ouderen een fatsoenlijke oude dag te ontnemen.
Een land waar de groeiende private rijkdom steeds meer gepaard gaat met publieke armoede.
Er zijn vorig jaar wéér meer miljonairs gekomen in Nederland. En niet zo’n klein beetje ook.
En bijna net zo hard als het vermogen van deze miljonairs steeg ook het aantal kinderen dat opgroeit in armoede.
Het aantal mensen dat afhankelijk is van voedselbank is in een jaar tijd met 30% gestegen.
De 2% rijkste Nederlanders bezit een derde van al het vermogen. Terwijl 60% van de Nederlandse huishoudens helemaal geen vermogen heeft, of zelfs in de schulden zit.
De laagste inkomens hebben vorig jaar het meeste ingeleverd. Dat liet het Centraal Bureau voor de Statistiek vorige week weten.
En sinds vorige week weten we ook dat dit kabinet díe trend niet gaat keren.
De hogere inkomens krijgen er het meeste bij van dit kabinet.
Terwijl een alleenstaande ouder met kind in de bijstand ruim 300 euro per jaar inlevert. Mevr. De Vz, die hebben dat geld niet eens.
Erkent de premier dat zijn plannen tot een onaanvaardbare stapeling van kosten leiden bij onder andere chronisch zieken, ouderen en gehandicapten? En is het geen grof schandaal dat het woord ‘armoede’ in de Troonrede van dit kabinet niet één keer voorkomt? Niet één keer. En dat met een PvdA in de regering. Meer dan een miljoen mensen in Nederland, en zo’n 400.000 kinderen die in armoede moeten opgroeien zijn blijkbaar geen issue voor dit kabinet.
De ongelijkheid in ons land neemt hard toe.
Overal zien we de tweedeling groeien:
Wie nu wil gaan studeren, moet zich diep in de schulden steken.
Wie ouder wordt, ziet ieder jaar opnieuw een stukje van zijn pensioen verdampen. Ouderen met AOW of met een klein pensioentje gaan er fors op achteruit.
Het kabinet komt met beleid, waar niemand wat van snapt:
De zorg krijgt harde klappen, maar toch gaan de premies mogelijk opnieuw omhoog.
Meer dan een miljoen mensen kunnen de zorgkosten niet langer betalen
Ouderen worden gedwongen om langer door te werken, terwijl nog altijd meer dan 15% van de jongeren werkloos is.
De koopkracht is jaar op jaar verlaagd, terwijl voor economisch herstel verbetering van de koopkracht hard nodig is.
En wat betreft de lastenverlaging:
Nu de feiten op tafel liggen, blijkt dat tegenover de zogenaamde belastingverlaging van het kabinet een belastingverhoging staat, die veel hoger is.
De inkomstenbelasting gaat volgend jaar niet omlaag, zoals de coalitie en neppositie hebben rond lopen bazuinen, maar juist omhoog.
“Het tarief in de eerste schijf wordt juist (met 0,25%-punt) verhoogd.
Dit is ongunstig voor de koopkracht van alle huishoudens,” zegt het CPB letterlijk.
Kan de MP toegeven dat met het voortdurend lekken van foute informatie mensen op het verkeerde been zijn gezet?
Is de MP bereid deze verhoging om te zetten in een verlaging zoals de bevolking wekenlang is beloofd?
Het kabinet roept schaamteloos dat er 100.000 banen bijkomen. Terwijl het beleid dit niet bevordert en er geen enkel plan onder ligt.
Het tegendeel zien we wel. Tienduizenden banen gaan verloren in de zorg en in de bouw.
Rechters in Nederland luiden de noodklok: 2016 wordt volgens hen een rampjaar, als alle bezuinigingen op de rechtsstaat en de rechtszekerheid doorgaan.
Steeds meer burgers wordt onrecht aangedaan, maar steeds meer mensen kunnen het niet meer betalen om hun recht te halen.
Onze rechtsstaat leidt onder de bezuinigingen, de rechtsbescherming van gewone mensen loopt gevaar.
