Davids velt Goliath
Tijdens de formatie eiste het CDA dat er geen parlementair onderzoek zou komen naar de steun van de Nederlandse regering aan de aanval van de VS en Engeland op Irak. Dat was één van de redenen waarom het niets kon worden tussen het CDA en de SP. Ik heb nooit begrepen hoe politieke partijen zo’n ondemocratische eis, die het parlement zijn belangrijkste wapen uit handen slaat, konden aanvaarden.
En ik was niet de enige. De overgrote meerderheid van de bevolking vond ook dat er zo snel mogelijk een onderzoek moest komen naar de werkelijke beweegredenen van de toenmalige regering die steun gaf aan een illegale, misdadige oorlog. Vorig jaar kon premier Balkenende de druk binnen en buiten de Kamers niet meer weerstaan. Hij besloot tot een vlucht naar voren, en stelde een commissie in onder leiding van Willibrord Davids. Zo kon hij de druk verminderen én een parlementaire enquête (voorlopig) voorkomen.
Deze Willibrord Davids is een mannetjesputter. Hij publiceerde met zijn commissie een meer dan vijfhonderd pagina’s tellend rapport met keiharde conclusies. Ten eerste: de premier heeft bij de standpuntbepaling van de regering geen leiding gegeven. Ten tweede: voor de oorlog bestond geen deugdelijk volkenrechtelijk mandaat. Ten derde: rapporten van de veiligheidsdiensten zijn selectief gebruikt. Vooral de twee laatste zijn in een democratie zeer ernstige conclusies. Ik hield er dan ook rekening mee dat Balkenende zou besluiten af te treden om zo de eer aan zichzelf te houden.
Het tegendeel gebeurde. Balkenende ging in de tegenaanval en schoffeerde de commissie die hij zelf had ingesteld. Na een lange dag en nacht van wachten en debat ontsnapte de premier aan een motie van wantrouwen. Maar die motie hangt nog steeds boven zijn hoofd omdat de Kamer zich nog over de inhoud van het rapport Davids moet gaan buigen.
Davids heeft Balkenende geveld. Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft ons land altijd – Korea, Vietnam, Irak, Israël, Bosnië, Kosovo, Afghanistan, WTO, Wereldbank, VN, NAVO, enzovoorts – blind achter de VS aangelopen. Daarom was de minister van Buitenlandse Zaken, De Hoop Scheffer, er destijds ook binnen drie kwartier uit. ‘De VS en Engeland willen oorlog? Dan steunen we dat. Punt.’ Al het gedoe daarna is slechts een afgeleide van deze fundamenteel foute keuze, van deze grote, politieke dwaling.
