Uw land, uw keuze

Nogal wat politici doen een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van mensen. Maar zij lijken zelf geen verantwoordelijkheid te durven nemen voor de samenleving. Marktwerking in zorg en onderwijs, woningbouw en beveiliging, energievoorziening en openbaar vervoer, hebben niet alleen geleid tot duurdere voorzieningen, maar ook de zeggenschap van mensen over de samenleving verminderd. De organisatie van ons land is te veel in handen van een (‘old boys’-)netwerk van bestuurders, die elkaar banen, bijbanen en beloningen toeschuiven en aansluiten bij invloedrijke lobby’s, zoals die van internationale bedrijven. Dat bedreigt de democratie en ondermijnt het vertrouwen van mensen in de politiek.

Burgers moeten meer te zeggen krijgen over de inrichting van onze samenleving. We stoppen daarom met de uitverkoop van publieke diensten, maar maken de overheid wel efficiënter. Ook maken we een einde aan het stapelen van bijbanen door bestuurders en de lobby van grote bedrijven leggen we aan banden. We stoppen met de bijzondere voorrechten van politici, zoals de riante wachtgeldregeling, en met het nodeloos inhuren van dure externe medewerkers bij de overheid. Met de oprichting van een ‘Huis voor klokkenluiders’ gaan we mensen die misstanden melden beter beschermen. Buurtbewoners krijgen meer inspraak over de inrichting van en de voorzieningen in hun eigen buurt: zij weten het beste wat wel en wat niet werkt.

Onze voorstellen

1. We willen mensen meer zeggenschap geven over dat wat van ons allemaal is. We stoppen met de uitverkoop van publieke diensten. De overheid wordt niet alleen hoofdverantwoordelijke voor de organisatie van goede zorg en hoogwaardig onderwijs, voldoende openbaar vervoer en duurzame energie, maar ook voor de reguliere postbezorging.
2. Het staatshoofd richt zich in de toekomst op belangrijke ceremoniële taken, de ministers doen het politieke regeringswerk. Leden van het Koninklijk Huis betalen voortaan zelf hun eigen privékosten en ook — gewoon als iedereen — belasting over inkomen en vermogen.
3. Politici verliezen overbodige voorrechten, zoals de riante wachtgeldregeling. Die schaffen we af. Betaalde bijbanen voor burgemeesters en commissarissen van de Koningin passen niet. De vergoedingen voor alle politici gaan omlaag en daarmee ook de ‘Balkenendenorm’.
4. Er komt een ‘Huis voor klokkenluiders’ waar iedere burger die misstanden meldt goede begeleiding, financiële ondersteuning en rechtsbescherming krijgt en maatschappelijke misstanden worden onderzocht. Dat kan de samenleving behoeden voor corruptie en onnodige kosten.
5. Het toezicht van het parlement op de veiligheidsdiensten wordt verbeterd. De Commissie van Toezicht op Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) gaat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) periodiek doorlichten en toezien op de doelmatigheid van de diensten. Er komt een einde aan de inzet van journalisten door de geheime diensten.
6. Herindeling van gemeenten kan alleen als dit het belang dient van de burgers. Dit gebeurt voortaan alleen als de inwoners van de gemeenten daarmee instemmen, bijvoorbeeld via een referendum.
7. Dingen dubbel doen is zinloos en duur. Daarom verminderen we de overlap van bestuurslagen in ons land. We maken de provincies, als bestuurslaag tussen Rijk en gemeente, eenvoudiger, efficiënter en democratischer. De waterschappen brengen we onder bij de provincies. Bestuursregio’s heffen we op, omdat burgers hier nauwelijks inspraak hebben. Deelgemeenten heffen we eveneens op, ten gunste van betere manieren om burgers te betrekken bij de organisatie van hun eigen buurt. Op alle niveaus bevorderen we het schrappen van onnodige bureaucratische rompslomp.
8. We verbeteren de grondwettelijke verzoekschriftenprocedures in het parlement. Burgers die zich tot de Tweede of Eerste Kamer wenden hebben recht op een serieuze behandeling van hun bezwaar. Samenwerking met de Nationale Ombudsman ligt daarbij voor de hand.
9. Het aantal dure externe medewerkers van ministeries, provincies en gemeenten wordt drastisch verminderd. De uitgaven aan externen mogen niet meer zijn dan tien procent van de personeelskosten.
10. We geven burgers recht op een raadgevend referendum, als versterking van de vertegenwoordigende democratie. We streven eveneens naar het zo snel mogelijk invoeren van een correctief referendum. Buurtbewoners krijgen meer inspraak over de inrichting van en de voorzieningen in hun buurt: zij weten het beste waar wel of geen behoefte aan is.
11. We zien graag dat het bestuur dichter bij de bevolking wordt gebracht. Maar als in dat kader taken worden overgeheveld, hoort daar ook voldoende geld bij te worden geleverd.
12. Lobbyisten in de Tweede Kamer moeten zich voortaan laten registreren in een publiek register
13. De Wet openbaarheid bestuur (WOB), die burgers inzicht geeft in overheidsdocumenten, wordt uitgebreid. Informatie van de overheid wordt zo veel mogelijk via internet voor burgers toegankelijk gemaakt.
14. Veiligheid moet altijd prevaleren. De bevolking wordt bij twijfel op tijd gewaarschuwd en niet pas als bewezen is dat een veiligheidsrisico bestaat.
15. Als het Nederlands wordt opgenomen in de Grondwet worden ook het Fries en het Papiaments grondwettelijk beschermd.
16. Bij het opstellen en uitvoeren van beleid voor Bonaire, Saba en Sint Eustatius wordt voortaan veel meer rekening gehouden met de bijzondere schaal en omstandigheden van de eilanden.
17. Nederland kan geen verantwoordelijkheid nemen voor goed bestuur op Curaçao, Aruba en Sint Maarten. Daarom willen we een nieuw Statuut voor het Koninkrijk, waarin de landen elkaar hulp bieden op basis van gelijkwaardigheid.
18. De overheid geeft het goede voorbeeld als het gaat om de veiligheid van internetsites. Alle overheidssites worden snel getest. Burgers mogen er bovendien op vertrouwen dat hun gegevens niet te lang of onnodig worden bewaard. Bescherming van privacy wordt gegarandeerd.