Ouderen worden gedwongen om langer thuis te blijven wonen. Dat is wat anders dan een vrije keuze. Voor hen is er geen plek meer in een verzorgingshuis.
En tegelijkertijd breekt het kabinet de thuiszorg af.
Dit alles kan niemand meer uitleggen.
Maar de premier mag het van mij proberen.
Het zijn allemaal maatregelen die de tweedeling in ons land nóg verder vergroten.
Die ervoor zorgen dat mensen cynisch worden.
Mensen verliezen het vertrouwen dat de politiek er is om problemen op te lossen.
Mensen verliezen het vertrouwen dat de politiek er ook is voor hén.
Het kabinet is het contact met de samenleving kwijt. Het gaat alleen nog over de cijfers, niet meer over de mensen.
Hoop op verandering, perspectief op verbetering.
Dit kabinet biedt het opnieuw niet.
Het is een bewuste keuze voor grotere verschillen en minder solidariteit.
Een verarmingspolitiek, die door alle partijen in deze coalitie wordt omarmd.
Niet voor niets wordt minister Dijsselbloem binnen de VVD met trots de beste VVD-minister in het kabinet genoemd...
Dat moet en kan beter.
Dat kan door nú te investeren in de bouw en renovatie van huurwoningen. Zet de verhuurdersheffing om in een investeringsplicht. Daarmee lossen we de woningnood op, maken we woningen duurzamer en helpen we 80.000 bouwvakkers aan het werk.
Dat kan door de BTW te verlagen en de koopkracht te verbeteren. Daarmee helpen we het midden- en kleinbedrijf en krijgen we de economie aan het draaien.
Het kan anders als we studenten niet dwingen tot bijbeunen maar de ruimte geven om te studeren.
Het kan anders als we durven te kiezen voor goede thuiszorg door vakmensen die nu worden ontslagen. Daar kunnen we banen redden én de zorg verbeteren.
Het tarief in de eerste schijf van de inkomstenbelasting moet omlaag. Terwijl het kabinet dit verhoogt.
Dat kan, door de allergrootste vermogens een eerlijke bijdrage te laten leveren en mensen met een gewone spaarrekening te ontzien.
Er wordt terecht geklaagd over de almaar stijgende lasten op arbeid.
Maar het is toch ongeloofwaardig dat juist de partijen die dit het hardst roepen, de afgelopen jaren die lasten alleen maar hebben verhoogd?
Het percentage wat werknemers in Nederland bijdragen aan belastinginkomsten is de afgelopen jaren steeds verder gestegen. En is nu zelfs 57 procent.
En waar blijft de verontwaardiging over de nog veel harder dálende belastingen op grote vermogens en op grote winsten?
Van de totale belastinginkomsten komt in Nederland slechts 13,3% uit belasting op kapitaal. Gemiddeld in Europa is dat 20,5%.
Hoe is het toch mogelijk dat dit kabinet niet komt met een analyse van de enorme scheefgroei in rijkdom die we nu in ons land meemaken?
Erkent het kabinet dat de ongelijke vermogensverdeling een groot probleem is voor ons land?
Is de premier het met de SP eens dat de belasting op arbeid zo hoog is geworden, juist omdat de belastingen voor het grootbedrijf en op kapitaal stelselmatig zijn verlaagd?
Graag een reactie.
Ons land is een paradijs voor mensen die veel geld verdienen, zonder hun handen vuil te hoeven maken.
Geld met geld verdienen wordt door het kabinet beloond, met belastingvrijstellingen of uitstel van het betalen van belasting.
De belasting die geheven wordt op vermogen treft in de praktijk vooral de kleine spaarder en de middeninkomens.
Zij betalen 1,2% belasting over hun spaargeld, terwijl zij dat aan rente nauwelijks ophalen.
Gewone burgers betalen een steeds hogere rekening, omdat de politiek het grootkapitaal in de watten legt.
Ons huidige belastingstelsel is een kopstoot voor de gewone man die zijn belastingen betaalt. En een omhelzing voor de vermogende die belasting wil ontwijken.
