Spanning mei 2012 :: Wel de vorm, niet de inhoud

De G500 heeft een aardige presentatie, maar de inhoud laat te wensen over

Wel de vorm, niet de inhoud

Jongeren zijn het ondergeschoven kindje van de Nederlandse politiek en betalen straks de rekening van huidig politiek wanbeleid. Dat is de kernboodschap van de G500, een jongerenorganisatie die het politieke landschap grondig wil hervormen door tegelijkertijd lid te worden van CDA, VVD en PvdA. En hoewel de aanpak frivool is, laat de inhoudelijke uitwerking te wensen over.

Tekst: David Hollanders, econoom aan de Universiteit van Tilburg Foto: Joost van den Broek / Hollandse Hoogte

Van een nieuwe politieke beweging hoop je dat het doordachte, relevante en nieuwe voorstellen heeft. Bij de onlangs opgerichte politieke jongerenbeweging G500 is dat slechts ten dele het geval. Hun voorstellen bevatten één interessant punt, een aantal aardige punten die ook al door bestaande partijen (D66 en GroenLinks) uitgedragen worden en een aantal ronduit zwakke punten. Mogelijke verklaring voor deze onevenwichtige combinatie is dat het generatieconflict waardoor de G500 zich laat inspireren nauwelijks relevant is, juist bij thema’s als pensioenen en overheidsschuld die de G500 blijkens hun eigen tienpuntenplan van groot belang acht.

Geen kinderstoeltje

Inventief is het initiatief van de G500 wel. De G500 wil met 500 jongeren tegelijkertijd lid worden van de drie middenpartijen (PvdA, CDA en VVD). Vervolgens willen ze door hun stemgewicht bij partijcongressen te gebruiken hun tienpuntenplan doorgevoerd krijgen. De G500 neemt geen genoegen met een kinderstoeltje bij de Sociaal-Economische Raad of aansluiting bij bestaande jongerenafdelingen. They mean business. De tien punten moeten zonder omwegen op de politieke agenda gezet worden.

Een dergelijke aanpak roept wel vragen op over hun opvatting over (partij)democratie. Is het democratisch dat drie partijen (precies dezelfde) standpunten uitdragen die door de (reguliere) leden niet gesteund worden? En welke keuze wordt de middenkiezer gelaten die zich geconfronteerd ziet met drie identieke programma’s? Nu ja, zo een vaart zal het wel niet lopen want het is niet erg waarschijnlijk dat partijen zich partijprogramma’s laten voorschrijven door 500 youngsters. En mocht dat onverhoopt wel lukken, is het nog maar de vraag of dat vervolgens door onwillige politici in beleid wordt omgezet.

De G500 lijkt het er vooral om te doen om op ludieke maar serieuze wijze de macht uit te dagen. De politiek houdt te weinig rekening met jongeren, is daarbij de boodschap. Voeg bij deze heldere slogan de mediageniekheid en eloquentie van kwartiermaker Sywert van der Lienden en de overweldigende media-aandacht (Tv-programma´s Buitenhof en De Wereld Draait Door en alle kranten) voor dit initiatief is verklaard. En om nog maar eens een compliment uit te delen, politiek was inderdaad even wat het vaak niet is: fris, vrolijk en voor alle leeftijden.

Tienpuntenplan

Dat is een verdienste van de jongerenbeweging. Maar dan de inhoud, zoals die is neergelegd in het tienpuntenplan. Het bevat een aantal goede punten. Zo wordt er gepleit voor meer uitgaven aan onderwijs. Vergeleken met andere landen zijn die uitgaven inderdaad pover. En er moet meer ingezet worden op duurzame energie. Het zou kunnen dat deze punten jongeren net iets meer aan het hart liggen dan ouderen, maar het zijn geen aparte jongerenpunten. Het lijkt althans veel op de standpunten van bestaande partijen. Ook andere punten zijn niet uniek. Zo wordt er gepleit voor gelijktijdige vermindering van de hypotheekrenteaftrek en flexibilisering van het huurrecht. Die combinatie vinden we ook bij D66 en GroenLinks. Dat laatste zal mensen voor wie een gelijke inkomensdeling voorop staat, niet vrolijk stemmen. Maar de G500 pleit wel weer voor een nivellerende maatregel als inkomensafhankelijke zorg (zodat vermogende ouderen meebetalen).

Het enige echt nieuwe punt wordt helaas niet uitgewerkt. De jongerenclub stelt voor om ‘naast flexibele en vaste contracten’ ook contracten van drie tot vijf jaar ‘mogelijk’ te maken. Dat kan interessant zijn. Wellicht kan dat op de arbeidsmarkt voor jongeren een goed compromis zijn tussen zekerheid voor werknemers en flexibiliteit voor werkgevers. Maar G500 laat zich dan weer niet uit over de vormgeving. Betekent het dat werkgevers werknemers een minimum aantal jaren in dienst moeten houden, of dat dat (fiscaal) gestimuleerd wordt? En moet het een opstap zijn naar een vast contract of een voorbode van levenslange flexibiliteit? Dat laatste zou goed nieuws zijn voor werkgevers maar slecht nieuws voor werknemers.

