Beerput
Zaterdag, 15 mei 2004. De personeelsdag van de SP. Ik loop in het orgelmuseum in Utrecht. Wim belt. Wim is een oud-collega waarmee ik het Bureau Beroepsziekten van de FNV heb opgezet. “Het Catshuis staat in brand. Eén van de twee schilders is omgekomen. Bij FNV Bouw denken ze dat er thinner is gebruikt." Het is verboden om thinner binnenshuis te gebruiken, omdat het één van de oplosmiddelen is die de “schildersziekte” kan veroorzaken. Omdat de oplosmiddelen langzaam je hersenen aantasten, kan dit leiden tot geheugenverlies en persoonlijkheidsverandering.
Op 15 mei 2004 ben ik twee weken aan de slag als medewerker van de SP-fractie. De eerste schriftelijke vragen die ik maak voor SP-Kamerlid Jan de Wit gaan over de brand in het Catshuis. Belangrijkste vraag is wie opdracht heeft gegeven voor het gebruik van thinner. Zijn dat ambtenaren geweest? De rechter geeft de baas van de omgekomen schilder een relatief lage straf, omdat ambtenaren er vanaf moeten hebben geweten.
Er komen steeds meer vragen. Antwoorden blijven uit. Begin 2008 vraag ik een debat met Balkenende. Uitkomst is dat hij de Rijksrecherche een feitenonderzoek zal laten uitvoeren. Daarna zullen alle vragen beantwoord worden.
Twee weken geleden mocht ik vertrouwelijk -nu als Kamerlid- het onderzoek lezen. Onthutst ben ik na het doorwerken van 1500 bladzijden. Onder leiding van de landsadvocaat is een conceptrapport van TNO in de doofpot gewerkt. Met de TNO-onderzoeker heb ik vorige week lang gesproken. Hij weet haarfijn uit te leggen dat de schilder geen wenkbrauwen en wimpers meer zou hebben als de wandbekleding van de Heerenkamer in het Catshuis niet zo brandbaar was geweest. En dat hij had kunnen ontkomen als die wandbekleding, 21 stroken stof die dakpansgewijs als kunstwerk op latten waren opgehangen, geïmpregneerd waren geweest.
Ambtenaren hebben nagelaten een gebruiksvergunning bij de gemeente aan te vragen. Hadden ze dat wel gedaan, dan was het brandgevaar in het Catshuis toen aan het licht gekomen. Balkenende zegt dat hij niet twijfelt aan ze integriteit van zijn ambtenaren. Ambtenaren die hem wel in een brandonveilig Catshuis hebben laten slapen en vergaderen.
Dinsdag spreekt de Kamer op mijn verzoek weer met Balkenende over de brand. Hij zet de TNO-onderzoeker weg als de schrijver van een “onvoldragen” rapport. Dat was het oordeel van de landsadvocaat en ambtenaren. Navraag leert me dat de TNO-onderzoeker een topper is. Waarschijnlijk wel de beste van Nederland. Balkenende kan beter zijn landsadvocaat en een aantal ambtenaren wegzetten.
Mensen die het volgen prijzen mijn vasthoudendheid. Maar het is niet prettig om na 5 jaar een doofpot tegen te komen in een beerput. In die beerput zit nog meer. Vol walging roer ik door.
