Manifest: Onze zorg na corona

Het is  een jaar geleden dat het coronavirus in Nederland z’n intrede deed en onze gehele manier van samenleven op z’n kop zette. Nergens worden de gevolgen zo hard gevoeld als in de zorg. Ons zorgstelsel bleek niet weerbaar tegen een crisis van deze omvang. Uit deze ervaring kunnen we belangrijke lessen trekken over hoe we ons stelsel in de toekomst moeten inrichten.

Wij doen vijf voorstellen:

1) Na het applaus meer waardering

Dankzij de harde inzet van onze zorgverleners, die hun werk met hart en ziel doen, lukt het om de pandemie het hoofd te bieden. Van mensen in de zorg wordt het uiterste gevraagd. Zij moeten soms onbeschermd hun werk doen en draaien extra diensten. Ze waren nog niet bijgekomen van de eerste golf of de tweede stond al voor de deur. Applaus voor hen is terecht maar echt niet voldoende om onze waardering uit te drukken. Zorgverleners verdienen een eerlijke beloning, niet eenmalig maar structureel. Op deze manier wordt het werken in de zorg aantrekkelijker gemaakt, komen en er eindelijk meer collega’s bij en kan de werkdruk omlaag.

2) Concurrentie eruit, samenwerking erin

In het huidige zorgstelsel staan marktwerking en concurrentie centraal. Ziekenhuizen mogen ‘de markt niet verdelen’. Zorgverzekeraars bestrijden elkaar met mooie aanbiedingen om de gunst van de verzekerde voor zich te winnen. Maar de concurrentie tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars heeft haar beloftes nooit waargemaakt. Sterker nog, tijdens de crisis werden veel van deze regels overboord gegooid omdat we er niets aan hadden. Enkel door middel van samenwerking was het mogelijk om ervoor te zorgen dat patiënten de zorg ontvingen die ze nodig hadden. Dat smaakt naar meer en moet voortaan de norm worden. 

3) Spoedwet tegen zorgbureaucratie

Zorgverleners zijn tot 40% van hun tijd kwijt aan papierwerk, terwijl ze hun kostbare tijd liever aan patiënten besteden. De regelzucht van zorgverzekeraars en het denken in wetten in plaats van mensen heeft een ongekende verantwoordingsmachine opgeleverd om kosten te beheersen. Ondanks projecten om regels te schrappen, is dit niet van de grond gekomen. De zorgbureaucratie is een veelkoppige draak: daar waar bureaucratie geschrapt wordt, duikt het ergens anders weer op. Tijdens de coronacrisis hebben we ook de andere kant gezien, dat het wel lukt om onzinnige regels te schrappen zodat  zorgverleners zich kunnen concentreren op de zorg voor patiënten. We willen een spoedwet waarin alle overbodige zorgbureaucratie permanent geschrapt wordt.

4) Meer zorgverleners opleiden; gesloten ziekenhuizen weer open

Al jaren sturen beleidsmakers op het concentreren van de zorg in steeds minder ziekenhuizen. Streekziekenhuizen – die heel belangrijk zijn voor de regio – worden stukje bij beetje ontmanteld.  Met name op het platteland moeten mensen steeds verder reizen voordat ze bij een ziekenhuis zijn. De crisis leert ons dat er de afgelopen jaar te weinig geïnvesteerd is in het opleiden van artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners om een langdurige extra toestroom op de zorg op te kunnen vangen. Het massaal afschalen van zorg mag niet meer gebeuren in de toekomst. Daarom is het van belang dat we meer mensen opleiden voor de zorg en gesloten ziekenhuizen en afdelingen weer openen.

5) Eerlijke zorg dus geen eigen risico

Het coronavirus heeft laten zien dat juist de mensen met de laagste inkomens en de meest kwetsbare gezondheid het grootste risico lopen om ziek te worden. Mensen die niet de luxe hebben om thuis te kunnen werken lopen een groter risico. Ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid lopen meer kans om met corona in het ziekenhuis te belanden, zonder dat zij daar natuurlijk ook maar iets aan kunnen doen.  Ziek zijn of worden is simpelweg geen keuze, daar hoort dus ook geen boete op te staan. Daarom willen we af van het eigen risico. In een eerlijke samenleving betalen we de kosten van de zorg samen en zijn we solidair met mensen die zorg nodig hebben.