Dit belastingstelsel is onhoudbaar en dat weet de premier zelf ook. Graag een reactie.
Sinds onder Paarse coalities het marktdenken is geïntroduceerd in de publieke sector, is een cultuur ontstaan van peperdure schaalvergrotingen en immoreel graaigedrag.
Een managers-cultuur en een wantrouwen tegenover de mensen op de werkvloer.
Dat heeft geleid tot veel bureaucratie en tot veel frustratie.
Er is een enorme hervorming nodig om dit eruit te krijgen. Dan pas kun je spreken van een publieke sector die de samenleving dient, die betaalbaar is en blijft en is gebaseerd op solidariteit, op vertrouwen en hoopgevend is voor al die mensen die dit nodig hebben.
In wat voor land komen we terecht, als ouderen niet meer de zorg kunnen krijgen die ze nodig hebben?
Een land waarin tienduizend ouderen op een wachtlijst staan voor een plek in het tehuis, terwijl tegelijk massaal verzorgingshuizen worden gesloten.
Het kabinet noemt deze mensen ‘wenswachtenden’.
Je moet maar durven om mensen zó weg te zetten en problemen zó weg te moffelen. Wat vindt de premier nu eigenlijk van deze term?
De SP staat voor goede zorg voor iedereen die dat nodig heeft.
Daarom doen wij al jaren voorstellen om de kwaliteit te verbeteren, de kosten in de hand te houden en bureaucratie te schrappen.
Met ons voorstel voor inkomensafhankelijke premies, wordt de zorg betaalbaar voor iedereen.
Met ons voorstel om artsen in loondienst te brengen, besparen we flink op de kosten.
Met ons voorstel om de farmaceutische industrie aan te pakken, worden geneesmiddelen fors goedkoper.
De SP stelt voor om de winsten van zorgverzekeraars af te romen.
Zij boerden namelijk weer goed in 2013 en maakten bijna anderhalf miljard euro winst.
Het eigen risico raakt mensen hard. En straks nog harder, als het stijgt naar 375 euro. Steeds meer mensen mijden zorg.
Een vrouw die haar kiezen moeten laten trekken, maar dat alleen nog kan betalen door haar vakantiegeld er aan op te maken.
Een ouder echtpaar. Beide afhankelijk van medicijnen.
Maar hij gaat niet meer naar de huisarts.
Samen zitten ze in een betalingsregeling bij Menzis.
Waar de zorg wordt afgebroken, moeten mantelzorgers de zorg overnemen. Maar ook die worden door deze coalitie hard gepakt.
Zij moeten nóg meer zorgen voor anderen, terwijl velen al overbelast zijn. Mensen die zorgen voor anderen moeten daar veel voor inleveren. Ook financieel.
Mensen die de gevolgen van de bezuinigingen op de zorg willen opvangen, wordt dit onmogelijk gemaakt.
Is dit de samenleving die de premier voor ogen heeft?
Is dit voor deze liberaal een land om trots op te zijn?
Huisartsen zijn woedend. Over hoe de minister van Volksgezondheid hun bezwaren tegen het stijgen van het eigen risico gewoon van tafel veegt.
Het kabinet beweert met droge ogen dat bijna niemand zorg mijdt door de hoge kosten van het eigen risico.
De huisartsen weten dat dit een leugen is. Dat het omgekeerde waar is.
En het kan zoveel beter.
De SP heeft onlangs laten zien dat geld dat bestemd was voor de zorg al jaren aan andere dingen wordt uitgeven.
We hebben aangetoond dat sinds 2001 zeker 70 miljard euro van de AWBZ-premies níet naar de langdurige zorg is gegaan.
Opeenvolgende kabinetten hebben dit geld aan andere zaken besteed. En ondertussen u en mij proberen wijs te maken dat er tekorten zouden zijn in de zorg.
Wij kunnen de zorg betaalbaar houden én menselijker maken.
Bijvoorbeeld door het Centrum Indicatiestelling Zorg – het CIZ – af te schaffen. Dat bespaart bureaucratie en geeft zorgpersoneel meer zeggenschap.
