Tribune 4/97 Interview: Serge Henri Valcke

interview

Serge Henri Valcke

Ik kom uit een heel eenvoudig milieu. Mijn vader was belastinginspecteur, mijn moeder hoedenmaakster. Het socialisme is mij met de paplepel ingegoten. Als kind ging ik al met vader mee demonstreren in Brussel. Het is dus niet vreemd dat de PvdA me langzamerhand te roze is geworden en ik me recentelijk heb aangesloten bij de SP. Ondanks die lelijke tomaat. Dat gebeurde in een periode dat ik vond dat ik te veel met nogal oppervlakkige dingen bezig was en vaste grond onder de voeten zocht.

Dat ik zo'n twintig jaar geleden van Brussel naar Amsterdam verhuisd ben, was toeval. Je wordt ergens voor gevraagd en blijft hangen. België en Nederland grenzen aan elkaar, maar er ligt een wereld van verschil tussen. Belgen hebben een andere manier van leven: veel genieten, weinig schreeuwen, niet aanstellen. Soms zijn ze alleen een beetje stiekem.

Veel mensen maken zich zorgen over de sterke opkomst van het Vlaams Blok in België. Dat verschijnsel is mede te verklaren door de stemplicht. Als die in Nederland bestond, zou je hier soortgelijke schrikbarende uitslagen zien. Hoe jammer dat ook is, op zich vind ik stemplicht heel goed. Het hoort bij een democratie. Net als gekozen burgemeesters. Als die niet opgedrongen waren zoals nu, zouden misschien ook al die referenda niet nodig zijn. Natuurlijk heb ik meegedaan aan het referendum over IJburg. Ik heb vóór gestemd, want Amsterdam heeft dringend behoefte aan nieuwe woningen. Als lid van Natuurmonumenten draag ik de natuur een warm hart toe, maar de plannen voor IJburg zijn niet zo afschuwelijk als sommigen beweren. Ik ben alleen bang dat IJburg een soort getto wordt, dat nooit echt bij de stad zal horen. De Bijlmer leek ook een goed project, maar is toch niet helemaal gelukt. Ik denk dat het stadsdeel te lang geïsoleerd is geweest, een achtergesteld kindje. Daarnaast heeft de Bijlmer door de komst van veel Surinamers een bepaald imago gekregen. Toch was het logisch dat die mensen daar toentertijd terechtkwamen. Want er was ruimte, terwijl in de stad woningnood heerste. Daarnaast geeft het ook een veilig gevoel te wonen tussen veel mensen met dezelfde achtergrond. Maar bevorderlijk voor de integratie is het niet. Hopelijk pakt men het bij IJburg toch anders aan.

Zelf woon ik drie hoog op een kleine etage midden in de stad. Als volksjongen voel ik me hier hartstikke thuis. Voor geen goud zou ik een villa in het Gooi willen hebben. Ik hou van de stad, van een ratjetoe aan mensen. Zelfs Amsterdam vind ik soms nog te rustig. Het is en blijft een groot dorp met stadsallures. New York, Londen, dat zijn pas steden. Het borrelt daar de hele dag.

Vroeger was ik alleen bekend bij een groep mensen die regelmatig naar het toneel gingen, op mijn gezicht stond geen stempel. Sinds de Vlaamse Pot heb ik dat wel: komedie. Als je zo'n naam hebt, wordt het moeilijk andere dingen ernaast te doen, hoe graag je dat ook wilt. Wat wel overeenstemt met mijn rol van kok in de Vlaamse Pot, is dat ik in werkelijkheid ook graag kook. Ik ben een beetje gezondheidsfreak; biologische groenten, scharrelvlees. De mensen van onze technische ploeg moeten van mij elke dag groente eten. Anders is het alleen maar hamburgers, patat en magnetron-voer. Want het is nu vrijwel dagelijks de bus in en spelen in den lande. Hoera, we zijn normaal, sketches en liedjes van Annie M.G. Schmidt, met onder andere Simone Kleinsma. Elke avond een feestje om te doen. Maar je hebt daarnaast weinig tijd voor spannende dingen. Eind van het jaar ga ik naar Zuid-Afrika om te filmen. Dat vind ik nou een krasse gebeurtenis. Zelf kan ik me nog moeilijk iets voorstellen bij zwart Afrika. Het lijkt me een ratjetoe van zoveel verschillende culturen en koloniale invloeden. Van Zuid-Amerika heb ik een beter beeld, maar ja, daar ben ik geweest.

Mijn hart ligt bij Cuba. Ik merk om me heen dat er heel veel mensen met dat land bezig zijn. Spullen ernaar toe brengen, het volk helpen. Ik heb me altijd aangetrokken gevoeld tot rooie landen. Als je daar eenmaal geweest bent, blijf je erheen gaan. Het heeft mijn leven veranderd, zowel positief als negatief. Je ziet beide kanten van een regime. Cuba is een dictatuur, maar Castro heeft ook veel goeds gedaan. Het analfabetisme bestaat niet meer, de gezondheidszorg is verbeterd, ondanks de beperkte middelen. Het is een van de meest ontwikkelde landen in de regio. Alleen die idiote boycot...! Amerika moet zich met zijn eigen zaken bemoeien. De armoede, de werkloosheid, het geweld in eigen land, laat men zich daar druk over maken, in plaats van over Cuba dat geen enkele bedreiging vormt. Wie geeft Amerika het recht om tegen ons te zeggen: je mag geen zaken doen met Cuba?

Ik ben vaak in het oostblok geweest, ook na de omwenteling. Laatst was ik nog in Praag. De situatie daar is triest. Alles is te koop, maar alleen voor de maffia en de elite. Mensen zien Nike's op TV en in de winkels, maar hebben geen geld om ze te kopen. Dat leidt tot criminaliteit en prostitutie. Men is nu vrij, maar daar houdt het mee op. Voor veel mensen is de toestand nu slechter dan vroeger. Begrijp me goed, dit is geen pleidooi voor de dogmatische dictatuur die er heerste. Dogma's deugen niet, niet in de politiek en niet in de religie. Ik heb niks tegen geloof, wel tegen dogma's en fanatisme. Het is gruwelijk dat er nog steeds godsdienstoorlogen bestaan, zoals in Noord-Ierland of het Midden-Oosten. Ook voor normen en waarden heb je de kerk niet nodig. Als je respect voor het leven hebt, zitten die tien geboden in je. Je hoeft geen kruisje om je nek te dragen om goeie dingen te doen. Het katholicisme heeft de mensen in Europa geïndoctrineerd met zaken waar ik ook slachtoffer van ben. Bepaalde standpunten van de kerk, over homo's, abortus en Aids zijn niet van deze tijd. Veel te veel vrienden van mij zijn aan Aids overleden. Het is een mensonterende ziekte. Gruwelijk om jonge mensen te zien aftakelen. Maar wat kun je doen? Waar ik kan geef ik geld voor onderzoek. Vrienden die ziek zijn probeer ik als gewone mensen te behandelen. Vroeger ging ik af en toe gewoon gezellig koken in een opvanghuis. De voorlichting in Nederland is ook niet goed. Veel mensen zien Aids nog steeds als een vieze-flikkerziekte. In Frankrijk werd vorig jaar een voorlichtingsprogramma uitgezonden waarin niet eens een homoseksueel voorkwam. Alleen jongens en meisjes die de ziekte hadden. Dat vind ik een goede benadering.