Tribune 10/2008 :: Interview :: Francisco van Jole : Rechts heeft een coup gepleegd

Interview

Francisco van Jole:

“Rechts heeft een coup gepleegd”

Hij staat bekend om zijn scherpe kritiek op de media en noemt zijn collega-journalisten bang. Zelf is Francisco van Jole al van jongs af aan tegendraads. “Ik verbaas me over de papegaaiencultuur.”

Tekst Maja Haanskorf Foto’s Suzanne van de Kerk

Een meer Rotterdamse setting voor het gesprek met de in deze stad geboren en getogen journalist Francisco van Jole (1960) is nauwelijks denkbaar. Een trendy etablissement in zwart-wit en chroom, met uitzicht op de bouwput van het Centraal Station. Gekleed in het zwart, voorzien van een modieuze zonnebril, een mobieltje en een iPod, stapt hij er binnen. Van Jole is met recht een kind van de werkstad aan de Maas: “Ik werk altijd. Wat zou ik anders moeten doen?”

Geen medium of Van Jole is er actief, of het nu om radio, televisie, krant, tijdschrift of internet gaat. Begonnen als fotojournalist, stapte hij al snel over naar het schrijven van artikelen voor diverse bladen en tijdschriften. Hij was een van de eerste journalisten die verslag deed van de ontwikkelingen van het internet, onder andere voor de Volkskrant. Nog steeds geldt hij als kenner bij uitstek van de digitale wereld. Tegenwoordig becommentarieert hij met overgave de werkwijze van de media, zoals in het televisieprogramma De Leugen Regeert.

Terwijl buiten graafmachines een geluidsdecor leggen, vertelt Van Jole over zijn passie: de journalistiek. Hij heeft een uitgesproken mening over wat goede journalistiek hoort te zijn. Dat wordt hem niet altijd in dank afgenomen. Zo valt er op de website GeenStijl.nl een heuse hetze tegen hem te lezen.

Wat hebben ze daar toch tegen je? Je lijkt wel hun favoriete vijand te zijn.

“Natuurlijk, ik ben degene die de makers heeft ontmaskerd. En ik ben de enige die over GeenStijl durft te praten. Dat maakt me tot hun vijand nummer één. Ooit zat ik, op hun uitnodiging overigens, in een debat in het televisieprogramma B&W, waarin ik kritiek op de site heb gegeven. Ik heb ze gezegd dat je dit soort methodes niet kunt hanteren, om stukken te plaatsen die op personen gericht zijn en intussen je als maker te verschuilen. GeenStijl is een dochterbedrijf van de Telegraaf. Ze zijn nog een tandje erger dan die krant. Ze zijn alleen maar bezig met een rechtse agenda. Daaraan passen ze het nieuws aan.”

Jij blijft wel reageren op je eigen weblog 2525. Is dat nodig?

“Als zij doorgaan met mij aan te vallen, moet ik dan mijn mond houden? Dat ben ik niet van plan. Ik laat zien hoe ze te werk gaan. Dat lijkt erg veel op de aanpak van Fox News in Amerika. Die passen de berichtgeving ook aan hun eigen agenda aan. Voorbeeldje: na de inval van Rusland in Zuid-Ossetië kwamen er Zuid-Ossetiërs voor de camera die de Russen gingen bedanken. Toen draaide Fox die mensen ijlings weg.”

Heeft een site als GeenStijl veel invloed op de publieke opinie in ons land?

“Niet direct, maar wel indirect; want ze beïnvloedt de journalistiek. Neem dat filmpje over minister Vogelaar dat ze in het voorjaar plaatsten. De bedoeling is duidelijk: links in de problemen brengen door verdachtmakingen. Op allerlei manieren. Zo schilderen ze bijvoorbeeld het ontvangen van subsidie af als diefstal.”

Dan laat de journalistiek zich wel snel inpakken. Ze hoeven zoiets toch niet over te nemen?

“Dat verbaast me ook steeds, die papegaaiencultuur. Iedereen kletst elkaar na, in plaats van zelf op onderzoek uit te gaan. Ik snap ook wel dat het te maken heeft met tijdsdruk. Er moet constant geproduceerd worden. Er is geen tijd om eens achterover te leunen en te denken: wat moet ik – en de lezer of kijker – ervan vinden? Hoe maak ik duidelijk wat er aan de hand is? Nu is het zo dat degene die het nieuws maakt, bepaalt hoe erover gesproken wordt.”

Geef eens een voorbeeld?

“Neem het Plan voor de Deltawerken. Minister Veerman presenteert dat en vervolgens nemen journalisten letterlijk zijn bewoordingen over. Niet één journalist, nee, bijna allemaal. Hetzelfde met Rita Verdonk. Die zei eens van zichzelf: ‘Ik ben een sportief verliezer.’ Dat lees en hoor je dan overal. Terwijl die Verdonk helemaal niet sportief is. Napraterij dus.”

Hoe zou het wel moeten?

“De journalistiek moet mij informeren over wat er echt aan de hand is, over hoe ik het moet zien. Journalisten moeten zelf nadenken en niet afhankelijk zijn van de nieuwsmakers. Het zijn politici, bedrijven en soms actievoerders, kortom de direct belanghebbenden, die het nieuws orkestreren. De media stellen zich te slaafs op.”