"Splitsing energiebedrijven is een slecht idee"
De SP is tegen de splitsing van energiebedrijven in een netwerkbedrijf en een handelsbedrijf. De Tweede Kamer behandelt deze maand de splitsingswet van minister Brinkhorst (EZ). De SP beschouwt de splitsing als een opmaat voor privatisering van de energiedistributiesector. Ook het personeel van de energiebedrijven voert via de site www.splitsingnee.nl actie tegen de splitsing.
Tweede-Kamerlid Ewout Irrgang geeft een toelichting op het SP-standpunt:
Volgens Brinkhorst is de splitsing van eigendom nodig om de eerlijke concurrentie tussen energiebedrijven te bevorderen. Daarvan zou de consument uiteindelijk profiteren in de vorm van lagere prijzen en meer keuzevrijheid. Maar Brinkhorst bedrijft propaganda. Zijn wetsvoorstel is de sluitsteen van een groot aantal wetswijzigingen die sinds Paars 1 zijn doorgevoerd, die tot doel hebben om de energiesector - tot 1994 nog een publieke taak - over te laten aan de vrije markt. Die ontwikkeling is op hoofdlijnen steeds gesteund door VVD, CDA, PvdA en D66.
Inmiddels zijn de energieproductiebedrijven (de elektriciteitscentrales) al grotendeels in particuliere handen gekomen van concerns als Elektrabel en Eon. De energiedistributiebedrijven zijn nog eigendom van gemeenten en provincies, maar ze zijn zich afgelopen tien jaar steeds meer als commerciële bedrijven gaan gedragen. Service die geld kost is afgeschaft: advies over de veiligheid van woninginstallaties verdwenen, de lokale kantoren opgeheven en vervangen door callcentres waar je uren aan het lijntje gehouden wordt.
Klanten kunnen nu overstappen van de ene leverancier naar de andere. Of ze daar erg gelukkig van worden is de vraag. De feitelijke prijsverschillen tussen leveranciers zijn minimaal, wel is er een wildgroei van speciale formules met veel kleine lettertjes waarvan de betekenis pas achteraf duidelijk wordt. Zo verkopen bedrijven als Oxxio en GreenChoice veel contracten voor bepaalde tijd. Die kan je niet zo maar zonder schadevergoeding opzeggen, zoals klanten ontdekken als ze gaan verhuizen.
Ook is duidelijk dat de energiebedrijven zich tegenwoordig bikkelhard opstellen jegens wanbetalers, of de mensen die zij als zodanig bestempelen.
Tenslotte is duidelijk dat de splitsing grote risico’s oplevert voor de leveringszekerheid op lange termijn en kan leiden tot financiële claims door buitenlandse financiers van de netwerken.
De SP is van mening dat de splitsing van leverings- en netwerkbedrijven onwenselijk is, en dat de bestaande energiedistributiebedrijven duurzaam in handen van de overheid moeten blijven. Het elektriciteits- en gasnetwerk is een natuurlijk monopolie. Ook is duidelijk dat gas of stroom die je van verschillende leveranciers betrekt niet verschilt, de meerwaarde van concurrentie op het net is gering, de nadelen groot.
We zouden inmiddels ook wat geleerd moeten hebben van de spoorwegen, waar aan het eind van de vorige eeuw de NS is opgesplitst in Prorail (verantwoordelijk voor de infrastructuur), NS Reizigers (reizigersvervoer), Railion (goederenvervoer, in concurrentie met enkele kleine bedrijven), NS stations en NS Vastgoed. De Berlijnse muren die onder Paars 2 gebouwd zijn hebben gezorgd voor een lagere punctualiteit, een informatiechaos bij verstoringen van de normale dienstregeling en zwarte pieten tussen de nieuwe bedrijven, nu duidelijk wordt dat de reiziger niet beter, maar slechter af is.
Steeds meer gemeentelijke en provinciale aandeelhouders, die aanvankelijk wel hun aandelen wilden cashen, beginnen in te zien dat we onze energiesector aan het verkwanselen zijn. De ministers Wijers, Jorritsma en nu Brinkhorst voeren een fundamentalistische koers, die zich niets gelegen laat liggen aan de signalen uit de praktijk. Er zal en moet geliberaliseerd worden. Er zal en moet gesplitst worden. Er zal en moet geprivatiseerd worden.
De werknemers, verenigd in actiecomité LME, zijn tegen. De energiebedrijven zelf zijn tegen. Blijkens opinieonderzoek zien de klanten het niet zitten. Alleen dit kabinet en een Kamermeerderheid ziet het nog zitten. Het lijkt de discussie over de Europese grondwet wel.