De krokodillentranen van de nertsenindustrie
Deze week besloot de Tweede Kamer dat het fokken en doden van miljoenen nertsen in Nederland in 2024 afgelopen moet zijn. Een hele overwinning, al is het jammer dat de sector nog tot 2024 door mag gaan. Het wetstraject loopt al ontzettend lang. In 2006 diende toenmalig SP-Kamerlid Krista van Velzen de wet in bij het parlement. Later voegde PvdA-Kamerlid Harm-Evert Waalkens zich bij het initiatief. Een meerderheid voor het verbod tekende zich vrijwel meteen af, maar toch duurde het nog tot 2009 voordat de Tweede Kamer stemde voor een verbod op de nertsenhouderij.
De strijd leek gestreden, maar helaas lag de Eerste Kamer dwars. Niet omdat de meerderheid niet voor een nertsenfokverbod was, maar omdat de compensatie voor de nertsenhouders onvoldoende werd bevonden. De ChristenUnie had de beslissende stem en bleek, samen met het CDA, SGP en VVD, toch wel gevoelig voor de claim van de nertsenhouders voor 1 miljard euro schadevergoeding.
De publiekscampagne van de NFE (Nederlandse Federatie van Edelpelsdierenhouders) werpt haar vruchten af. Dat was het geval bij de behandeling in de Eerste Kamer, maar nu de NFE haar campagne geïntensiveerd heeft is het hard knokken voor dierenbeschermingsorganisaties om tegen de miljoenen kostende pr-campagne in nationale kranten en TV zenders op te boksen. De boodschap van de NFE is duidelijk: de claim voor schadevergoeding bij een verbod op de nertsenhouderij bedraagt 1 miljard euro. Een belachelijke eis, maar helaas genoeg om politieke partijen te laten twijfelen.
Niet alleen wijzen de verschillende wetenschappelijke studies die onderzoek hebben gedaan naar de hoogte van een eventuele compensatie anders uit over de hoogte van een eventuele schadevergoeding, ook is het zo dat de Raad van State heeft aangeven dat een financiële schadevergoeding gewoonweg niet mag. Waarom niet? Omdat de nertsenhouders nog 12 jaar hebben om om te schakelen naar een andere bedrijfstak en dat is ruimschoots voldoende als compensatie. Desalniettemin wordt er door de Tweede Kamer nog 28 miljoen euro vrijgemaakt om de sloop van de houderijen te vergoeden. Nertsenhouders die in 2024 vervolgens nog overtuigend aan kunnen tonen dat ze zwaar in de problemen komen met hun pensioen, krijgen een aanvullende vergoeding. Een zeer ruimhartige regeling, waar bijvoorbeeld coffeeshop in de buurt van scholen, die van de een op andere dag moesten stoppen zonder enige compensatie, alleen maar van kunnen dromen.
Maar 7 procent van de Nederlanders vindt bont een legitieme reden om een dier te doden, zo wees een onderzoek in opdracht van het ministerie van ELI deze maand uit. In plaats van de maatschappelijke weerstand tegen de bontproductie serieus te nemen gaat de sector nietsontziend door. Sterker nog, toen de vossenfokkerijen in Nederland in 2008 uiteindelijk gesloten werden werd simpelweg omgeschakeld naar nertsen. Cijfers van het Centraal Bureau van de Statistiek laten vanaf de indiening van het wetsvoorstel voor een nertsenfokverbod in 2006 een toename in moederdieren zien van 40%, terwijl het aantal nertsenhouders met 11% afnam. Veel meer dieren op minder houderijen dus. Ook na aanname van de wet in de Tweede Kamer en het debat in de Eerste Kamer in 2009 blijf de sector zich uitbreiden. Nederland is inmiddels de derde exporteur van nertsenvellen ter wereld.
De vraag blijft waarom de sector zich willens en wetens blijft uitbreiden. Ondanks een meerderheid in de Tweede Kamer. Ondanks de maatschappelijke weerstand over het houden van solitaire dieren in krappe draadstalen kooitjes, enkel voor hun vacht. Is het de overtuiging dat de claim van 1 miljard euro politici uiteindelijk af zal schrikken? Is het de zelfoverschatting van de sector, dat het belang van de bio-industrie het zoals zo vaak van dierwelzijn zal winnen? Ik weet het niet, maar stel toch voor dat de Nederlandse nertsenhouders eindelijk na gaan denken over een andere tak van sport. Of over hoe ze die miljoenen van hun pr-campagne aan kunnen wenden voor een doel waar de maatschappij wel op zit te wachten. Daar hebben ze helaas tijd zat voor. Tot 2024.
Nicole van Gemert is directeur van Bont voor Dieren en kandidaat Kamerlid voor de SP
Deze column verscheen op 6 juli 2012 op www.piepvandaag.nl