Laten we einde maken aan de stroom van keurmerken die de zorg overspoelen. Ze voegen veel papier, maar geen kwaliteit toe.
En wat zegt de premier van een duidelijke maximumnorm aan bureaucratie en overhead in de zorg?
Is hij bereid dit voorstel dat de SP en de PvdA vorige week deden te omarmen?
Bij de woningcorporaties zijn miljarden verloren gegaan door het winstbejag van enkelen.
Allemaal mogelijk gemaakt door het kabinetsbeleid van marktwerking en uitverkoop.
Huurders krijgen te maken met explosieve huurverhogingen, die zij gewoon niet meer kunnen betalen.
Zij teren in op hun spaargeld. Gaan niet meer op vakantie.
Té hoge huur is een probleem dat honderdduizenden Nederlanders treft.
De armoede onder huurders neemt toe.
De huizenprijzen zijn fors gedaald. En toch moet voor huizen van minder waarde steeds meer huur worden betaald.
Kan de minister president uitleggen waarom dit zo is?
En terwijl de huren fors omhoog gaan, neemt de invloed van huurders op hun corporatie juist snel af.
Waarom kunnen huurders niet ingrijpen als types als Erik Staal de corporatie plunderen en er met de miljoenen vandoor gaan?
Is de premier bereid om vergaande stappen te zetten om huurders meer macht te geven zodat zij kunnen ingrijpen als bestuurders er een potje van maken?
Wij moeten onze jongeren voorbereiden op de toekomst. Zodat zij verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf, en voor anderen.
Maar steeds meer jongeren lopen vast.
Iemand die van het praktijkonderwijs af komt kan geen kant op. Voor deze jongeren zijn bijna geen banen meer in de zorg en de ondersteuning, die zijn steeds meer weg bezuinigd.
Doorstromen naar het MBO kan ook niet meer, vanwege de toets voor taal en rekenen. Dat is voor deze jongeren een stap te ver.
Naar een sociale werkplaats dan? Die worden op initiatief van dit kabinet gesloten.
Naar de dagbesteding dan? Die is er na decentralisaties vaak ook niet meer.
De arbeidsmarkt op? Geen enkele kans. Na hooguit twee –drie jaar tijdelijke contracten zijn ze te duur, en uit het zicht van hun begeleiding.
Kan de minister-president jongeren die praktijkonderwijs hebben gedaan, vertellen hoe het nou verder moet?
Kan de premier deze jongeren uitleggen waarom ze zijn opgeleid voor werkloosheid en armoede? Graag een uitgebreide reactie. Wat is hun perspectief nog???
De lerende economie die het kabinet zegt te willen komt niet van de grond als we niet leren van gemaakte fouten.
Het rendementsdenken in het onderwijs zet een rem op innovatie.
Studenten worden opgejaagd om zo snel mogelijk hun opleiding af te raffelen. Zo krijgen we magnetron-onderwijs: snel en smakeloos.
Er zijn in de begroting zeker ook plannen die het onderwijs verbeteren. Daar is de SP blij mee. Maar het grote probleem zit hem erin dat het geld voor deze plannen wordt gehaald bij de studenten. Zij krijgen geen beurs meer en worden overgeleverd aan een schuldenstelsel.
We moeten investeren in beter onderwijs, in bijscholing van personeel, in het delen van kennis en in een slimme industriepolitiek, waarbij de overheid bedrijven steunt in hun duurzame ontwikkeling. Maar laat studenten studeren voor een toekomst zonder zich in de schulden te laten steken. Stop die waanzin van dit schuldenstelsel.
Duurzaamheid is een opmerkelijke witte vlek voor dit kabinet.
Duurzame energie, duurzaam voedsel, een duurzame economie.
Dat zijn niet dingen die je in één kabinetsperiode kunt regelen, maar wel zaken waarmee nu een begin moet worden gemaakt.
We zien het nog nergens. Een kabinet dat alleen op de cijfers let, heeft geen oog voor de toekomst.
Nederland moet verduurzamen. Het probleem is dat het woord ‘duurzaam’ zo veelomvattend is, dat het voor niemand meer een duidelijk handelingsperspectief biedt.
