Wat moet er gebeuren?

Onze standpunten

1. Voor zorgverleners en andere cruciale werkers die Long-Covid hebben opgelopen door te blijven werken tijdens de pandemie zorgen we voor een betere regeling die recht doet aan hun situatie. Daarnaast breiden we de mogelijk- heden voor onderzoek naar en zorg en ondersteuning van Long-Covid-patiënten uit.
2. Het aantal dak- en thuislozen is de afgelopen jaren fors toegenomen. Gemeenten moeten een zorgplicht krijgen. Daklozenteams worden ingesteld om daklozen te begeleiden. Waar enerzijds de opvangcentra overvol raken, zien we anderzijds dat de doorstroom knelt. Voor een goede doorstroom is het van groot belang dat trajecten op maat ingezet worden om deze mensen te begeleiden en weer een toekomstperspectief te geven. Er moet een recht op wonen komen voor iedereen en een preventieve aanpak om dakloosheid van jongeren, gezinnen en mensen met schulden te voorkomen.
3. Niemand mag worden ontslagen uit de jeugdzorg, detentie of een psychiatrisch ziekenhuis zonder duidelijkheid over een (al dan niet begeleide) woonplek. Er moeten voldoende en gespecialiseerde sociale pensions komen en alle opvang moet 24 uur per dag open zijn, met een onbeperkte verblijfduur. Veel meer dan nu het geval is moet worden ingezet op resocialisatie.
4. Het registratiesysteem voor donoren is omgezet in een Actief Donor Register. Dit systeem gaat uit van een verplichte registratie en een vanzelfsprekende solidariteit, waarbij iedereen het recht heeft om zijn of haar bezwaar tegen orgaandonatie te laten registreren. Een bijkomend voordeel van het Actief Donor Registratiesysteem is dat het de nabestaanden ontlast, omdat iedereen staat geregistreerd. Bij een onverwacht overlijden hoeven de nabestaanden in een dergelijke zeer emotionele situatie niet zelf te beslissen tenzij de potentiële donor bij de registratie heeft aangegeven de beslissing aan de nabestaanden te laten. Daarmee wordt de huidige positie van nabestaanden gehandhaafd: indien de familie weigert of het niet aankan, moet de arts niet tot orgaanuitname overgaan.
5. Bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden moeten mensen kunnen kiezen voor een menswaardige dood en daarbij kunnen rekenen op professionele ondersteuning. Mensen mogen echter nooit in een situatie worden gemanoeuvreerd waarin ze moeten rechtvaardigen waarom ze niet voor euthanasie kiezen, of waarin andere omstandigheden de keuze beïnvloeden, zoals tekortschietende zorg of onvoldoende deskundige palliatieve zorg. In de beroepsopleidingen en beroepspraktijk van verpleegkundigen en (huis)artsen moet meer aandacht komen voor euthanasie, begeleiding van het sterven en palliatieve zorg. In elke regio moet een palliatief team beschikbaar zijn ter ondersteuning en advisering van artsen bij begeleiding van terminale patiënten. Zorg in hospices en palliatieve units in verpleeg- en verzorgingshuizen moet voldoende beschikbaar zijn en gefinancierd worden. Thuiszorg bij terminale patiënten moet onbeperkt beschikbaar zijn.
6. Als er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden is euthanasie mogelijk. Echter het ontwikkelen van een voltooid leven wet, die hulp bij zelfdoding door een niet-arts mogelijk maakt wanneer iemand het leven als voltooid ziet, is onwenselijk. Het is buitengewoon ingewikkeld om vast te stellen dat iemands wens tot hulp bij zelfdoding persistent is, indien er geen sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden met een medisch-lichamelijke component. Een mens is een relationeel wezen en omstandigheden kunnen wijzigen waardoor ook een doodswens kan veranderen. Ten tweede omdat het risico van de druk op ouderen om te kiezen voor de dood als optie zal toenemen. Een ontwikkeling die we niet wenselijk achten. Daarnaast is er binnen de Euthanasiewet veel mogelijk en deze wet ontwikkelt zich nog. Tot slot zal het de zorgvuldige praktijk van de Euthanasiewet aantasten waarbij artsen met toetsing voor en achteraf het leven mogen beëindigen.
7. Het Persoonsgebonden Budget (PGB) moet wat de SP betreft behouden blijven en versterkt worden. Dit kan onder andere door het aanvragen van zorg niet meer op basis van financieringsvorm te doen, maar op zorgbehoefte. Heeft iemand begeleiding of verpleging nodig, dan wordt dat vastgesteld en pas daarna komt de financieringsvorm aan de orde. Ook wordt er eerst gekeken naar wat er geregeld kan worden in de reguliere zorg. Ontbreekt daar het zorgaanbod, dan moet een PGB beschikbaar zijn voor iemand die zorg nodig heeft en dat zelf kan organiseren.