Tot zover is G500, met een onuitgewerkt maar interessant arbeidsmarktplan en inkomensafhankelijke zorg, een progressievere uitvoering van GroenLinks. Niets op tegen, al voegt het ook weer niet heel veel toe.

Maar de grootste plannen van de G500, voor pensioenen en de overheidsfinanciën, raken kant noch wal. In de pensioensectie wordt nog wel gesteld dat er een gigantisch pen-sioengat is als gevolg van ‘onverstandige beleggingen, te hoge uitgaven en zelfs gegraai.’ Dat zijn inderdaad ware woorden. De afgelopen decennia is er volgens sommige onderzoekers 100 miljard te weinig betaald. Daar hebben zowel werkgevers als werknemers van geprofiteerd, maar de werkgevers (en daarmee de aandeelhouders van hun ondernemingen) nog wel het meest daar zij voor tweederde van de pensioenpremie verantwoordelijk zijn. Een voor de hand liggende consequentie is dat werkgevers dan hun deel alsnog moeten betalen. Maar nee, de oplossing van G500 bestaat uit individuele pensioenpotjes. Dat schiet alleen niet op. Tekorten worden niet kleiner door ze individueel toe te wijzen. Alsof huisgenoten ruzie gaan maken van wie de gestolen TV eigenlijk was.

Ook over de overheidsschuld heeft G500 een duidelijke mening. Dat moet binnen tien jaar teruggebracht worden naar 0%. Het terugdringen van de staatsschuld is een goed streven, maar dit plan is totaal onrealistisch. Het betekent dat er tien jaar lang jaarlijks minimaal 40 miljard moet worden omgebogen. Dat zal de moeder aller recessies veroorzaken en de overheid totaal afbreken. Alsof je overgewicht te lijf gaat door je mond permanent dicht te naaien. Wellicht is ook dit voorstel ludiek bedoeld, maar inmiddels vergaat het lachen wel een beetje. Zeker als in de toelichting gesteld wordt dat het probleem van de kredietcrisis bij spilzieke overheden ligt. De tekorten in Spanje, Ierland en Nederland zijn een direct gevolg van het redden van de banken. Zo steeg de Staatsschuld door het redden van ING (met 32,2 miljard) en ABN AMRO (30,2 miljard) in 2008 van 45% naar ruim 58%. Ook werd er maar meteen 200 miljard aan bankkredieten gegarandeerd en ligt de bankensector aan het subsidie-infuus van de Europese noodfondsen (waar ze waardeloze Griekse obligaties kunnen dumpen) en de ECB (die onbeperkt uitleent aan banken tegen een lage rente van 1%. Banken lenen dit weer uit aan overheden tegen bijvoorbeeld 5% en krijgen zo verkapte staatssteun). Maar over bankregulering valt geen woord te lezen. Alsof de crisis niet heeft plaatsgevonden.

Leuk initiatief

De G500 is in een aantal opzichten een leuk initiatief, maar slaat de miljardensteun aan banken over en heeft een zotte reactie op het miljardentekort bij pensioenfondsen. Met zulke jongerenbewegingen heb je geen banken- en pensioenlobby meer nodig. De G500 slaat met de nadruk op een generatieconflict de plank mis. Dat veel van de bepalende figuren in de financiële sector oudere heren zijn is waar, maar dat maakt het nog geen generatieconflict. Dat te beweren zou net zo kortzichtig zijn als een aardig initiatief van eloquente jongeren niet op de inhoud te beoordelen. En die valt al met al tegen.

HET TIENPUNTENPLAN

1. onderwijs

Voorkom dat jongeren zich al op jonge leeftijd in de schulden steken en investeer 2,5% van het BBP meer in het onderwijs

2. de zorg

Meebetalen naar draagkracht aan zorg in de laatste jaren van het leven

3. werken

Creëer naast flexibele en vaste contracten een eindig vast contract

4. wonen

Maak starterswoningen betaalbaar, beperk de hypotheekrenteaftrek en maak het huurrecht flexibeler

5. pensioenen

Schaf de doorsneepremie af. Geef mensen vrijheid hun eigen pensioenfonds te kiezen en introduceer individuele pensioenrekeningen

6. sociale zekerheid

Zorg dat ZZP’ers zich tegen een vaste lage prijs kunnen inkopen in de sociale zekerheid

7. duurzaamheid

Fossiele brandstoffen worden te duur door schaarste en conflicten. Overheid en bedrijfsleven moeten samenwerken om ervoor te zorgen dat Nederland in 2030 50 procent van haar energie uit duurzame bronnen haalt

8. investeren in de toekomst

Stop de aardgasbaten in een Nationaal Investeringsfonds

9. de staatsschuld

We moeten de staatsschuld zo min mogelijk doorgeven aan volgende generaties. Leningen door de staat moeten daarom binnen tien jaar afbetaald worden

10. de Grondwet

Spreiding van welvaart moet ook tussen generaties worden verankerd in de Grondwet

Bron: www.g500.nl

Lees online