Weeklog: Sociale rechtvaardigheid in EU nog ver te zoeken

Ieder jaar brengt de Bertelsmann Stichting, een Duitse denktank gelieerd aan de mediagigant met dezelfde naam, de sociale-rechtvaardigheidsindex uit. Ook dit jaar blijkt die rechtvaardigheid ver te zoeken. Het overgrote deel van de lidstaten is nog steeds slechter af dan vóór de financiële crisis. Er is te weinig aandacht voor ongelijkheid in de samenleving, en de armoede neemt eerder toe dan af. Geen opwekkend beeld en een klap in het gezicht van alle begrotingsfetisjisten zoals Rutte: niet alleen Bertelsmann, maar ook de Europese Commissie zelf is nu tot de conclusie gekomen dat overheidsinvesteringen zo gek nog niet zijn. Het is wel treurig dat we kunnen spreken van zeven verloren jaren waarin alle lidstaten tegelijk gingen bezuinigen en daarmee het economische herstel hinderden. Hadden mensen maar naar Emile Roemer geluisterd toen die zich verzette tegen de door Brussel opgelegde 3%-norm.

Je zou het niet zeggen als je de spiegelpaleizen in de Europese wijk in Brussel ziet, maar armoede is in Europa een groot probleem. In landen die het relatief goed doen, zoals de Scandinavische landen, hebben ‘maar’ 15% van de burgers kans om uit de boot te vallen. In de armere lidstaten, zoals Griekenland, Roemenië en Bulgarije, geldt dit voor meer dan een derde van de bevolking. De Bertelsmann Stichting roept dan ook op tot herverdelingsmechanismen, bijvoorbeeld huur- en kindertoeslagen en progressieve belastingen. Het rapport verwijst naar studies van de OESO, de club van rijke landen, die eerder al lieten zien dat grote ongelijkheid een negatief effect heeft op economische groei. En dan is het effect op het welzijn in een samenleving nog niet eens meegenomen.

Het rapport van de Bertelsmann Stichting is het lezen meer dan waard, ook al zou de naam van deze mediatycoon misschien anders doen vermoeden. Het toont aan dat het beleid van de Europese Commissie en het beleid van de kabinetten Rutte volkomen verkeerd heeft uitgepakt. Niet alleen zijn steeds meer mensen in de verdrukking gekomen door alle overdreven bezuinigingen, maar nog steeds hebben lidstaten geen goed antwoord op de enorme armoede. Het is tijd voor een ander, sociaal beleid. De Europese Commissie wil een aantal lidstaten nu verplichten tot investeringen. Op zich juich ik die richting toe, maar erg geloofwaardig is het niet: eerst verplichtte diezelfde Commissie lidstaten om zich kapot te bezuinigen, en nu mogen ze, nee moeten ze weer investeren. Wat mij betreft, maakt dit maar één ding duidelijk: schaf het economisch bestuur vanuit Brussel af en laat lidstaten hun eigen beleid weer bepalen. Dan had er nu waarschijnlijk heel wat minder armoede geweest in de EU.