Nederland zit nog altijd op een schamel percentage van 4% duurzaam opgewekte energie. Hoe komt dat? In welke sectoren is de weerzin zo groot, kan de MP mij vertellen om welke bedrijven het gaat? En hoe krijgt hij ze mee?
Laten we zoveel mogelijk duurzame energie lokaal opwekken, met zonnepanelen of op andere manieren. Het gaat dan niet eens om de megawatts, maar om het enorme sociale kapitaal wanneer je met je familie, je woonblok, je straat, of je buurt, in je eigen energiebehoefte kan voorzien. Investeer dus harder in alternatieve energiebronnen.
Geef duidelijk aan waar verliezen kunnen worden tegengegaan. Kom met concrete voorstellen om de voorkomen dat de industrie kolossale hoeveelheden restwarmte loost op open water. Dat is toch doodzonde?
Er moet op dit terrein zoveel meer gebeuren. Wat is de reactie van de premier hierop?
Dan iets heel anders.
Nederland is de afgelopen zomer getroffen door een vreselijke aanslag.
De lange stoet met rouwauto’s heeft op ons allemaal diepe indruk gemaakt.
De ongelofelijke hoeveelheid mensen die langs de weg de laatste eer bewees aan de slachtoffers.
De bloemen, het applaus – en juist de stilte.
Het zijn beelden die we nooit zullen vergeten. Nederland heeft de slachtoffers van vlucht MH17 een waardig afscheid gegeven, na hun zo noodlottig verlopen reis.
Het kabinet heeft daags na de ramp de juiste prioriteiten gesteld. Daarvoor verdienen de premier en de minister van buitenlandse zaken onze complimenten.
Dat was belangrijk. Voor de nabestaanden van de slachtoffers en voor de rest van Nederland.
Voorzitter, deze zomer stond bol van internationale spanningen. Een citaat van de minister van Buitenlandse Zaken:
‘Bij iedere strategie die wij voor de regio [het midden-oosten] bedenken en uitwerken, moeten wij er heel erg voor oppassen dat wij naar aanleiding van goedbedoelde stappen niet met effecten te maken krijgen die vervolgens veel erger zijn.’
Dat zijn wijze woorden.
Na de aanslagen op de Twin Towers op 11 september 2001 hebben de neo-conservatieven in de VS kans gezien de macht te grijpen, de haviken kregen president Bush in hun greep.
Besloten werd om Afghanistan, één van de armste landen ter wereld, aan te vallen, in eerste instantie met massieve bombardementen, later met militairen op de grond.
Het doel: het ontmantelen van de Taliban-regering en het vernietigen van Al-Qaida.
We zijn nu dertien jaar verder: wat heeft al dat geweld ons opgeleverd?
Zijn de mensen daar nu zoveel beter af?
Dat daarmee de duizenden doden, gewonden en getraumatiseerden gerechtvaardigd kunnen worden?
Niet lang daarna begonnen de VS en het Verenigd Koninkrijk een aanval op Irak, een illegale oorlog onder het valse voorwendsel dat Saddam Hussein zou beschikken over massavernietigingswapens.
Irak is nu al meer dan tien jaar een poel van ellende, onder andere veroorzaakt door de diepgewortelde haat tussen verschillende bevolkingsgroepen.
Beide voorbeelden laten zien dat interveniëren in een land nieuwe, vaak heviger problemen veroorzaakt.
Deze voorbeelden laten ook zien dat de bevolking de prijs betaalt, in de vorm van doden en gewonden, maar ook van de vernieling van infrastructuur en voorzieningen.
Veel mensen moeten vluchten en komen terecht in erbarmelijke kampen.
Er kan geen misverstand over bestaan hoe verwerpelijk de Taliban en al helemaal Al Qaida zijn.
Ook wij walgen van IS, de fascistische moordbrigade van het moslimfundamentalisme.
Maar de opkomst van IS kan niet worden losgekoppeld van de chaos in Syrië en de systematische achterstelling van de soennieten onder Maliki in Irak.