8. Georganiseerde aanbieders met personeel, zoals zorgboerderijen, Thomashuizen, thuiszorgaanbieders en aanbieders van begeleiding, moeten ook reguliere zorg gaan leveren. Dit vergroot de keuzevrijheid voor mensen die graag bij een aanbieder zorg willen, maar die geen PGB wensen. Hiervoor is het noodzakelijk dat voor een zorgaanbieder de toelating tot de reguliere zorg beter, goedkoper en sneller mogelijk is. Het grote voordeel hiervan is dat aanbieders onder de Kwaliteitswet gaan vallen en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (de IGZ) toezicht kan houden.
9. Voor mensen die werken via het PGB gaat gelden dat opbouw van sociale rechten verplicht wordt. Er moeten dus premies voor pensioen, WW en zorgverzekering worden afgedragen. Ook komt er een mantelzorgcontract: familieleden die hun baan opzeggen om de zorg op zich te nemen en via het PGB een inkomen weten te behouden, krijgen meer zekerheid. Dit contract behelst dat er premies worden betaald voor pensioen en WW, zodat ook de mantelzorger sociale rechten opbouwt. Voor het contract gelden geen urenrestricties, maar wel de mogelijkheid tot beroep op scholingsgelden voor de mantelzorger. De SP is voorstander van het Trekkingsrecht maar is van mening dat het huidige systeem van uitbetaling van het PGB via de Sociale Verzekeringsbank niet werkt. De SP steunt dan ook de ontwikkeling van een nieuw betalingssysteem dat eenvoudig is en zekerheid geeft. Budgethouders en zorgverleners die na de invoering van het Trekkingsrecht in de problemen zijn geraakt verdienen een goede compensatieregeling.
10. Wanneer vrouwen besluiten om een zwangerschap te beëindigen is het belangrijk dat zij betere voor- en nazorg krijgen en meer medische ondersteuning krijgen dan nu het geval is. Die uitbreiding kan volgens ons binnen de huidige abortuswetgeving. Wij zijn een voorstander van het veilig en laagdrempelig aanbieden van de abortuspil bij de huisarts. Dit mag niet ten koste gaan van het aanbod en de financiering van abortusklinieken. De afschaffing van de verplichte beraadtermijn van 5 dagen is goed. Wij vinden dat een vrouw in overleg met haar arts zelf mag bepalen wanneer zij haar behandeling ondergaat. Goede seksuele voorlichtingsprogramma’s op scholen zijn essentieel om ongewenste zwangerschappen te voorkomen.
11. De mogelijkheden voor prenatale screening nemen toe. Mits zorgvuldig benut en met het weren van de commercie, staan wij achter deze ontwikkelingen. De NIPT-test is een veiliger alternatief voor de vruchtwaterpunctie. Alle vrouwen hebben recht op een betaalbare NIPT-test. Zwangere vrouwen behouden vrije keuze als het gaat om het wel of niet laten uitvoeren van de NIPT-test.
12. De positie van trans personen in de Nederlandse maatschappij verdient permanente en intensievere aandacht. Nog te vaak worden zij het slachtoffer van discriminatie en ontoereikende zorg. De wachttijden bij transgenderzorg zijn onacceptabel hoog. Van groot belang is dat jongeren tijdig hormoonremmers kunnen krijgen om het proces van de puberteit tijdelijk stil te kunnen leggen. Hiermee kan veel leed onder deze groep voorkomen worden en wordt er letterlijk tijd gekocht. Het onnodig in de puberteit laten gaan van deze groep jongeren, levert naast psychische problemen, ook een grotere druk op de zorg op, omdat de fysieke ingrepen groter en lichaamsveranderingen soms zelfs onherstelbaar zullen zijn. De capaciteit voor de behandeling van transgenders dient te worden vergroot zodat aan de behoefte van adequate transgenderzorg kan worden voldaan. De noodzakelijke medische kosten horen vergoed te worden via het basispakket. De SP heeft vragen over de mogelijke transgenderwet, maar het geslacht in de geboorteakte kan een trans persoon zelf bepalen. Dit is een administratieve handeling en betekent niets voor een eventuele medische ingreep. Dat moet wat de SP betreft altijd in samenspraak met een arts en onder professionele begeleiding. Een deskundigenverklaring wordt als vernederend en betuttelend ervaren door trans personen.
13. De zorg is mensenwerk en dat daarbij soms fouten worden gemaakt is onvermijdelijk. Van die fouten moet echter wel worden geleerd zodat deze in de toekomst voorkomen kunnen worden. Zwijgcontracten tussen ziekenhuizen en slachtoffers en nabestaanden zijn daarom onacceptabel. De SP is voorstander van de invoering van een medisch letselschadefonds (no-fault systeem). Slachtoffers of nabestaanden hoeven daarbij niet jarenlang te procederen om financiële genoegdoening te krijgen. Het medisch letselschadefonds compenseert bij medische missers slachtoffers of nabestaanden snel en adequaat voor de geleden schade. Het schadebedrag wordt vervolgens door het fonds verhaald op de hulpverlener, het ziekenhuis of de zorginstelling. Jarenlange juridische procedures worden hierdoor overbodig. Ook komt er meer ruimte voor het erkennen van fouten en het leren daarvan. Om de kwaliteit te borgen komt er een vergunningstelsel voor alle zorginstellingen en privéklinieken.