Ons verhaal

Op 22 november bepaalt de kiezer welke kant het op moet met ons land. In verkiezingstijd gaat het vaak over personen; wie het meest populair is. Verkiezingen zouden echter moeten gaan over de koers van het land; waar we naartoe willen. Willen we doorgaan met de tweedeling in ons land te vergroten, de zekerheden van mensen af te breken, voorzieningen verder uit te hollen en het openbaar bestuur te degraderen, omdat winst maken boven alles, zelfs boven de belangen van mensen wordt gesteld? Of willen we het voortaan anders gaan doen om een beter Nederland voor iedereen te krijgen? De Socialistische Partij wil dat en heeft daarvoor de mensen én we hebben ook de ideeën.

Politiek zou geen spelletje moeten zijn voor de media, want het is voor mensen bittere ernst. Politici beslissen of de huren betaalbaar zijn; of er voldoende zorgmedewerkers zijn; of mensen de rekening van klimaatverandering moeten betalen, of de veroorzakers; of de overheid mensen helpt, of hen behandelt als lastige profiteurs. Vanwege politieke keuzes die in het verleden zijn gemaakt, stijgen nu de winsten naar recordhoogtes en wordt een kleine groep steenrijk, terwijl honderdduizenden families in armoede leven. Democratie is een strijd tussen ideeën en keuzes over onze toekomst. In de komende verkiezingen liggen veel inhoudelijke keuzes voor, maar ook hoe we ons land op een fatsoenlijke en sociale manier gaan besturen. Dat is niet iets wat je aan anderen kunt overlaten. Iedereen moet hieraan meedoen.

Na vier kabinetten Rutte is voor veel mensen het vertrouwen in de politiek, in de overheid en in de bestuurders verloren gegaan. Analyses van problemen werden niet gemaakt; ze werden simpelweg ontkend en weggelachen óf domweg in de doofpot gestopt. De liegende premier heeft ons land veel schade berokkend en een al beschadigde bestuurscultuur nog extra verziekt. Het is alsof ons land zich van crisis naar crisis sleept en de politieke leiding van ons land machteloos staat toe te kijken. Te lang hebben de belangen van de bedrijven en markten de grenzen van de democratische politiek bepaald.

Is de politiek nog te vertrouwen? Nederland is veel te lang gerund als een bedrijf en mensen zijn te veel gezien als klanten. Als klant kun je naar een ander bedrijf, maar wij leven in dit land – ons land – en wij willen een eerlijke en transparante overheid. Maar de overheid en veel inspectiediensten zijn uitgehold en kunnen hun taken niet meer goed doen, tot frustratie van veel mensen die met hart en ziel voor de publieke zaak werken. De sociale verzorgingsstaat heeft plaatsgemaakt voor een wantrouwende en straffende overheid. Dit geldt voor de gewone mensen, maar niet voor de allerrijksten. Zij hebben het beter dan ooit. Het is goed te begrijpen dat mensen het vertrouwen in de politiek verliezen.

Wij maken analyses en we doen voorstellen, we controleren de macht en besturen waar mogelijk graag mee. Maar we doen nog veel meer: De SP organiseert mensen en stimuleert het dat mensen bij elkaar komen en samen opkomen voor hun belangen. Samen met de huurders dwongen we af dat de huren werden bevroren. Samen met jongeren zorgden we ervoor dat de leeftijd voor het minimumjeugdloon van 23 naar 21 jaar werd verlaagd en jongeren vanaf 21 jaar voor gelijk werk, gelijk worden betaald. Met zorgmedewerkers kregen we bijna een miljard euro voor meer loon in de zorg. Met studenten verzetten wij ons tegen de afschaffing van de basisbeurs en zorgden we ervoor dat er weer een studiebeurs kwam.

SP’ers weten dat politieke strijd altijd hard nodig is, ook buiten verkiezingstijd, en dat dit georganiseerd moet worden. De afgelopen jaren moesten we veel strijd voeren. De gaskraan in Groningen ging niet dicht door de goede bedoelingen van de Staat en niet door die van Shell, dat kwam door aanhoudende acties en door de niet aflatende strijd van de mensen in Groningen. Door gezamenlijk ouders en gezinnen te organiseren kregen we niet alleen het schandaal van een onrechtmatig handelende Belastingdienst op tafel, maar ook erkenning voor het aangedane leed, excuses en compensatie.

