SP: Maak herstel justitiële dwalingen makkelijker
De SP wil dat justitiële dwalingen makkelijker hersteld kunnen worden. Dit sluit aan bij recent onderzoek van de Nijmeegse wetenschapsfilosoof Ton Derksen, die concludeert dat in Nederland jaarlijks mogelijk meer dan duizend personen onschuldig worden veroordeeld. Van Nispen: ‘Iedere gevangene die onschuldig vast zit is er één teveel. Dwalingen zijn een ramp voor de rechtsstaat. Iemand die het niet gedaan heeft zit in de gevangenis en dit betekent dus ook dat de echte daders nog vrij rondlopen. Omdat het moet gaan om waarheidsvinding is dit niet acceptabel. Ik wil daarom dat de drempels om een mogelijke justitiële dwaling te onderzoeken verlaagd worden.’
Een veroordeelde kan alleen om een herziening van zijn zaak vragen als er sprake is van een zogenaamd novum. Dit betekent dat het bewijs nieuw is en dus destijds bij de rechter niet bekend was én zou hebben geleid tot vrijspraak. De SP wil dat ook dat feiten die ten tijde van de veroordeling bekend waren bij de rechter moeten kunnen leiden tot een herziening van de zaak. ‘Soms kan er sprake zijn van een fout of van een verkeerde interpretatie bij een rechterlijk oordeel, bijvoorbeeld van statistiek. Als later een ernstig vermoeden ontstaat dat de uitspraak eigenlijk anders had moeten zijn, mag zo’n zaak nu niet opnieuw worden bekeken. Hiermee lopen we een serieus risico dat justitiële dwalingen nooit ontdekt zullen worden.’
Ook pleit de SP voor een speciaal overheidsfonds waaruit onderzoek kan worden gefinancierd. Van Nispen: ‘Nu kunnen mensen vaak zelf geen bewijs verzamelen dat hun onschuld bewijst, bijvoorbeeld door het inschakelen van forensisch deskundigen omdat dat teveel kost. Geld mag echter nooit een reden zijn waarom iemand onschuldig vast blijft zitten.’
Tot slot vindt Van Nispen dat een herziening van een justitiële dwaling niet jaren mag duren, maar wil hij dat er kortere termijnen aan worden verbonden. ‘We moeten de kans dat onschuldige mensen vastzitten en echte daders rond blijven lopen zo klein mogelijk maken. Met deze voorstellen ben ik ervan overtuigd dat we een grote stap in die richting zetten’, aldus Van Nispen.
Update: Op verzoek van de SP zal de minister van Veiligheid en Justitie met voorstellen komen om het makkelijker te maken een justitiële dwaling te kunnen herstellen.
