Dagboek Eric Smaling: ‘Georgia on my mind’
Georgia on my mind? Zeker, want er zijn verkiezingen! In het lánd Georgië dan, wel te verstaan. De Ray Charles klassieker gaat over de Amerikaanse staat Georgia en dat geldt ook voor de Rainy nights in Georgia die Gladys Knight en haar Pips regelmatig onder een paraplu doen belanden. Over Georgië werd en wordt ook gezongen, het kleine land (1,5 keer Nederland) aan de oostkust van de Zwarte Zee, tegenover Roemenië. Het is één van de voormalige Sovjet-republieken in de Kaukasus.
Is het een rustige regio? Nee. Drie kleine landen hebben het nodige te stellen met zichzelf en elkaar, ingeklemd tussen de reuzen en voormalige overheersers Turkije, Iran en Rusland. De Armeniërs en de Azeri’s staan elkaar hartstochtelijk naar het leven vanwege het conflict over de regio Nagorno-Karabach. Ze geven elkaar geen punten tijdens het Eurovisie songfestival. Armenië heeft ook een historisch slechte relatie met Turkije en moeten tandenknarsend accepteren dat hun heilige berg Ararat net op Turks grondgebied ligt. De problemen van Georgië liggen meer richting de buurman aan de noordzijde: Rusland. Aftredend president Saakashvili (bij ons ook bekend vanwege zijn Zeeuwse echtgenote) laat een land achter met twee afvallige regio’s: Zuid-Ossetië en Abchazië. De gebieden staan feitelijk onder Russisch toezicht en er zal morgen (zondag 28 oktober) ook niet gestemd worden voor een nieuwe Georgische president. In deze gebieden wordt er niet om gerouwd: de Georgische bewoners zijn grotendeels verdreven en de korte oorlog die Saakashvili in 2008 voerde in Zuid-Ossetië leverde hem weinig vrienden op in dat gebied. Wel kreeg hij, eerder al, de regio Adjara (met de kuststad Batumi) weer onder Georgisch bestuur.
Georgië kent een oude cultuur en heeft zowel Griekse als Romeinse wortels. Door de eeuwen heen heeft het aan- en invallen en bezettingen van Mongolen, Turken, Perzen en Russen over zich heen gehad. De bevolking is nog steeds grotendeels orthodox-christelijk, woont voor de helft op het platteland en is over het algemeen arm. Het land heeft een bruto nationaal product dat ongeveer 2% is van dat van Nederland, tegen een bevolking van 4,5 miljoen mensen. Veel Georgiërs wonen in het buitenland. Saakashvili voerde gedurende zijn tienjarig bewind een sterk pro-Europese en pro-NAVO politiek en stond daarmee regelmatig op Russische tenen. Het land bloeide wel op in termen van meningsvrijheid en andere democratische rechten, maar er was relatief weinig toename van welvaart en de territoriale conflicten en de hoge toon richting Rusland beheersten het beeld. Tegenkrachten verenigden zich in de ‘Georgian Dream Coalition’. Die won in 2012 de parlementsverkiezingen. Sindsdien moet Saakashvili samenwerken met een hem slecht gezinde parlementaire meerderheid.
Ook voor de presidentsverkiezingen is de droomcoalitie favoriet. Het is wel rustig in het land, maar echt lekker voelt het niet. De droomcoalitie is een bijeengeraapt groepje van zes verschillende partijen en de premier, aan het roer sinds de verkiezingen van 2012, heeft net bekend gemaakt te zullen aftreden en maandag a.s. zijn opvolger bekend te maken. Niemand die dat eigenlijk begrijpt. Wat gaat hij doen? Vitesse heeft al een nieuwe baas. Ook heeft de presidentskandidaat van de droomcoalitie bekend gemaakt alleen een absolute meerderheid te accepteren. Kortom, als er een tweede ronde nodig zou zijn, is de man niet meer van de partij. De vorige premier die nog diende onder Saakashvili, zit ondertussen in voorlopige hechtenis. De aanklacht moet nog komen. En als het aan kandidaat nummer 3 ligt, mevrouw Nino Burganadze, doet ook Saakashvili er goed aan een enkeltje Terneuzen te nemen na de verkiezingen, anders wacht ook hem de gang naar de rechter.
De onrust in de regio heeft historische wortels, een historie immers van invasies en van gedwongen volksverhuizingen. Een historie die gedeeltelijk toe te schrijven is aan een bijzondere zoon van Georgië, namelijk Iosif Vissaronovitsj Dzjoegashvili, ook wel bekend als Stalin. Hij maakte van 1922 tot 1953 van de Sovjet-Unie een industriële grootmacht, versloeg Hitler ondanks het feit dat hij bijna al zijn hoge militaire officieren had laten ombrengen of deporteren, maar is verantwoordelijk voor de dood van miljoenen Russen en leden van andere volkeren in de verschrikkelijke Goelags, de straf- en werkkampen. Stalin werd geboren in Gori, een stadje van 50.000 inwoners op een uur rijden van Tbilisi, de hoofdstad. In de oorlog van 2008 werd Gori getroffen door wat hoogstwaarschijnlijk een Russische clusterbom is geweest. Daarbij kwam RTL-cameraman Stan Storimans om het leven. Nederland heeft deze kwestie aanhangig gemaakt bij het Europees Hof in Straatsburg, omdat nog steeds niet duidelijk is wie verantwoordelijk is. Poetin heeft gezegd dat de zaak wat Rusland betreft is afgedaan. En in dat stadje Gori, dáár ga ik morgen de verkiezingen waarnemen.
