Dagboek Israël: Dag 6, Van de snelkookpan van Ofer naar de Knesset

Een SP-delegatie bestaande uit fractievoorzitter Emile Roemer, Kamerlid Harry van Bommel en medewerker Guido van Leemput is op dit moment op werkbezoek in Israël. Doel van de reis is het leggen van directe contacten met actieve Israëlische en Palestijnse burgers, politici, activisten en bestuurders. Voor SP.nl houden ze een dagboek bij.

Om acht uur schuift Gerard Horton aan de ontbijttafel aan. Hij werkt voor Defence for Children International en onderzoekt de kinderrechten in Israël en de Palestijnse Gebieden. Onlangs stelde Van Bommel Kamervragen aan minister Rosenthal over de beroerde situatie van Palestijnse kinderen in Israëlische gevangenschap. Nederland moet Israël wijzen op het handhaven van het Internationale Verdrag voor de rechten van het kind. Helaas hebben we op die vragen nog geen antwoord mogen ontvangen.

We gaan op bezoek in de rechtbank van Ofer, net 20 minuten buiten Jeruzalem. Om negen uur staan we voor een indrukwekkende rij van hekwerken, sluizen, detectiepoorten en rammelende sleutelbossen. In dit hermetisch afgesloten complex is ook de militaire jeugdrechtbank gevestigd. Diplomatieke paspoorten dienen als wondersleutel, want terwijl de familie van de jonge verdachten lang op hun beurt wachten om binnen te mogen, worden we vlotjes doorgelaten. Fotograferen is verboden. We volgen twee zaken vanaf de voorlaatste rij van de publieke tribune. De laatste rij is exclusief voor de ouders van de Palestijnse verdachten, die om ons heen moeten kijken om hun zonen – voor het eerst na maanden voorarrest - te kunnen zien. Dichterbij komen of aanraken van hun kinderen is verboden.

De eerste zaak die we volgen betreft een jongen van dertien die ervan wordt verdacht een molotovcocktail naar het Israëlische leger te hebben gegooid. In de regel is het gebruik om de beschuldiging toe te geven om zo strafvermindering te kunnen krijgen. Er ontstaat een luide woordenwisseling, waarin niet alleen de rechter, de advocaat en de tolk zijn betrokken maar ook de ouders achter in de zaal. Over ons hoofd heen wordt onderhandeld over strafvermindering met twee maanden, maar dat kost dan wel 6000 shekel. Een enorm bedrag voor de gemiddelde Palestijnse burger. De rechtbank is een markt, waar geld je gedeeltelijk kan verlossen uit de snelkookpan van Ofer.

Toch is veel ouders dat een lieve duit waard. In Ofer worden gefrustreerde jongeren klaargemaakt voor een leven lang activisme voor de Palestijnse zaak. Naast de 6000 shekel boete krijgt de jongen acht maanden gevangenisstraf, onmiddellijk aansluitend op de zaak uit te zitten. Na een schuchter gebaar naar zijn moeder wordt hij naar de cel gebracht.

Daarna volgt een zaak tegen een jongen van 15 en een half jaar. Ongebruikelijk is dat hij ontkent stenen te hebben gegooid naar de sergeant die voor hem staat. De militair is getuige en wordt onderworpen aan een kruisverhoor. De advocaat gaat helemaal los en wil de rechter duidelijk maken dat hij zeker bekogeld is met stenen, maar dat deze jongen dat niet heeft gedaan. Het verhoor duurt een uur. Uiteindelijk wordt de zaak aangehouden. De vader van de jongen op de achterste rij is teleurgesteld. Hij ziet ons als heel nuttige pottenkijkers, maar we moeten afscheid nemen. We gaan naar de Knesset, de Tweede Kamer van Israël.

In de Knesset praten we onder meer met Dov Khenin van de linkse Haddash partij, die vier van de 120 zetels bezet. Khenin ziet de huidige politieke situatie met spanning aan. Volgens hem wordt het niet meer als vroeger, als gevolg van de veranderingen in de Arabische wereld. Daarnaast is er een dreigend oorlogsgevaar tussen Israël en Iran. Tenslotte vreest hij het spervuur van ondemocratische wetten die door rechts door de Knesset worden gejaagd. Hij onderbreekt het gesprek om telefonisch te overleggen ‘met de leider van de oppositie’ over de stemming van woensdag over een voorstel om een parlementaire enquête naar het werk van mensenrechtenorganisaties in te stellen. Het wordt steeds erger, zegt Khenin, die uitweidt over de maatschappelijke tegenstellingen in de Israëlische maatschappij. Hij ziet een noodzaak voor actie. Hij is zeer benieuwd naar de ervaringen van de SP en vertelt over zijn inspanningen in Tel Aviv. Daar loopt nu een tentenactie van woningzoekenden.

Parlementariër Dov Khenin tijdens een demonstratie eerder tijdens het bezoek Later die middag komt Naomi Chazan bij ons op bezoek. Ze is niet alleen professor in politicologie maar ook een ex-lid van de Knesset voor Merets van 1992 – 2006. Nu is ze voorzitter van het Nieuw Israël Fonds. Ze kan uit eerste hand getuigen wat smeeracties van rechts betekenen. Ze is als de duivel voorgesteld op grote aanplakborden. De reden is dat haar fonds mensenrechtenacties betaalt van allerlei stichtingen, onderzoeksgroepen en actieclubs. Ze stelt dat na de oorlog in Gaza, in januari 2009, uiterst rechts een campagne is gestart tegen alles wat links is of links lijkt. ‘Ik was een van de eerste slachtoffers’, zegt Chazan. Het New Israel Fund heeft een budget van miljoenen euro’s. Geld dat vooral afkomstig is uit de VS en door liberale joden wordt gegeven. Chazan waarschuwt voor dit soort agressief rechts, zij dicht hen fascistische trekken toe.

’s Avonds zijn we uitgenodigd door de nieuwe Israëlische ambassadeur in Nederland, Haim Divon. Hij begint in augustus en we hebben de primeur van kennismaking voor Nederlandse politici. Hij vertelt over zijn nieuwe post. In de komende jaren zullen we elkaar nog vaker tegenkomen, in Den Haag. Even later schuift Enat Wilf aan. Zij is lid van de Knesset voor de uit Labour afgescheiden groep van Ehud Barak, Haatzma’ut. Deze fractie zit in de regering van Netanjahoe. Wilf is heel duidelijk. We moeten de gevolgen van de Arabische revolutie gewoon afwachten. Het gaat goed met Israël. Er is economische groei, er is bijna geen politiek geweld meer in Israël. De Palestijnen hebben alle kansen die ze ooit gekregen hebben gemist. Ze zegt het niet hardop, maar de boodschap is duidelijk. We hebben geen boodschap aan de georganiseerde nationalistische beweging van de Palestijnen en dat zal niet veranderen. Geen eigen staat voor de Palestijnen. Op onze vragen over de antidemocratische wetten, zegt ze dat haar fractie, Haatzma’ut, tegen het voorstel zal stemmen om een parlementaire enquête naar mensenrechtenorganisaties te houden. Dat is de enige geruststelling die we krijgen uit dit harde verhaal.