Senaat wil kiesdrempel dubbel zo hoog bij eigen verkiezingen

Als het aan de overgrote meerderheid van de Eerste Kamer ligt, dan wordt het kiezen van senatoren via voorkeurstemmen vanaf de volgende verkiezingen flink aan banden gelegd. Tot nu toe was het mogelijk dat kandidaten die laag op een lijst stonden, toch in de senaat kwamen als ze 50% van de kiesdrempel haalden. Voortaan zullen ze echter bij de verkiezingen door de Provinciale Staten de volle 100% nodig hebben om de lijstvolgorde te kunnen doorbreken en gekozen te worden.

Dat is de inhoud van een motie die door bijna alle fracties werd ondertekend en die door staatssecretaris Ank Bijleveld van Binnenlandse Zaken zondermeer werd overgenomen. Ze beloofde de motie met een positief advies aan het kabinet voor te leggen en nog vóór de volgende verkiezingen met een voorstel te komen om de Kieswet aan te passen.

SP-senator Arjan Vliegenthart was content met de toezegging. Hij wees erop, dat er op dit moment vijf leden in de Eerste Kamer zitten, die door hun partij op een onverkiesbare plaats waren gezet, maar die er dankzij de veel te lage kiesdrempel toch in kwamen: ”Als we in 2007 al een kiesdrempel van 100% hadden gehad, zou geen van de vijf het hebben gehaald”, aldus Vliegenthart. Hij wees er op, dat de Kiesraad al eerder aan het kabinet adviseerde om iets te doen aan de veel te gemakkelijke manier waarop statenleden de door partijen democratisch vastgestelde lijstvolgorde kunnen doorbreken. Door die lage drempel zijn op dit moment bijvoorbeeld de stemmen van slechts twee statenleden van de provincie Zuid-Holland voldoende om iemand in de Eerste Kamer te kiezen.

De staatssecretaris stond ook positief tegenover twee andere moties, die in de senaat op een even breed draagvlak konden rekenen en die eveneens bedoeld waren om ongewenste situaties bij de verkiezingen te voorkomen. De ene motie wil dat lijstverbindingen tussen partijen alleen kunnen worden aangegaan vóór de verkiezingen van Provinciale Staten en niet nadat de uitslag bekend is. Tot nu toe kon dat wél en dat leverde volgens Vliegenthart ‘een veredeld soort pokerspel’ op tussen diverse partijen bij het aangaan van lijstverbindingen om onderling restzetels te verdelen.

Ten slotte wil de senaat dat de verkiezingen in alle twaalf de provincies op hetzelfde moment worden gehouden, zodat de uitslag in de ene provincie niet misbruikt kan worden in een andere provincie door ‘strategisch’ op een bepaalde kandidaat te stemmen.