Spanning oktober 2009 :: Die Wende

Welke rol spelen de Oost/West-verschillen in uw partij? Hoe kunnen beide groepen volgens u het beste integreren?

“Eerst dit: In het oosten zijn we een volkspartij. Dat zie je bijvoorbeeld aan het aantal kandidaten dat er met regionale voorkeursstemmen gekozen is. We scoren in de oostelijke deelstaten tot aan 30 procent van de stemmen; dat betekent dat we bijna altijd in beeld zijn voor regeringsdeelname op deelstaatniveau. In het westen zitten we op ongeveer 10 procent en daar lijkt regeringsdeelname nog niet erg nabij. Als je het hebt over integratie van beide delen, dan is het in mijn ogen heel belangrijk dat twee dingen bevorderd worden: discussie en nieuwsgierigheid. Dat laatste is wezenlijk. De vraag ‘Hoe leefden de mensen in Oost-Duitsland’ is daarbij even belangrijk als ‘Hoe ziet de geschiedenis van het westen eruit?’. Het gaat om het opwekken van wederzijdse belangstelling. Én respect. Zodat linkse mensen samen over hun beginselen kunnen discussiëren. Dan nog iets heel belangrijks: de jongere generatie van ná de val van de muur. De kinderen van de hereniging, zogezegd. Zij bouwen hun sociale netwerken in toenemende mate op langs elektronische weg. Wist je dat tijdens de laatste verkiezingen 20 procent van onze stemmers in het westen zijn mening heeft gevormd via internet? Deze jonge groep kiezers heeft een heel andere historische achtergrond, voor hen is de hereniging iets uit een grijs verleden; ook daar moeten we oog voor hebben. Begrijp me goed; belangstelling en respect voor elkaar tonen is iets anders dan je aanpassen aan al die verschillen tussen oost en west, jong en oud. Ik ben tegen aanpassing, in die zin dat je ineens gaat doen alsof je zo bent zoals de groep waarvoor je opkomt. Kijk, ik vecht voor sociale rechtvaardigheid maar ben zelf als lid van de Bondsdag niet armlastig. Je hoeft niet economisch of cultureel getroffen te zijn om sociaal te denken.”

Okay, maar vindt u dat oost en west van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen versterken?

“Zeker. Als je naar de verschillen tussen oost en west kijkt, dan zie je dat we in het oosten echt eine Partei für den Alltag zijn; een partij voor het gewone, dagelijkse leven. Een partij die zich voor ouderen inzet, een partij die klaarstaat om mensen die het nodig hebben te helpen bij het invullen van formulieren, bij de Kledingbank, bij de opvoeding van kinderen, noem maar op. Dat gebeurt in het westen nog heel weinig. Maar daar zie je weer veel meer, dat er open gediscussieerd wordt, dat pijnpunten benoemd worden. Ik vind het belangrijk dat er ook in het oosten veel meer een politieke cultuur van open discussie komt.”

Denkt u dat Die Linke ook in het westen kan wortelen in de samenleving?

“Dat zal onder meer afhangen van hoe de discussie over meeregeren of niet daar gevoerd wordt. Veel mensen in de partij vinden dat we moeten meeregeren. Tegelijkertijd vinden heel wat partijgenoten dat we bij regeringsdeelname onze principes niet over boord mogen gooien. Dat laatste komt niet zomaar uit de lucht vallen; in Italië, Frankrijk en Spanje is links door het systeem min of meer opgegeten. Het komt erop aan dat daarin een balans gevonden wordt. Een voorbeeld: ik zal er nooit mee akkoord gaan dat Duitse soldaten naar oorlogsgebieden worden gestuurd. In mijn ogen bestaat er namelijk nooit ‘een beetje oorlog’. En vergeet niet: in de oppositie kun je heel veel bereiken. Toch zie je dat we na de deelstaatverkiezingen in Saarland en Brandenburg (op 27 september behaalde Die Linke daar 21, respectievelijk 27 procent van de stemmen – red.) potentiële regeringspartners zijn. Dan is de vraag: waar gaan we als partij naar toe? Dat zijn de vragen die op ons afkomen en waarover we met elkaar het debat moeten aangaan.”

Wolfgang Gehrcke werd in 1943 geboren in het Beierse Reichau. In 1961 werd hij lid van de KPD (Kommunistische Partei Deutschlands) en later de DKP (Deutsche Kommunistische Partei), en was mede-oprichter van de SDAJ (Sozialistische Deutsche Arbeiterjugend). In 1990 treedt hij toe tot de PDS, de opvolger van de SED en de voorganger van Die Linke. Gehrcke is lid van het partijbestuur van Die Linke en was tussen 1998-2002 en vanaf 2005 lid van de Bondsdag.

Tijdens de Bondsdagverkiezingen op 27 september heeft Die Linke goed geboerd. Met 11,9 procent van de stemmen – een winst van 3,2 procent – kan de partij zich nu de vierde van Duitsland noemen. De verkiezingen werden gekenmerkt door een dramatisch verlies van regeringspartij SPD; de sociaal-democraten behaalden het slechtste resultaat ooit. De liberale FDP won daarentegen aanzienlijk en zal met CDU/CSU van bondskanselier Merkel een nieuwe regering vormen. Gelijktijdig met de Bondsdag-verkiezingen vonden in Sleeswijk-Holstein en Brandenburg deelstaatverkiezingen plaats. Ook hier scoorde Die Linke goed: met 6 procent is de partij voor het eerst vertegenwoordigd in het parlement van Schleswig-Holstein en met ruim 27 procent (een licht verlies) blijft Die Linke de tweede partij in Brandenburg. Daarmee is de trend opnieuw bevestigd: Die Linke doet haar intrede in het ene na het andere westelijke deelstaatparlement en consolideert in het oosten.

(Bron: Tribune oktober)

Telefoontje uit Berlijn

Op 12 oktober j.l. gaf minister-president Matthias Platzeck (SPD) van de oostelijke deelstaat Brandenburg te kennen een nieuwe coalitie te willen vormen met Die Linke. Daarmee zou tien jaar regeringssamenwerking tussen SPD en CDU beëindigd worden in die deelstaat. Aangenomen wordt overigens dat Platzeck een ‘telefoontje uit Berlijn’ kreeg, nadat zijn partij in de deelstaat Thüringen een dag eerder Die Linke negeerde en voor een intern zwaar omstreden coalitie met de CDU koos.

In Saarland, waar evenals in Thüringen in augustus deelstaatverkiezingen plaats vonden, blijft grote winnaar Die Linke (met 21 procent van de stemmen nieuw in het parlement) buiten de regering. Dit werd mogelijk gemaakt door de Groenen, die in die deelstaat de christen-democraten en de liberale FDP aan een meerderheid hielpen.