Column: opslag van vingerafdrukken
Vorige week besloot minister van Binnenlandse Zaken Donner om de vingerafdrukken die in het kader van de nieuwe paspoortwet verzameld worden, voorlopig niet in een landelijke database op te slaan. Een wijs besluit. Niet alleen omdat de centrale database gevoelig is voor fraude en spionage, maar ook omdat daarmee een einde komt aan – wat ik noem - de koppeling van eigen voorstellen van het kabinet aan de Europese richtlijn op dit gebied.
Toen in 2009 de paspoortwet naar aanleiding van een Europese richtlijn werd gewijzigd, ging de regering namelijk verder dan de Brusselse voorschriften. De richtlijn beval slechts de opslag van de vingerafdrukken op een chip in het paspoort. Het kabinet Balkenende IV besloot echter deze eis te combineren met een voorstel tot het oprichten van een landelijke database, die ook gebruikt zou kunnen worden voor 'de opsporing van strafbare feiten' en voor 'onderzoek naar de veiligheid van de staat'. Daarmee werden Kamerleden voor de afweging gesteld of tegen Brusselse richtlijnen in te gaan of de centrale database te slikken. Als woordvoerder bij dit debat in de Eerste Kamer een onaangename en oneigenlijke afweging, die ons uiteindelijk deed besluiten tegen het wetsvoorstel te stemmen.
In haar rapport over de paspoortwet bekritiseert de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid terecht 'het gebrek aan keuzevrijheid vanwege het feit dat de nieuwe Paspoortwet een zogenaamde nationale kop op Europese implementatiewetgeving vormde.' Nederland is namelijk verplicht Europese besluitvorming om te zetten in nationaal beleid, maar door daar van alles aan toe te voegen kunnen parlementariërs uiteindelijk steeds moeilijker een zuivere afweging maken. Nationale koppen kwamen de afgelopen jaren overigens niet alleen voor bij de paspoortwet, maar bijvoorbeeld ook bij de bewaarplicht van de digitale gegevens waar toenmalig minister van Justitie Hirsch Ballin de Europese richtlijn voorzag van een extra lange bewaartermijn. In dat laatste geval liet de Eerste Kamer de regering overigens haar tanden zien en werd de minister gedwongen de termijn in te korten.
Natuurlijk kan de verleiding groot zijn voor de regering eigen voorstellen aan Europese richtlijnen te koppelen en het pakket te verkopen met de slogan 'dat het van Brussel moet'. Dit doet echter onrecht aan de werkelijkheid en ondermijnt het draagvlak voor Europese besluitvorming. Mochten er in de toekomst nieuwe stappen gezet worden richting een landelijke database voor vingerafdrukken, dan kan dat in ieder geval op basis van een zuiver debat gebeuren zonder dat er sprake is van een dwingende Europese richtlijn. Dat kan de discussie op dit belangrijke onderwerp van veiligheid en privacy alleen maar ten goede komen.
