Neem voortouw in verbod op clusterbom

Deze week werken meer dan honderd landen in Wenen verder aan een internationaal verbod op clusterbommen. Een uitgelezen moment voor Nederland om leidend te worden in dit historische proces, vinden Krista van Velzen en Huub Oosterhuis . Minister Van Middelkoop moet hier Bijbelse ethiek durven toepassen.

Er zijn naar schatting al 100.000 slachtoffers gevallen door clusterbommen. Bij aanvallen worden deze bommen over een dermate groot terrein verspreid (ongeveer vier voetbalvelden) dat het vrijwel onmogelijk is te voorkomen dat er burgerslachtoffers vallen. Ook ontploffen deze bommen vaak niet direct en blijven ze dus ook na een conflict erg gevaarlijk voor burgers. Clustermunitie richt rampen aan onder jong en oud, man en vrouw, soldaat en burger. Bovendien legt de munitie de economie en de landbouw van een streek of land voor lange tijd lam. Terecht heeft de internationale gemeenschap besloten landmijnen in de ban te doen door middel van het Verdrag van Ottawa. Nu ook clustermunitie verbieden zou daarop een logisch vervolg zijn.

"Wij zijn voor een volledig moratorium op deze wapens. Minister Van Middelkoop leest dezelfde Bijbel als ik, hij zou tot dezelfde conclusies moeten komen,” vindt Joël Voordewind, Kamerlid voor de ChristenUnie. Clusterwapens zijn naar Bijbelse maatstaven niet te legitimeren, meent ook hoogleraar reformatorische wijsbegeerte prof. dr. Roel Kuiper (beide in de GPD-bladen, 27-6-07).

De strekking van het Bijbels-profetische ideaal is bondig samengevat in de beroemde regels van de profeet Micha (4:3): "Dan zullen zij hun zwaarden omsmeden tot ploegijzers (…) geen mens zal nog weten wat oorlog is.” Woorden die tot op de dag van vandaag in veel christelijke kerken rond Kerst worden gelezen. En die zeker een ethisch handvat bieden om clustermunitie zo snel mogelijk te willen verbieden.

Inconsequent

Het gebruik van clustermunitie door de Nederlandse krijgsmacht is momenteel tijdelijk opgeschort. Helaas weigert minister Van Middelkoop het woord moratorium in de mond te nemen, omdat hij het inzetten van clustermunitie niet uit wil sluiten, laat staan dat hij pleit voor een internationaal verbod. Hij sluit niet uit dat de onderhandelingen zullen leiden tot het afschaffen van een van de twee types clusterbommen die de Nederlandse luchtmacht bezit (de CBU-87), maar neemt ook niet de stap ze zelf te vernietigen.

Door bij de nieuwe bewapening van de F-16 te kiezen voor een raket die ook met clustermunitie bewapend kan worden en deze optie slechts „vooralsnog” niet te benutten, laadt hij de schijn op zich dat hij wel degelijk verder wil met deze verfoeide wapens, mits ze maar wat moderner zijn. Aan die inconsequente houding moet snel een eind komen.

De intentie van de onderhandelingen die dit jaar onder leiding van de Noorse minister van Buitenlandse Zaken zijn gestart, waren toch duidelijk: internationaal komen tot een verbod op voor mensen zeer schadelijke clustermunitie en in de tussentijd nationale stappen nemen. Dat de theologische discussie tussen de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie en haar minister van Defensie nog geen positieve uitkomst heeft gehad, is bekend. Op het ministerie van Defensie zijn ze niet blij dat Nederland niet genoemd wordt op de internationale ranglijst van landen die inmiddels belangwekkende nationale stappen hebben gezet. Maar het is wel een terechte constatering.

Voortvarend

Na veertig jaar gebruik van clustermunitie is er eindelijk een groep landen opgestaan die een halt wil toeroepen aan het gebruik ervan. Nu de beelden van de gevolgen voor de burgerbevolking van het gebruik van clustermunitie door Israël en Hezbollah de wereld over zijn gegaan, kan niemand meer beweren dat clustermunitie veilig ingezet kan worden. Nederland moet het proces om van deze wapens af te komen niet alleen steunen, maar aanjagen. Dat kan door nog tijdens de onderhandelingen in Wenen een moratorium af te kondigen en voortvarend te beginnen met het vernietigen van de eigen voorraad. Dat lijkt ons in de geest van de Bijbelse ethiek, waarop de ChristenUnie en minister Van Middelkoop zich beroepen.