Trek belofte in dat Oekraïne bij NAVO mag

De vraag hoe het militaire bondgenootschap moet reageren op de snel oplopende spanningen in en om Oekraïne staat deze week centraal op de NAVO-top in Wales. En terwijl op deze top het nemen van de-escalerende maatregelen centraal zou moeten staan groeit de vrees dat in plaats daarvan nog meer olie op het vuur zal worden gegooid.

De-escalatie lijkt niet voor te komen in de vocabulaire van NAVO-secretaris-generaal Rasmussen. Hij pleit voor een snel inzetbare interventiemacht en heeft nadrukkelijk aangegeven dat het Oekraïne vrij staat om lidmaatschap van de verdragsorganisatie na te streven. Ook zijn er plannen om in Oost-Europa nieuwe NAVO-bases in te richten. Rusland ziet beide als een schending van eerder gemaakte afspraken met de NAVO om niet verder in oostelijke richting uit te breiden. Dit beleid wordt door de EU aangevuld met stevige (nieuwe) sancties tegen Rusland.

Het is begrijpelijk dat sancties tegen Rusland zijn ingesteld vanwege inmenging in het conflict, zoals de annexatie van de Krim. Uiteindelijk zijn sancties echter een doodlopende weg waarbij bovendien in de eigen voet wordt geschoten. Het kan ook gemakkelijk bijdragen aan verdere escalatie en een handelsoorlog.

Vanwege de grootschalige propaganda is het in tijden van oorlog altijd voor velen een taboe om je te verdiepen in de tegenstander. Toch moet dat gebeuren. De kwestie is veel te belangrijk om over te laten aan oorlogshitsers.

Rusland ziet dat de NAVO zich steeds verder richting de Russische grens uitbreidt. De Baltische staten werden in 2004 lid van het bondgenootschap en in 2008 werd Oekraïne en Georgië lidmaatschap in het vooruitzicht gesteld. Dit bevestigt voor Rusland dat een omsingeling door de NAVO dreigt.

De Russen zien in de machtsovername begin dit jaar in Oekraïne niet een mooi voorbeeld van democratisering, maar een door het westen georkestreerde coup onder leiding van onder andere rechts-extremisten tegen een democratisch gekozen president.

Je verdiepen in het Russische gezichtspunt staat niet gelijk aan het steunen van het beleid.  Integendeel, de SP is tegen de annexatie van de Krim en verdere inmenging in het conflict in het buurland. Militaire inmenging is onacceptabel. Rusland moet de pogingen om Oekraïne onder de eigen invloedssfeer te brengen staken.

Het westen zou hetzelfde moeten doen. Dat betekent geen nauwere samenwerking tussen NAVO en Oekraïne, geen uitbreiding van de NAVO in Oost-Europa en geen nieuwe economische sancties tegen Rusland. Ook moet het militaire offensief van Kiev veroordeeld worden.

De NAVO-top in Wales moet aangegrepen worden om te de-escaleren. Trek daarom de belofte dat Oekraïne ooit lid zal worden van de NAVO per direct in. Het is onze hoop en verwachting dat een dergelijk signaal een belangrijke bijdrage kan leveren aan een politieke oplossing, te beginnen met een staakt-het-vuren. Met betrekking tot de grote historische, culturele en politieke verschillen tussen oost en west in Oekraïne, kan een decentralisatie van de macht in het land verder uitkomst bieden.

Emile Roemer, Voorzitter Tweede Kamerfractie SP

Harry van Bommel, Tweede Kamerlid en woordvoerder Buitenlandse Zaken SP