Veel politici en partijen in de Tweede Kamer bewijzen vooral lippendienst als het gaat om de grote misstanden en armoede in ons land. De tweedeling blijft maar toenemen. Dat mensen niet kunnen meedoen met de samenleving is geen nieuw probleem en wordt eenvoudigweg veroorzaakt omdat mensen te weinig geld hebben. De kosten voor noodzakelijke levensbehoeften als wonen, vervoer, zorg, onderwijs, energie, kinderopvang, sporten enzovoorts, zijn de afgelopen jaren de pan uit gerezen. En inkomens stegen niet mee. Het is daarom niet vreemd dat als alles duurder wordt, en politici besluiten nemen die niet in het belang van mensen zijn, dat steeds meer mensen aan het einde van de maand tekort komen.

De kabinetten Rutte verhoogden de woonlasten, ze verhoogden de BTW op levensbehoeften, het eigen risico in de zorg werd verhoogd, totdat de SP in actie kwam voor het Nationaal Zorgfonds. Vergoedingen (voor ggz, medicijnen, fysiotherapie) werden ernstig uitgekleed. De belastingen op energie en vervoer werden ook verhoogd, want op die manier zouden mensen wel ‘groen gaan doen’. De lijst van politieke besluiten waarbij de kosten maar schaamteloos op het bordje van gewone mensen werd gegooid is eindeloos lang. Het is geen wet van de natuur dat de tweedeling toeneemt, dat is het gevolg van de bewuste keuzes die politici maakten.

Naast de tweedeling door steeds hogere kosten voor het levensonderhoud, is de tweedeling ook toegenomen door uitholling van sociale voorzieningen. De SP strijdt tegen de tweedeling. De tweedeling raakt een steeds groter deel van de mensen, waardoor naast de mensen met lage inkomsten ook middengroepen in de financiële problemen komen. Om een voorbeeld te noemen: wil je dat je kind door het onderwijs komt, dan is duur ingekochte bijscholing bijna noodzakelijk geworden. Al het geld dat dáárheen gaat, gaat dus niet naar de verbetering van het onderwijs voor ieder kind. Ook als het gaat om onze gezondheid groeit de tweedeling. De verschillen in gezondheid zijn extreem hoog en blijven de laatste jaren verder groeien.

De opwarming van de aarde moeten én willen we tegengaan met beleid dat rechtvaardig is. Dit is in ons eigen belang en in het belang van volgende generaties. Klimaatrechtvaardigheid betekent dat investeringen in, en de kosten van de bestrijding van klimaatverandering eerlijk verdeeld moeten worden. De industrie is de grootste veroorzaker van klimaatverandering en heeft daar in het kapitalisme flink aan verdiend. Die krijgt daarom van ons de rekening. Subsidies aan fossiele energiebedrijven moeten zo snel mogelijk stoppen. Als essentiële bedrijven in onze samenleving tóch subsidies nodig hebben voor vergroening, dan moet dat leiden tot publieke zeggenschap.

Waarom klasse er toe doet: De tweedeling tussen mensen blijft groeien, terwijl onze gedeelde belangen veel groter zijn dan onze onderlinge verschillen. Machthebbers maken hier misbruik van. Het is gemakkelijk om vóór andere mensen te denken en vóór anderen beleid te maken, en op die manier je eigen belangen veilig te stellen, in plaats van met mensen samen te werken. Op die manier kregen hogere belastingen op vervuilend gedrag mensen wel uit de auto, maar pakten niet de grote vervuilers aan. Mensen die duur en ‘groen’ wilden rijden kregen daarvoor hoge subsidies, maar voor de meeste mensen was een dure Tesla of andere luxe stekkerauto niet eens een optie om aan te schaffen. Dit is één van de voorbeelden in ons land dat veel subsidies naar de rijken gaan. 

Als socialisten iets weten, dan is het dat leefomstandigheden belangrijk zijn in het bepalen van je toekomst, en dat gezamenlijke politieke strijd nodig is om onze omstandigheden te verbeteren. Bevoorrecht zijn met geld en kennis in de familie zegt niets over de capaciteiten van mensen. Toch is dit nu erg bepalend voor je kansen in het leven. Dat geldt ook voor waar je geboren wordt. Ook binnen de steden en tussen regio’s groeit de tweedeling en wordt het onderlinge begrip kleiner. Mensen met verschillende achtergronden en opvattingen treffen elkaar minder op school, in de buurt en op het werk. De kritiek op deze ongezonde tweedeling, en op de overheid die dit heeft laten ontstaan, neemt toe. Maar steeds vaker hoor je politici spreken over critici van hun beleid als ‘complotdenkers’ en ‘wappies’. Alsof zij er niet toe doen – en niet mee mogen doen. De SP vindt dat iedereen een plek heeft in onze democratie.

