Tiny Kox in Rusland: voorbereidingen in Moskou
Zondag 4 maart kiest Rusland een nieuwe president. Internationale waarnemers bekijken in hoeverre die verkiezingen vrij en eerlijk verlopen. SP-senator Tiny Kox leidt de waarnemingsmissie van de Raad van Europa en houdt een dagboek van zijn bevindingen bij.
Dag 2: voorbereidingen in Moskou
Drukke dag vandaag in Moskou. Eerst bijpraten met de 30-koppige delegatie van de Raad van Europa, die van alle kanten van het continent in de afgelopen uren in Moskou is neergestreken. Uit Servië, Turkije,Ierland, Oekraïne, Estland. Zweden, Frankrijk, Italië, Polen, Zwitserland, Duitsland, Azerbeidjan, Engeland en een heleboel andere landen. Allemaal lid van de Raad van Europa en dus betrokken bij het observeren van verkiezingen in lidstaten van de organisatie. Iedereen krijgt te horen waar we op verkiezingsdag allemaal zullen zijn. In Moskou, in Sint Petersburg, maar ook in Zuid-Rusland, in het noorden en zelfs in het Verre Oosten van dit onmetelijke land.
Voordat we daar allemaal naar toe gaan, praten we vandaag met de voorzitter van de Centrale Kiesraad, die belast is met het toezicht op de verkiezingen. Hij staat onder zware kritiek, ook van ons, omdat er teveel niet goed georganiseerd is en teveel fout gaat. Hij erkent dat hij lering trekt uit mijn eerdere rapport, tenminste ten dele. Hij geeft aan wat er mede daardoor sinds de parlementsverkiezingen verbeterd is. Webcams in alle stembureaus, transparante stembussen, betere protocols. Veel stembureauvoorzitters zijn vervangen sinds december. Desalniettemin blijven de klachten binnen komen. Vooral van oppositiepartijen. Teveel aandacht voor de minister-president in het dagelijkse nieuws, problemen met het organiseren van bijeenkomsten en bezoeken,vooral in de veraf gelegen regio's en zo meer. Als het aan hemligt worden veel van de overbodig complexe regels afgeschaft. Hij wil een voorbeeld nemen aan Amerika. Daar mag alles, denkt hij. Dat valt te bezien. Maar vergeleken met de botte ontvangst in november, is het nu vriendelijkheid troef. Je moet ergens beginnen, denk ik. Na een korte rondleiding door het hoofdkwartier vanwaar zondag alle uitslagen door hem bekend gemaakt zullen worden, neem ik afscheid van hem.
In de loop van de dag ontvangen we de kandidaten voor het presidentschap of, als ze zelf op campagne zijn, hun plaatsvervangers. Veel nieuws horen we niet. Iedereen gaat voor faire verkiezingen, iedereen vreest dat er toch nog veel verkeerd zal gaan komende zondag. Ja, er is veel veranderd sinds december 2011. Maar nee, garanties op eerlijke verkiezingen op 4 maart biedt dat nog niet. Iedereen is nieuwsgierig wat er wel en niet gaat gebeuren. Op de verkiezingsdag – maar ook in de dagen daarna.
Vladimir Putin verschijnt niet. Nog steeds te druk. Ik overleg met de voorzitter van de commissie voor buitenlandse zaken van de Staatsdoema. Hij zal ervoor zorgen dat we in ieder geval een plaatsvervanger van de premier te spreken krijgen. Fijn, zeg ik – maar het is jullie probleem. We spreken met iedereen die ons spreken wil. En als iemand niet verschijnt, ook goed. Dat rapporteren we dan maandag in de persconferentie.
In de avond spreek ik met de vertegenwoordiger van het Britse voorzitterschap van de Raad van Europa. Tot mei zijn de Britten de eerstverantwoordelijken voor de gang van zaken in de organisatie en dus zijn ze geïnteresseerd in wat in de grootste lidstaat gebeurt. Daarna tref ik nog een aantal prominente Russen die me hun visie op de recente ontwikkelingen willen vertellen, off the record. Ook goed. Ik luister wel. Kan allemaal helpen om tot een goed eindoordeel te komen.
Maar eerst maar eens even slapen. Het is al laat.