opinie
Jasper van Dijk:

Streef naar kernwapenvrije zone

Jasper van Dijk

Volgende week komt de Amerikaanse president Joe Biden naar de NAVO-top in Brussel. Eén van de grote actuele onderwerpen op de top is wapenbeheersing, ontwapening en non-proliferatie. Dat is een onderwerp te midden van bewapeningsplannen en een Koude Oorlogssfeer. Kernwapens zijn levensgevaarlijk en in een Koude Oorlogssfeer met zowel Rusland als China moeten ontwapening en diplomatie voorop komen te staan. In deze verslechterende omstandigheden in Europa kunnen de bestaande kernwapens niet onbesproken blijven.

Minister Bijleveld van Defensie en minister Kaag van Buitenlandse Zaken lieten de Kamer onlangs weten dat ontwapening onverminderd van belang is. Als covid het toelaat, zal er waarschijnlijk in augustus een ‘toetsingsconferentie’ van het non-proliferatieverdrag plaatshebben. Daar moet de verspreiding van kernwapens naar nieuwe landen worden voorkomen. Maar ook zouden er concrete aansporingen voor kernwapenontwapening moeten worden gedaan. Het is van belang dat Nederland in de aanloop naar de komende NAVO-top, maar ook die van december dit jaar, laat zien dat zij een einde wil maken aan de atoomwapenwedloop op eigen grondgebied.

Er zijn namelijk plannen om kernwapens te moderniseren. De F-16 wordt binnenkort vervangen door de F-35, voorheen bekend als JSF. Bovendien wordt de bom die nu onder de F-16 hangt, vervangen door een gemoderniseerde kernbom voor de F-35. Die bom heet B- 61-12. Nederland deelt de kernwapens met de Amerikanen. Niet alleen liggen ze op Nederlands grondgebied in Volkel, maar ook lopen we het risico dat Nederlandse piloten op een nare dag verplicht worden dit wapen af te werpen. Een dergelijke afspraak van nuclear sharing bestaat er ook tussen de VS en België, Duitsland, Italië en Turkije. In totaal gaat het waarschijnlijk om zo'n 100 atoomkoppen in vijf Europese landen.

Ik vraag de regering concrete plannen te maken om afscheid te nemen van de atoomtaak. In 2013 steunde een meerderheid van de Kamer mijn motie: geen kernwapens onder de JSF. Dat moet het uitgangspunt zijn. Het zou goed zijn als de regering – bij voorkeur samen met de andere NAVO-landen die een nucleaire taak hebben (België, Duitsland, Italië, Turkije) - aan de NAVO en de VS meldt dat van deze taak wordt afgezien. De fracties van de politieke partijen die nu nadenken over een regering zouden dit plan moeten steunen. Bedenk ook dat er in Duitsland verkiezingen voor de deur staan en dat er een kansrijke partij is, de Grünen, die af wil van de atoomtaak.

Maar hier moet het niet bij blijven. Laten we het goede voorbeeld geven, laten we streven naar een Europese kernwapenvrije zone. Dus ook inclusief Frankrijk en Groot-Brittannië. Uiteindelijk moeten alle kernwapens de wereld uit. Dat is in lijn met het onlangs aangenomen VN-verdrag tegen kernwapens. In januari 2022 is de eerste conferentie van landen die dit VN-verdrag hebben ondertekend. Het is belangrijk dat Nederland daar aanwezig is, op zijn minst als waarnemer, maar liefst met buurlanden die ook kernwapens delen met de Amerikanen.

Vervolgens, in de komende regeerperiode, kunnen we het VN-verdrag op het verbod van kernwapens tekenen - met zoveel mogelijk bondgenoten. Dan komt eindelijk een eind aan de verouderde wapenwedloop met deze massavernietigingswapens.

Blijf op de hoogte

Betrokken SP'ers