SP-senator Kox: ‘100 Jaar na Eerste Wereldoorlog geen nieuwe oorlogen in Europa’

'Ik wil dat we nu alles doen om de wapenstilstand in Oekraïne overeind te houden. Ik wil dat voor alle mensen daar die wanhopig verlangen naar vrede, na al het brutale en onnodige geweld. Onze boodschap aan Rusland, Amerika en de Europese Unie moet zijn: lok niet langer conflicten uit in Europa maar probeer ze te voorkomen of te stoppen.' Die oproep komt van SP-senator Tiny Kox op het moment dat de wapenstilstand in Oekraïne wankelt. Kox doet zijn oproep in Straatsburg in de Raad van Europa, waarvan Oekraïne, Rusland en alle overige Europese landen lid zijn.

Kox: 'Temidden van alle slechte nieuws is het goede nieuws dat er een wapenstilstand is gekomen, door internationale bemiddeling. Nu moeten we onderzoeken hoe deze crisis kon ontstaan en welke gevolgen eraan verbonden zijn, politiek en humanitair. Onderzoek door de Raad van Europa heeft mijn volle steun. Daarmee krijgen we de mensen die stierven in Kiev,  in Odessa of in Oost-Oekraïne niet terug. Net zo min als de bijna 300 slachtoffers van vlucht MH17 of de mensen die nu gevonden worden in massagraven in het oosten van het land. Hen kunnen we alleen herinneren als slachtoffers van een oorlog die er nooit had mogen zijn. Maar we moeten oorzaken en gevolgen kennen om aan een duurzame oplossing van deze crisis te kunnen werken.'

De SP-senator, voorzitter van de linkse fractie in de parlementaire assemblee van de Raad van Europa, wil ook onderzoek naar de rol van buitenlandse machten in de Oekraïense crisis: 'Rusland schond brutaal het internationaal recht door de Krim te annexeren en rebellen in Oost-Oekraïne te steunen. Amerika gaf eerder steun aan de rebellen in West-Oekraïne en later aan het Oekraïense leger bij zijn gewelddadige aanval op rebellen en burgers in Donetsk en Lugansk. En Rusland en de Europese Unie vochten een onverantwoordelijke strijd uit om Oekraïne in hun economische invloedssfeer te krijgen. Buitenlandse machten werkten eerst mee aan het sluiten van akkoorden, in Kiev, in Genève, om ze een dag later aan stukken te laten scheuren. Zoiets dient geen zinnig doel.'

Ondertussen zijn er meer dan 3.000 doden te betreuren, terwijl honderdduizenden mensen op de vlucht zijn of afgesloten zijn van elementaire voorzieningen. Kox: 'De mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa maakt zich grote zorgen, met de winter op komst. Ook is hij bezorgd over mensenrechtenschendingen op de door Rusland geannexeerde Krim. Daar hebben met name de Krimtataren het zwaar te verduren, zo stelde hij tijdens zijn recente bezoek vast. Hun vrijheid wordt op verschillende manieren aan banden gelegd.'

Later deze maand kiest Oekraïne een nieuw parlement, dat de legitimiteit van de volksvertegenwoordiging en de regering zou moeten herstellen, nadat het vorige parlement instemde met de razendsnelle afzetting van een president die het enkele dagen daarvoor nog in meerderheid gesteund had. Sindsdien zijn de zaken totaal uit de hand gelopen. Kox: 'Deze vervroegde verkiezingen zijn van groot belang. De Raad van Europa zal samen met de Organisatie voor Veiligheid en samenwerking in Europa waarnemers sturen om te zien of alles naar behoren verloopt. Hoe beter de verkiezingen, hoe groter de legitimiteit van het nieuwe parlement.'

Kox zelf reist binnenkort met zijn vier collegafractievoorzitters in de Raad van Europa naar Moskou, voor verdere besprekingen over hoe de spanning in Europa te verminderen en de samenwerking te bevorderen. Kox, die deze zomer al eerder sprak met de president van Oekraïne en de voorzitter van het Russische parlement, noemt de toestand urgent: 'Honderd jaar na de Eerste Wereldoorlog kunnen we het niet maken een nieuwe Koude Oorlog in Europa te laten ontstaan. Uiteindelijk zullen we daarover allemaal verantwoording moeten afleggen.'