Ook SP’ers gaan Europa-les geven
Nederlandse ambtenaren die voor de EU werken gaan op 14 april gastlessen geven op hun oude school, zo heeft de regering aangekondigd. Omdat er veel kanttekeningen zijn te plaatsen bij de visie van de regering op het huidige Europa zal de SP hetzelfde doen. “Volksvertegenwoordigers, bestuurders en beleidsmedewerkers van mijn partij zijn op 14 april 2008 beschikbaar om het verhaal over de EU compleet te maken,” zei Harry van Bommel vandaag in de Tweede Kamer. Daar spraken Kamerleden, regering en Europarlementariërs over de staat van de Europese Unie.
De belangrijkste punten uit bijdrage van Harry van Bommel aan het debat:
Na de honderd dagen tournee komt het Kabinet opnieuw naar de burger toe. Nu met de Europese Unie in de aanbieding. De staatssecretaris gaf in het televisieprogramma Pauw en Witteman alvast een voorproefje met leuzen als: ‘Europa is er, ’t gaat niet meer weg’ of ‘Europa, wen er maar aan’. De SP vraagt zich af of deze communicatiestrategie, waarbij de Europese Unie wordt voorgesteld als een chronische ziekte waar de patiënt mee zal moeten leren leven bij burgers een positief Europa gevoel zal opwekken. Welk reclamebureau staat de regering in ’s hemelsnaam bij? Hier rijst het vermoeden dat van hetzelfde bureau gebruik wordt gemaakt dat de regering naar de nederlaag leidde bij het referendum in 2005.
Voorzitter, René Cuperus, van de Wiardi Beckman Stichting van de Partij van de Arbeid beschreef het treffend in de Volkskrant een dag later: ‘Je moet maar durven. Het ene moment boor je burgers een referendum door de neus, het volgende moment roep je, als het geen kwaad meer kan, op tot een nieuw Europadebat. Dat is op zijn minst een kwestie van botte timing.’ Dat ben ik volledig met Cuperus eens.
Natuurlijk moet de burger worden uitgelegd waar Europa en het nieuwe verdrag over gaan. Maar omdat het kabinet eerst als een dief in de nacht het parlement de facto één van de belangrijkste rechten, dat van initiatief, in een parlementaire democratie heeft ontstolen, is dit debatcircus natuurlijk een gotspe. Waarom beperkt u zich niet tot informatie? Ongetwijfeld scheelt dat ook bakken met geld.
De regering heeft aangekondigd dat Nederlandse ambtenaren die voor de Europese Unie werken op 14 april volgend jaar gastlessen gaan geven op hun oude school. Omdat er veel kanttekeningen zijn te plaatsen bij de visie van de regering op het huidige Europa zal de SP hetzelfde doen. Volksvertegenwoordigers, bestuurders en beleidsmedewerkers van mijn partij zijn op 14 april 2008 beschikbaar om het verhaal over de EU dat de regering die dag gaat verspreiden compleet te maken. Inschrijving kan vanaf heden. Er zijn geen kosten aan verbonden. Tegen de staatssecretaris zeg ik dan ook: ‘De SP is er en gaat niet meer weg. Wen er maar aan!’ Dat is geen dreigement. Dat is een belofte.
Had een referendumcampagne nog ertoe geleid dat de voor en tegens van het nieuwe verdrag werden besproken, nu is het maar de vraag of de kritische geluiden ook aan bod komen. Zeker niet als sceptici moeten wachten op geld uit het Europa-fonds. Expliciete tegenstanders van het nieuwe EU verdrag kregen na lang zeuren € 40.000 uitgekeerd van de beschikbare € 2,5 miljoen. Wel werd er € 225.000 uitgetrokken voor de Nationale Eurometer dat verscheen op de omroep MAX met centrale boodschap dat het wel meeviel met de prijsstijgingen bij de introductie van de Euro. Dat er ook nog iemand was van het NIBUD met tips hoe zuiniger om te gaan was wel de grootste belediging van oudere kijkers. Nu bleek het ook nog allemaal hun eigen schuld te zijn; ze hebben een gat in hun hand.
De SP plaatst grote vraagtekens bij de oprechtheid waarmee de regering aan herstel van vertrouwen van de meerderheid van de bevolking in de Europese samenwerking. Met de gang van zaken rond het hervormingsverdrag lijkt de Europese samenwerking eerder gebaseerd op wantrouwen van de Europese regeringsleiders tegenover haar eigen bevolking. Zo zei de Franse president Sarkozy onlangs: ‘Er is een kloof tussen burgers en regeringen. Een referendum nu zou Europa in gevaar brengen. Er zal geen Verdrag zijn als we een referendum zouden hebben in Frankrijk, wat opnieuw zou worden gevolgd door een referendum in het Verenigd Koninkrijk.’
Het referendum over de Europese Grondwet heeft niet geleid tot meer kennis bij de burger over Europa, zegt het Kabinet. Maar is dat gebrek aan kennis over Europa een gevolg van te weinig informatie of valt het huidige Europa gewoonweg niet te begrijpen? Wie begrijpt er bijvoorbeeld hoe het kan dat al voor de dertiende keer op rij de Europese Rekenkamer geen goedkeurende verklaring heeft kunnen uitgeven over de EU-begroting?