Geschiedenis is een aaneenrijging van oorzaak en gevolg, waarbij alles met alles samenhangt. Alles is constant in beweging.
Te vaak hebben politici in de recente geschiedenis gedacht dat de wereld maakbaar is.
Te vaak is gedacht dat met geweld nieuwe staten met nieuwe verhoudingen konden worden geschapen.
Steeds kwamen we bedrogen uit, steeds moesten we weer ontdekken dat de wereld net iets ingewikkelder is.
IS moet bestreden worden, maar met zo min mogelijk schade.
IS moet verhinderd worden rijk te worden van de olieopbrengsten.
Humanitaire nood moet worden gelenigd.
We mogen niet meegaan in het steeds verder volpompen van de regio met wapens. Als daar aan één ding géén gebrek is, is het aan wapens.
Terecht heeft de wereldgemeenschap geleerd van het verleden en daarom niet meegeholpen aan de bewapening van het verzet in Syrië.
Door schade en schande wijs geworden ziet president Obama af van boots on the ground in Irak en Syrië.
Onze les is dat bij binnenlandse conflicten en regionale conflicten bescheidenheid, behoedzaamheid en terughoudendheid moet worden betracht.
Veel te vaak is het middel erger dan de kwaal gebleken.
Conflicten elders in de wereld leiden ook tot tegenstellingen in onze buurten.
Als extremisten voet aan de grond krijgen en bevolkingsgroepen tegen elkaar worden opgezet.
Jarenlang heeft de politiek weggekeken terwijl de integratie mislukte en de segregatie toenam.
Wat heeft de premier geleerd van de snelle radicalisering van mensen, het gemak waarmee zij geïsoleerd raakten van de samenleving en de haat waarmee dat gepaard ging?
Een miljoen moslims in Nederland is trots om hier te wonen.
Zij willen hier leren, werken en samenleven.
Zij willen - net als wij - dat het kabinet geen paniekvoetbal speelt, maar de problemen aanpakt die een kleine groep extremisten veroorzaakt.
Wanneer gaat het kabinet weer een integratiebeleid voeren en de segregatie bestrijden?
Hoe gaan we ervoor zorgen dat mensen niet isoleren van de samenleving, maar een bijdrage gaan leveren? Waarom weigert het kabinet te komen met een plan om hier samen écht werk van te maken?
Mensen die iets willen ondernemen moeten we niet tegenwerken, maar juist op weg helpen.
Toekomstige generaties zullen kritisch naar ons kijken.
En vragen waarom deze crisis niet gebruikt is om de omslag te maken naar een duurzame toekomst.
Schone energie, aanpak van vervuiling en bescherming van de natuur.
Zij zullen zich afvragen waarom enkele jaren na de crisis het in de financiële sector weer back to business werd en een nieuwe crisis niet voorkomen is.
Toekomstige generaties zullen zich afvragen waarom de oorzaken van de crisis niet zijn weggenomen.
Waarom de financiële markten niet harder zijn aangepakt.
Waarom de sociale zekerheid niet verzekerd is.
Waarom de tweedeling niet bestreden is.
Is ouderdom nog steeds een zegen, of vooral een last?
Is goed onderwijs er voor iedereen, of alleen voor de rijken?
Is goede gezondheidszorg een recht, of een eigen risico?
Hebben we straks nog een baan, of alleen een flexibel contract?
Is de politiek er straks nog voor de gewone burgers, of alleen voor de grote bedrijven?
Kunnen mensen de toekomst met vertrouwen tegemoet zien, of hebben zij het vertrouwen in de politiek verloren?
Ik vraag het ook de premier. Hoe maken wij Nederland beter?
In wat voor land wil hij leven?
Wat voor land wil hij voor onze kinderen achterlaten?
De twee partijen die het kabinet vormen hebben niets meer wat hen bindt. Er is geen gezamenlijk doel, laat staan een gedeelde visie. Voorstellen worden doorgeschoven, verantwoordelijkheden afgeschoven. Is dit kabinet uitgeregeerd?
