Weeklog: Liberaal gedraai tegenover heldere taal van Modern Links
Rutte maakte deze week zijn opwachting bij het congres van de liberale fractie in het Europees Parlement dat voor de gelegenheid in Warschau werd gehouden. Hij waarschuwde daar dat Europa uiteen zou kunnen vallen als de politici niet naar de burgers luisteren die duidelijk zeggen: niet nog meer ‘Brussel’. Jammer dat de regering waar hij minister-president van is, juist méér Brussel wil: meer economische dictaten uit Brussel, een Europees Openbaar Ministerie, een Europese Veiligheidsdienst en zelfs intensieve Europese defensiesamenwerking. Maar het kwam Rutte even niet goed uit het daarover te hebben. Nee, dan de conferentie die de SP gisteren samen met enkele zusterpartijen in Maastricht had georganiseerd: daar klonk duidelijke taal. Na 25 jaar neoliberale volksverlakkerij is het tijd voor een nieuw EU-verdrag waarbij de nationale parlementen weer aan de knoppen zitten. Terwijl de liberalen draaien en misleiden, is modern links duidelijk: Nee tegen déze EU en bouwen aan een nieuwe vorm van Europese samenwerking.
Helaas kon ik er zelf gisteren in Maastricht wegens familieomstandigheden niet bij zijn, maar ik hoorde dat het een mooie bijeenkomst was. Eerst werd stilgestaan bij de actievoerders die 25 jaar geleden al protesteerden tegen het Verdrag van Maastricht. Die voorspelden: als je zomaar de euro gaat invoeren en als je de markt vrij baan geeft, dan bevorder je de ongelijkheid tussen en in de lidstaten. Vroeger of later moet dit misgaan, want mensen die merken dat ze de zeggenschap over hun eigen leefomgeving kwijtraken, komen in opstand. Tegen de EU, tegen de macht van grote bedrijven en tegen de veel-verdienende bureaucraten in Brussel.
Na 25 jaar is die onrust tastbaar: tweemaal Nee van de Nederlandse kiezers, eerst bij het referendum over de Grondwet, later bij dat over het Oekraïne-Verdrag. En tweemaal een regering die onder druk van Brussel de uitslag grotendeels aan haar laars lapt. De Britten die voor een Brexit hebben gekozen. En wie weet, vanavond misschien ook een Nee van de Italianen tijdens het referendum dat hun premier, Renzi, uitschreef.
Ook economisch gaat het helemaal niet goed. De euro is nog steeds instabiel, met onhoudbare tegenstellingen tussen de eurolanden. De veroorzakers van de crisis, de banken, worden door de Europese Centrale Bank aangemoedigd om weer groter te worden. Diezelfde ECB geeft de banken zoveel geld voor zo weinig rente dat er nieuwe ‘bubbles’ ontstaan. De financiële wereld is verre van stabiel. Ondertussen blijft de werkloosheid en de armoede in Europa hardnekkig.
Politiek, sociaal en economisch is de Europese Unie instabiel. Het kan helemaal misgaan en daarom verwacht je van regeringsleiders een plan B: wat te doen, als de euro om dreigt te vallen? Hoe kunnen lidstaten er op een ordelijke manier uitstappen? Hoe geven we lidstaten weer de ruimte om zelf de werkloosheid en armoede te bestrijden zonder Brusselse bemoeizucht? Hoe leggen we de markt aan banden, zodat multinationals eindelijk belasting gaan betalen en hun invloed ook overigens wordt ingeperkt? Hoe versterken we de lokale en nationale democratie en ontmantelen we de Brusselse bureaucratie?
De regeringsleiders met Rutte voorop, komen niet verder dan holle retoriek en gaan ondertussen gewoon door met het bouwen aan een federaal Europa. Rutte mag de liberalen dan toespreken, hun voorman, de Belg Verhofstadt, komt binnenkort met een regen aan voorstellen voor een nieuw EU-Verdrag dat op federale leest is geschoeid. Zolang de VVD niet uit de liberale fractie stapt, geldt dat ook deze partij een groot deel van de voorstellen van hun fractievoorzitter moet steunen. Doen ze dat niet, dan hebben ze een probleem binnen hun eigen fractie. Rutte’s woorden zijn dus gewoon flauwekul.
Voor wie een nieuw Europa wil, waarin lidstaten samenwerken tot wederzijds voordeel, waar weer sprake is van echte solidariteit en waar niet de markt maar de buurt de basis is, kan beter kijken naar de alternatieven op links. Samen met onze zusterpartijen in Europa werkt de SP een alternatief uit voor ‘heel de mens’. Het is de hoogste tijd dat dit soort initiatieven meer aandacht krijgen. In ieder geval meer dan de aandacht die de holle frasen van Rutte deze week kregen.