Verspilling Ook onbegrijpelijk is het rondpompen van geld. Voor lagere overheden is Europa naast een extra subsidieloket geworden. Gemeenten en de provincie Noord-Brabant proberen bij de EU veel geld los te peuteren voor verbeteren van spoorzones. Europa betaalt mee aan het omtoveren van een straat hier in Den Haag tot een Avenue Culinair met talloze restaurants. De EU financiert een deel van de promotie van de Canarische Eilanden als vakantiebestemming. Wat is dat voor waanzin? Laat de EU dat geld besteden in de armere nieuwe lidstaten zodat daar aan echte ontwikkeling ontstaat. Dan heeft dat meteen een wenselijk dempend effect op de volksverhuizing uit de Oost-Europese lidstaten naar landen als Nederland.
Inmenging Als Europa is en blijft vooral één markt. Misschien geen superstaat, maar dan toch zeker een supermarkt. Ook daarin slaat de EU door. De Zweeds overheid wil de verkoop van alcohol beperken maar wordt daarin gedwarsboomd door marktregels van Europa. Vijf Europese landen zien een publiek belang bij steun aan een publieke omroep; mag ook niet van Europa, want is staatssteun. Nederland wil gokverslaving tegengaan door beperking van de casino’s. Europa zegt ‘nee’ want dat is concurrentievervalsend. Voorzitter de EU wordt zo de vijand van nationale beleidsmakers die willen opkomen voor gerechtvaardigde publieke belangen.
De SP vraagt zich af of de EU wil leren van het verleden. Ben Bot, voormalige minister van Buitenlandse Zaken wil dat wel. Hij zei deze maand terecht: ‘Er was veel onvrede over de uitbreiding – terecht volgens mij, want we hebben veel te snel uitgebreid. Bij die nieuwe landen zagen we wel erg veel door de vingers, er waren er zeker vier of vijf echt nog niet klaar voor toetreding.’ Deelt de regering achteraf dat oordeel? De SP-fractie doet dat in ieder geval wel.
Uitbreiding Een van de gevolgen van de uitbreiding is dat lidstaten zoals Nederland grote problemen hebben met de opvang van werknemers uit Oost-Europa. Een ander gevolg van de snelle uitbreiding is dat we een Unie hebben van landen die zeer van elkaar verschillen in normen en waarden terwijl de Nederlandse burger verwacht dat gezien hun EU lidmaatschap er minimale overeenstemming over bestaat. Met het opgeven van veto’s spreekt het Kabinet ook het vertrouwen uit dat dit het geval is. De SP heeft dat vertrouwen niet en zet kanttekeningen bij het beeld van de EU als waardengemeenschap en waarschuwt voor de risico’s. De Britten hebben dat aanzienlijk beter begrepen en houden de EU op een aantal terreinen zoals justitie en binnenlandse zaken op afstand. De scepsis van de Britten kwam ook mooi tot uitdrukking in de weigering van premier Gordon Brown om op te treden in het circus Lissabon. Kom daar maar eens om bij de Nederlandse regering.
Justitie Ook moeten we vertrouwen hebben in rechterlijke uitspraken van EU-partners wanneer ze gebruik maken van het Europees arrestatiebevel, waarmee Nederland gedwongen is mensen uit te leveren. Maar ook een land als Frankrijk hanteert duidelijk ander normen dan wij gewend zijn. Zo kan het dat een vrachtwagenchauffeur als Klaas-Jan Bolt, die ook op basis van dat Europees arrestatiebevel is opgepakt, al tweeënhalf jaar in voorarrest zit zonder voor de rechter te zijn gebracht. In Frankrijk kan dat wel oplopen tot vijf jaar. Als de verschillen op juridisch gebied zo groot zijn, moet je de eigen beleidsruimte niet inperken door het opgeven van vetorechten.
Wij maken ons dan ook zorgen over verdere plannen voor een Europees officier van justitie, een Europees surveillancebevel, maar ook plannen voor eigen EU politie-eenheden om bijvoorbeeld supportersgeweld aan te pakken. Met welke normen wordt de Nederlandse burger straks geconfronteerd?
Europees buitenlandbeleid? De EU wil Afrika officieel helpen armoede te bestrijden maar probeert via handelsakkoorden de Afrikaanse markt open te breken voor haar producten. Met als gevolg dat de Afrikaanse markt kapot word geconcurreerd. Ook haar plannen voor arbeidsmigratie zijn enkel opgezet om haar eigen arbeidsmarkt te bedienen, zonder oog voor de brain drain waar Afrika last van heeft. Uit cijfers uit 2000 bleek al dat bij een groot deel van de Afrikaanse landen de meerderheid van de daar opgeleide artsen in het westen werken. Het doet ons het ergste vermoeden over de huidige situatie, laat staan wat het effect zal zijn als de EU zich ook mengt in de concurrentiestrijd met andere landen.
Wat betreft het buitenlandbeleid heeft de EU grote ambities met de komst zoals afgesproken in het nieuwe verdrag van een hoge Vertegenwoordiger voor het Europees Buitenlands en Veiligheidsbeleid, met eigen diplomatieke dienst. Ook zagen we vorige maand de benoeming van de Eerste EU ambassadeur en kwam de Europese Commissie met het plan voor EU-stickers in paspoorten. Maar net als ten tijde van de Irak-oorlog en nu ten aanzien van de toekomst van Kosovo geldt op het buitenlands beleid dat de EU tot op het bot is verdeeld. De ambities om tot een gemeenschappelijk beleid te komen op dat terrein worden maar beter in de koelkast gezet. Of liever nog: in de diepvries.