Waarom is het aan iemand te oordelen dat de ánder (omdat die een andere huidskleur heeft, omdat die man of vrouw is, omdat die woont waar die woont) níet mee mag doen? Socialisten willen mensen niet uit elkaar spelen, maar juist bij elkaar brengen, door mensen met verschillende achtergronden en leeftijden met elkaar te verenigen rondom gedeelde belangen: Zoals een hoger loon en een goed huis; toegankelijke zorg, vervoer en betaalbare energie; een schoner milieu en een veiliger buurt en een eerlijk pensioen. Want uiteindelijk zijn de belangen van veel mensen onderling veel gelijker dan de tegenstelling met een kleine groep superrijken, die van ons allen profiteren.

De mensen die aan de macht zijn moeten open en eerlijk worden en hun macht willen delen met de rest van de samenleving. Dit doen ze alleen als we ze daartoe dwingen. Door een radicale democratisering, waarbij mensen veel meer te zeggen krijgen op het werk en in de buurt, in de gemeente en in het land. Werknemers en arbeiders uit de bouw, de techniek en fabriek weten beter wat goed is voor het bedrijf dan aandeelhouders die vooral denken aan de winst op korte termijn.  Huurders hebben meer oog voor hun woning, leraren meer hart voor hun leerlingen, dan al die dure managers en consultants. Dus niet alleen kijken naar cijfers en spreadsheets, maar luisteren naar mensen en samenwerken.

Eerlijk bestuur kan alleen met politieke leiders die de waarheid hoog in het vaandel hebben. Ook als dit pijn doet, omdat plannen niet doorgaan of vriendjes geen voordeel krijgen. Want door problemen of fouten te erkennen, is de oplossing zoveel makkelijker en dichterbij. Klokkenluiders zijn niet de vijand van een organisatie, maar kunnen die beter maken. Referenda zijn niet populistisch, maar een versterking van onze democratie. Zelfreflectie en zelfkritiek hoort in de politiek niet meer te worden betiteld als ‘afrekencultuur’, maar als een gezonde houding om weer met elkaar vooruit te komen.

Overheidsdiensten zijn uitgekleed tot kille managementorganisaties, waar het gaat om targets, producten en processen, waar de menselijkheid is verloren en problemen oplossen niet meer de kern is. Dit beschadigt de mensen die werken bij die diensten, maar ook mensen die diensten van de overheid nodig hebben. Waar agenten, leraren en zorgverleners zuchten onder stress, te lage lonen, te weinig collega’s, te weinig zeggenschap, zijn de managementlagen en -taken binnen die organisaties problematisch groot geworden. We moeten weer gaan vertrouwen op mensen die het werk doen.

SP’ers besturen mee waar dat kan en controleren de macht waar dat moet, maar we doen meer. Wij zijn een partij van activisten, die een stijgende actiebereidheid in de samenleving zien en dit toejuichen. Actievoeren is namelijk essentieel om verandering en vooruitgang af te dwingen. Politieke acties verbinden en organiseren mensen. Via meldpunten en enquêtes gaan wij daarom op zoek naar strijdpunten die ons binden, met de overtuiging dat niet de SP-volksvertegenwoordigers de waarheid in pacht hebben, maar dat dit alleen gemaakt en gedragen kan worden als je mét mensen samenwerkt. Zo kwam het plan voor een Nationaal Zorgfonds tot stand. Zo kwam het Huis voor Klokkenluiders tot stand. Zo kwamen het asbestfonds en de nazorg voor veteranen er ook. Maar zo kwam ook onze strijd voor rechtvaardig klimaatbeleid tot stand, beleid waarvan niet alleen rijken profiteren, terwijl armen in de kou en in de schulden zitten. Of de analyse dat arbeidsmigratie niet alleen ‘vrijheid blijheid’ is, maar een pervers verdienmodel van uitzendbazen en uitbuiting van mensen die op zoek zijn naar een beter leven. Zo kreeg Oss als eerste in ons land een Zorgbuurthuis en Heerlen als eerste een Huis voor het Recht. SP’ers slaan zichzelf liever niet op de borst, maar de lijst van bij elkaar gestreden overwinningen die we samen met mensen lokaal en nationaal hebben bereikt is groot. 

Door hard te werken, samen met mensen, veranderden we afgelopen jaren de politiek, in Den Haag, in de provincies en in veel gemeentes. We agendeerden belangrijke onderwerpen, we maakten analyses en kwamen met haalbare alternatieven. Voor die alternatieven voerden we strijd en wonnen we veel. Hier mogen we en hier moeten we ook trots op zijn. Steeds meer mensen zeggen dat ze het onbegrijpelijk vinden dat de SP daarvoor niet wordt beloond. Op 22 november kan dat veranderen.